Synonimy: L-5 hydroksytryptofan

5-hydroksytryptofan to związek powstający endogennie z L-tryptofanu, który jest niezbędnym aminokwasem. Stanowi on prekursor do syntezy serotoniny, przez co jego suplementacja może wpływać na różne procesy, m.in. sen, apetyt, odczuwanie bólu i lęku, nastrój czy zachowania seksualne. 5-HTP może być pozyskiwany z nasion afrykańskiej czarnej fasoli (Griffonia simplicifolia (DC.) Baill.).

Działanie i zastosowanie 5-HTP

5-HTP ulega przekształceniu w organizmie do serotoniny, czyli 5-hydroksytryptaminy (5-HT). Podaż 5-HTP wraz z dietą w postaci suplementacji może wpływać na zwiększoną syntezę serotoniny, nasilając jej fizjologiczną aktywność. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność 5-HTP w depresji. Brakuje wystarczających dowodów potwierdzających skuteczność w łagodzeniu objawów fobii, redukcji masy ciała, zmniejszaniu objawów odstawiennych, migrenie i chorobie Parkinsona. 5-HTP jest prawdopodobnie nieskuteczny w chorobie Alzheimera, łagodzeniu objawów menopauzy, redukcji napięciowych bólów głowy i poprawie sprawności dzieci z zespołem Downa.

Skuteczność 5-HTP potwierdzona w badaniach klinicznych

Według badań klinicznych 5-hydroksytryptofan wykazuje prawdopodobnie skuteczność w:

• Depresji – według metaanalizy z 2020 roku przyjmowanie 5-HTP przez 8 tygodni w ilości 150–800 mg na dobę łagodzi objawy depresji, jednak konieczne są dalsze badania, ponieważ włączone do metaanalizy badania cechowały się dużą różnorodnością, a niektóre nie uwzględniały grupy kontrolnej.^[1] W badaniu klinicznym z randomizacją porównującym skuteczność 5-HTP i leków przeciwdepresyjnych suplementacja 400 mg 5-HTP dziennie redukowała objawy depresji w takim samym stopniu co 40 mg na dobę fluoksetyny u pacjentów doświadczających pierwszego epizodu depresji.^[2] Inne badanie wykazało porównywalną skuteczność 800 mg na dobę 5-HTP i 150 mg na dobę imipraminy.^[3] Ponadto dodatek 300 mg na dobę 5-HTP do terapii klomipraminą (50 mg na dobę) przez 28 dni przyczyniał się do zwiększenia aktywności przeciwdepresyjnej.^[4]

Niewystarczające dowody na skuteczność 5-HTP

Według niektórych badań przyjmowanie 5-HTP w ilości 25–150 mg na dobę w połączeniu z karbidopą przez 8 tygodni zmniejsza objawy lęku u osób z fobiami, jednak było ono mniej skuteczne niż klomipramina.^[5] Z kolei wyższe dawki 5-HTP (≥ 225 mg na dobę) mogą nasilać lęk.^[6]

Wstępne badania kliniczne wykazały, że przyjmowanie 300 mg 5-HTP 3 razy dziennie przed posiłkiem zwiększa uczucie sytości i pozwala na zmniejszenie ilości spożywanych kalorii u otyłych kobiet, co przyczynia się do spadku masy ciała^[7][8]

5-hydroksytryptofan testowany był w badaniach pod kątem zastosowania w łagodzeniu objawów odstawiennych u alkoholików, u pacjentów z ataksją móżdżkową, migreną i chorobą Parkinsona, lecz dowody na jego skuteczność są sprzeczne.

Brak dowodów na skuteczność 5-HTP

5-hydroksytryptofan wydaje się nieskuteczny w łagodzeniu objawów choroby Alzheimera, uderzeń gorąca u kobiet w okresie menopauzy, w redukcji napięciowych bólów głowy i w poprawie sprawności oraz zdolności umysłowych u dzieci z zespołem Downa.

Bezpieczeństwo stosowania 5-HTP

Krótkotrwała suplementacja 5-HTP była dobrze tolerowana, a najczęstsze działania niepożądane dotyczyły układu pokarmowego i obejmowały nudności, wymioty, biegunkę i utratę apetytu. Według niektórych danych działania niepożądane mogą zniknąć lub osłabić się wraz z czasem suplementacji.

Interakcje 5-HTP

Ze względu na fakt, że 5-hydroksytryptofan jest prekursorem serotoniny, wchodzi on w istotne interakcje z lekami przeciwdepresyjnymi, szczególnie z grupy SSRI. Jednoczesne zażywanie leków takich jak sertralina, fluoksetyna, TLPD czy inhibitory MAO (fenelzyna, tranylcypromina) wraz z 5-HTP może prowadzić do wystąpienia zespołu serotoninowego i zwiększać ryzyko zwężenia naczyń mózgowych. Potencjalnie 5-HTP może nasilać działanie leków oddziałujących depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, np. klonazepamu, fenobarbitalu i zolpidemu. Ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego wzrasta również przy stosowaniu dekstrometorfanu i tramadolu.

Preparaty dostępne na rynku zawierające 5-HTP

Dostępne na rynku suplementy diety zawierające 5-HTP przedstawione zostały w tabeli poniżej. Warto zaznaczyć, że nie znaleźliśmy suplementów z 5-HTP w asortymencie aptek, a jedynie na stronach internetowych, głównie zagranicznych.

Wybrane suplementy diety zawierające 5-HTP.

Piśmiennictwo

1. Javelle, F., Lampit, A., Bloch, W., Häussermann, P., Johnson, S. L., Zimmer, P. (2020). Effects of 5-hydroxytryptophan on distinct types of depression: a systematic review and meta-analysis. Nutrition reviews, 78(1), 77–88. https://doi.org/10.1093/nutrit/nuz039⬏
2. Jangid, P., Malik, P., Singh, P., Sharma, M., Gulia, A. K. (2013). Comparative study of efficacy of l-5-hydroxytryptophan and fluoxetine in patients presenting with first depressive episode. Asian journal of psychiatry, 6(1), 29–34. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2012.05.011⬏
3. Angst, J., Woggon, B., Schoepf, J. (1977). The treatment of depression with L-5-hydroxytryptophan versus imipramine. Results of two open and one double-blind study. Archiv fur Psychiatrie und Nervenkrankheiten, 224(2), 175–186.⬏
4. Nardini, M., De Stefano, R., Iannuccelli, M., Borghesi, R., Battistini, N. (1983). Treatment of depression with L-5-hydroxytryptophan combined with chlorimipramine, a double-blind study. International journal of clinical pharmacology research, 3(4), 239–250.⬏
5. Kahn, R. S., Westenberg, H. G., Verhoeven, W. M., Gispen-de Wied, C. C., Kamerbeek, W. D. (1987). Effect of a serotonin precursor and uptake inhibitor in anxiety disorders; a double-blind comparison of 5-hydroxytryptophan, clomipramine and placebo. International clinical psychopharmacology, 2(1), 33–45. https://doi.org/10.1097/00004850-198701000-00003⬏
6. Kahn, R. S., Westenberg, H. G. (1985). L-5-hydroxytryptophan in the treatment of anxiety disorders. Journal of affective disorders, 8(2), 197–200. https://doi.org/10.1016/0165-0327(85)90046-1⬏
7. Cangiano, C., Ceci, F., Cascino, A., Del Ben, M., Laviano, A., Muscaritoli, M., Antonucci, F., Rossi-Fanelli, F. (1992). Eating behavior and adherence to dietary prescriptions in obese adult subjects treated with 5-hydroxytryptophan. The American journal of clinical nutrition, 56(5), 863–867. https://doi.org/10.1093/ajcn/56.5.863⬏
8. Cangiano, C., Ceci, F., Cairella, M., Cascino, A., Del Ben, M., Laviano, A., Muscaritoli, M., Rossi-Fanelli, F. (1991). Effects of 5-hydroxytryptophan on eating behavior and adherence to dietary prescriptions in obese adult subjects. Advances in experimental medicine and biology, 294, 591–593. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-5952-4_73⬏