Synonimy: pomarańcza bergamota, bergamot

Bergamota, a właściwie pomarańcza bergamota, jest rośliną cytrusową uprawianą głównie na terytorium Włoch. Skórka z owoców jest wykorzystywana głównie do produkcji olejku eterycznego stosowanego do produkcji herbaty i perfum, natomiast ekstrakty z owoców stanowią składnik suplementów diety.

Działanie i zastosowanie bergamoty

Sok z owoców zawiera liczne składniki, m.in. kwas cytrynowy, flawonoidy i limonoidy. Pozyskany z owoców wyciąg standaryzowany na zawartość 5 polifenoli (neoeriocytryny, neohesperydyny, naringiny, melitydyny i brutierydyny) nosi nazwę BPF (Bergamot-derived Polyphenolic Fraction) i stanowi składnik suplementów diety dedykowanych głównie w celu redukcji poziomu cholesterolu, co znajduje odzwierciedlenie w przeprowadzonych badaniach klinicznych. Aromaterapia olejkiem z bergamotą była skuteczna w zmniejszaniu nasilenia depresji u starszych pacjentów. Badania kliniczne nie potwierdziły skuteczności bergamoty w redukcji lęku, poprawie czujności, glikemii, profilu lipidowego, łagodzeniu nudności, objawów łuszczycy i redukcji masy ciała.

Skuteczność bergamoty potwierdzona w badaniach klinicznych

Wyniki badań klinicznych wskazują, że bergamota jest prawdopodobnie skuteczna w leczeniu:

• Hiperlipidemii – otwarte badanie kliniczne z udziałem 77 pacjentów wykazało, że przyjmowanie BPF w ilości 1000 mg na dobę przez 30 dni wiązało się z obniżeniem stężenia cholesterolu całkowitego o 84 mg/dl, LDL o 77 mg/dl, TG o 70 mg/dl i wzrostem poziomu HDL o 7 mg/dl względem grupy otrzymującej placebo. Skuteczność BPF była porównywalna do rosuwastatyny w ilości 10 mg na dobę. Ponadto dołączenie BPF do standardowej terapii rosuwastatyną pozwalało na zwiększenie skuteczności terapii.^[1] W innym badaniu przyjmowanie ekstraktu z bergamoty zawierającego 150 mg polifenoli przez 6 miesięcy pozwalało na obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, LDL, TG i podwyższenie HDL u pacjentów z dyslipidemią, którzy nie tolerują statyn.^[2] Podwójnie zaślepione badanie kliniczne wykazało, że stosowanie preparatu złożonego zawierającego ekstrakt z bergamoty (standaryzowany na 120 mg polifenoli), fitosterole, witaminę C i ekstrakt z karczocha przyczynia się do umiarkowanej poprawy w zakresie poziomu LDL i TG, lecz nie wpływa na stężenie HDL, glukozy, wartość ciśnienia tętniczego ani BMI.^[3]

Niewystarczające dowody na skuteczność bergamoty

Aromaterapia olejkiem zawierającym m.in. bergamotę w połączeniu z masażem przyczyniała się do zmniejszenia oceny nasilenia depresji u pacjentów powyżej 60. r.ż..^[4]

Brak dowodów na skuteczność bergamoty

Według badań klinicznych aromaterapia przy użyciu olejku z bergamoty nie redukuje lęku u dorosłych i dzieci oraz nie poprawia czujności umysłowej, a wręcz może ją zmniejszać ze względu na działanie relaksujące. Podwójnie zaślepione badanie kliniczne wykazało, że stosowanie przez pół roku preparatu złożonego zawierającego bergamotę, kozieradkę i liście oliwne nie wpływało na stężenie glukozy na czczo, insuliny, poziomu lipidów i HbA_1c u osób ze stanem przedcukrzycowym.^[5] Wstępne badania kliniczne wskazują również, że olejek bergamotowy nie redukuje nudności ani nasilenia łuszczycy. Przyjmowanie 500 mg dziennie BPF przez 60 dni nie wpływało na masę ciała, poziom glukozy, cholesterolu, HDL, LDL ani TG u pacjentów z zespołem metabolicznym, którzy stosują atypowe leki przeciwpsychotyczne.^[6]

Bezpieczeństwo stosowania bergamoty

Ekstrakty z bergamoty stosowano w różnych dawkach do 6 miesięcy. Rzadko u pacjentów występowała zgaga, zawroty głowy i kurcze mięśni. Miejscowe stosowanie olejku może mieć działanie fotouczulające.

Bergamota w ciąży i podczas laktacji

Miejscowe stosowanie olejku może być potencjalnie niebezpieczne w okresie ciąży.

Interakcje bergamoty

Badania na zwierzętach wskazują, że składniki bergamoty obniżają stężenie glukozy we krwi. Potencjalnie może to zwiększać ryzyko hipoglikemii u pacjentów przyjmujących leki przeciwcukrzycowe.

Preparaty dostępne na rynku zawierające bergamotę

Dostępne na rynku preparaty z bergamotą mają status suplementów diety. Wybrane preparaty zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Wybrane suplementy zawierające bergamotę:

Piśmiennictwo

1. Gliozzi, M., Walker, R., Muscoli, S., Vitale, C., Gratteri, S., Carresi, C., Musolino, V., Russo, V., Janda, E., Ragusa, S., Aloe, A., Palma, E., Muscoli, C., Romeo, F., Mollace, V. (2013). Bergamot polyphenolic fraction enhances rosuvastatin-induced effect on LDL-cholesterol, LOX-1 expression and protein kinase B phosphorylation in patients with hyperlipidemia. International journal of cardiology, 170(2), 140–145. https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2013.08.125⬏
2. Toth, P. P., Patti, A. M., Nikolic, D., Giglio, R. V., Castellino, G., Biancucci, T., Geraci, F., David, S., Montalto, G., Rizvi, A., Rizzo, M. (2016). Bergamot Reduces Plasma Lipids, Atherogenic Small Dense LDL, and Subclinical Atherosclerosis in Subjects with Moderate Hypercholesterolemia: A 6 Months Prospective Study. Frontiers in pharmacology, 6, 299. https://doi.org/10.3389/fphar.2015.00299⬏
3. Cicero, A., Fogacci, F., Bove, M., Giovannini, M., Borghi, C. (2019). Three-arm, placebo-controlled, randomized clinical trial evaluating the metabolic effect of a combined nutraceutical containing a bergamot standardized flavonoid extract in dyslipidemic overweight subjects. Phytotherapy research : PTR, 33(8), 2094–2101. https://doi.org/10.1002/ptr.6402⬏
4. Xiong, M., Li, Y., Tang, P., Zhang, Y., Cao, M., Ni, J., Xing, M. (2018). Effectiveness of Aromatherapy Massage and Inhalation on Symptoms of Depression in Chinese Community-Dwelling Older Adults. Journal of alternative and complementary medicine (New York, N.Y.), 24(7), 717–724. https://doi.org/10.1089/acm.2017.0320⬏
5. Florentin, M., Liberopoulos, E., Elisaf, M. S., Tsimihodimos, V. (2019). No effect of fenugreek, bergamot and olive leaf extract on glucose homeostasis in patients with prediabetes: a randomized double-blind placebo-controlled study. Archives of medical sciences. Atherosclerotic diseases, 4, e162–e166. https://doi.org/10.5114/amsad.2019.86756⬏
6. Bruno, A., Pandolfo, G., Crucitti, M., Cacciola, M., Santoro, V., Spina, E., Zoccali, R. A., Muscatello, M. (2017). Low-Dose of Bergamot-Derived Polyphenolic Fraction (BPF) Did Not Improve Metabolic Parameters in Second Generation Antipsychotics-Treated Patients: Results from a 60-days Open-Label Study. Frontiers in pharmacology, 8, 197. https://doi.org/10.3389/fphar.2017.00197⬏