Szanowni Czytelnicy i Czytelniczki!
W 2023 roku Wydawnictwo Farmaceutyczne wprowadziło do oferty podręcznik pt. 50 leków OTC, które musi znać farmaceuta, który szybko okazał się być bardzo pożądaną pozycją – nie było to zaskoczeniem, w końcu oczekuje się od nas, farmaceutów, że o lekach bez recepty wiemy wszystko, więc warto mieć to „wszystko” zawsze pod ręką.
Nieco inaczej sytuacja wygląda z lekami na receptę – w większości przypadków zapisuje je lekarz, więc wydając lek z apteki zakłada się, że przepisujący „już wszystko wyjaśnił”. Tymczasem to obowiązkiem farmaceuty jest udzielenie informacji o wydawanym leku, także tym na receptę, o czym mówią zarówno zapisy ustawy o zawodzie farmaceuty, jak i ulotek czy charakterystyk produktów leczniczych. Nawet z czysto praktycznego punktu widzenia – dlaczego i w jaki sposób miałby to robić lekarz, skoro dopiero co lek zapisał, pacjent dopiero go wykupi i jeszcze go na oczy nie widział, zatem jak z takiej informacji o leku przekazywanej „na zaś” w gabinecie lekarskim miałby cokolwiek zapamiętać?
Informowanie o wydawanym produkcie w aptece ma szczególne znaczenie przy rozpoczynaniu terapii przez pacjenta, stąd też rosnąca na popularności usługa opieki farmaceutycznej jaką jest Nowy lek, która obejmuje nie tylko przekazanie zaleceń, ale i późniejszy kontakt z pacjentem celem oceny ich przestrzegania. Wymaga ona nie tylko pogłębienia wiedzy o leku, ale też umiejętności odpowiedzi na pytania pacjenta. Stąd zastosowana w podręczniku struktura rozdziału, która ma pomóc w udzielaniu konsultacji nie tylko w przypadku realizacji recepty lekarskiej i wystawianiu recepty farmaceutycznej, ale też właśnie w świadczeniu usługi Nowy lek.
Każdy rozdział zaczyna przedstawienie substancji – co to za lek? – bo właśnie to chce wiedzieć pacjent. Komu jest przepisywany – a nie na co jest wskazany, w podręczniku zaznaczono też częste zastosowania off-label. Sekcja Jakie korzyści przynosi stosowanie leku pomoże uzasadnić farmaceucie potrzebę terapii, a Po jakim czasie pacjent odczuje efekt i po czym pozna, że lek działa pozwoli wyjaśnić, czego może realnie oczekiwać – wszak wiele leków zmniejsza ryzyko powikłań choroby, ale pacjent tego bezpośrednio nie odczuje, więc efekty leczenia są dla niego abstrakcyjne. W sekcji Czym grozi odstawienie leczenia podpowiadamy farmaceutom, jak przedstawiać ryzyko samodzielnego odstawienia leku, a w dalszej części przedstawiliśmy podstawowe zalecenia dotyczące dawkowania (pory dnia i interakcji z żywnością). Pacjenci pytają też, jak długo można stosować daną terapię, po jakim czasie odczują efekty i czy jeśli zaczną, będą musieli kontynuować stosowanie leku już do końca życia – stąd kolejna sekcja temu poświęcona, gdzie odnosimy się do długofalowych badań na ten temat. Wyjaśniamy też, kiedy odradzić stosowanie leku (i podjąć kontakt z lekarzem), a także środki ostrożności, jakie warto każdorazowo zalecić.
Czytelników podręcznika o lekach OTC ucieszy fakt, że również w tej pozycji uwzględniliśmy podrozdział o przewagach danego leku nad innymi w określonym wskazaniu – to wiedza szczególnie przydatna, kiedy trzeba uzasadnić pacjentowi, dlaczego dostał taki lek, a nie inny, albo dlaczego lekarz zmienił leczenie lub (i) czy warto dopłacić do droższego leku.
Na zakończenie warto dodać, że 50 leków Rx… to nowa seria wydawnicza, więc na jednej pozycji się nie skończy. Ta poświęcona jest wybranym lekom z 4 grup: przeciwcukrzycowym, hormonalnym, na choroby kości i dermatologicznym. Wybraliśmy takie substancje, które albo są tak często wydawane, że trzeba o nich wiedzieć znacznie więcej, niż wynieśliśmy ze studiów i szkoleń, albo przeciwnie, są wydawane tak rzadko i tak mało o nich mówiono w toku naszej edukacji, że zwyczajnie trzeba się dokształcić.