Legionelloza jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie Legionella spp. Do zakażenia dochodzi poprzez wdychanie aerozolu kropelek wody  zawierających bakterie, choroba może przebiegać w postaci zapalenia płuc. Jakie istnieją sposoby leczenia, gdy już dojdzie do zakażenia Legionella?

Krótka odpowiedź

Gdy już dojdzie do zakażenia Legionella wyróżniamy dwie metody leczenia: leczenie empiryczne i ukierunkowane. Czas leczenia nie został określony i różni się w zależności od wybranego antybiotyku, ciężkości choroby i reakcji pacjenta na leczenie. Generalnie leczenie trwa minimum pięć dni i nie przerywamy terapii, dopóki stan kliniczny pacjenta nie będzie stabilny i nie będzie gorączkować przez co najmniej 48 godzin. Pacjenci z ciężkim zapaleniem płuc lub przewlekłymi chorobami współistniejącymi mogą powoli reagować na leczenie i często wymagają leczenia trwającego od 7 do 10 dni. Pacjenci z powikłaniami oraz pacjenci z obniżoną odpornością zazwyczaj wymagają dłuższego leczenia.

Wyjaśnienie

Aby uniknąć poważnych komplikacji zakażenia Legionella , ważne jest wczesne wykrycie czynnika etiologicznego i wczesne rozpoczęcie odpowiedniej terapii.

Leczenie empiryczne

Przy wyborze empirycznego schematu antybiotykoterapii dla większości pacjentów  zazwyczaj uwzględniamy antybiotyk skierowany przeciwko Legionella (np. fluorochinolon lub makrolid). Wybór tych leków i konieczność leczenia dodatkowymi antybiotykami różni się w zależności od ciężkości zapalenia płuc, chorób współistniejących pacjenta i lokalnej epidemiologii. W leczeniu empirycznym nie stosujemy tetracyklin (np. doksycykliny), ponieważ u L. longbeachae powszechna jest oporność.

Leczenie ukierunkowane

Lewofloksacyna i azytromycyna są preferowanymi środkami w leczeniu choroby legionistów, ponieważ środki te mają działanie bakteriobójcze, osiągają wysokie stężenia wewnątrzkomórkowe, przenikają do tkanki płuc i są aktywne wobec wszystkich gatunków Legionella wywołujących zakażenia u ludzi. Alternatywami są inne fluorochinolony (np. moksyfloksacyna, cyprofloksacyna) i inne makrolidy (np. klarytromycyna, roksytromycyna).

Brakuje badań z randomizacją, które bezpośrednio oceniałyby skuteczność i skutki uboczne antybiotyków przeciwko bakteriom Legionella. Jednakże badania kohortowe nie wykazały różnic w śmiertelności porównując lewofloksacynę z azytromycyną^[1][2][3][4].Wyższe dawki lewofloksacyny (tj. 750 mg na dobę) mogą prowadzić do szybszego ustąpienia objawów niż mniejsze dawki (500 mg na dobę), dlatego podczas stosowania tego leku wybieramy wyższe dawki^[5]. Makrolidy inne niż azytromycyna działają bakteriostatycznie przeciwko Legionelli^[6][7] i wydają się być mniej skuteczne niż lewofloksacyna lub azytromycyna^[8][9][3].

Leczenie wspomagające

Jako leczenie wspomagające stosuje się glikokortykosteroidy, które mogą być pomocne u pacjentów z ciężką chorobą legionistów. Ponieważ zakażenie Legionella wywołuje intensywną reakcję zapalną, leczenie glikokortykosteroidami jest zasadne. Jednakże interwencja ta nie jest dobrze zbadana w przypadku choroby legionistów porównując z innymi typami zapalenia płuc. Wskazania do stosowania są takie same, jak u każdego pacjenta z ciężkim zapaleniem płuc^[10].

Piśmiennictwo

1. Torres A, Cillóniz C. Are Macrolides as Effective as Fluoroquinolones in Legionella Pneumonia? Yes, but…. Clin Infect Dis 2021; 72:1990..⬏
2. Jasper AS, Musuuza JS, Tischendorf JS, et al. Are Fluoroquinolones or Macrolides Better for Treating Legionella Pneumonia? A Systematic Review and Meta-analysis. Clin Infect Dis 2021; 72:1979.⬏
3. Garcia-Vidal C, Sanchez-Rodriguez I, Simonetti AF, et al. Levofloxacin versus azithromycin for treating legionella pneumonia: a propensity score analysis. Clin Microbiol Infect 2017; 23:653.⬏⬏
4. Cecchini J, Tuffet S, Sonneville R, et al. Antimicrobial strategy for severe community-acquired legionnaires’ disease: a multicentre retrospective observational study. J Antimicrob Chemother 2017; 72:1502.⬏
5. Dunbar LM, Khashab MM, Kahn JB, et al. Efficacy of 750-mg, 5-day levofloxacin in the treatment of community-acquired pneumonia caused by atypical pathogens. Curr Med Res Opin 2004; 20:555.⬏
6. Edelstein PH, Edelstein MA. In vitro activity of azithromycin against clinical isolates of Legionella species. Antimicrob Agents Chemother 1991; 35:180.⬏
7. Jonas D, Engels I, Daschner FD, Frank U. The effect of azithromycin on intracellular Legionella pneumophila in the Mono Mac 6 cell line at serum concentrations attainable in vivo. J Antimicrob Chemother 2000; 46:385.⬏
8. Blázquez Garrido RM, Espinosa Parra FJ, Alemany Francés L, et al. Antimicrobial chemotherapy for Legionnaires disease: levofloxacin versus macrolides. Clin Infect Dis 2005; 40:800.⬏
9. Mykietiuk A, Carratalà J, Fernández-Sabé N, et al. Clinical outcomes for hospitalized patients with Legionella pneumonia in the antigenuria era: the influence of levofloxacin therapy. Clin Infect Dis 2005; 40:794.⬏
10. D. Murdoch, S. T. Chambers, 2022, Treatment and prevention of Legionella infection. UpToDate.⬏