Bisfosfoniany to leki pierwszego wyboru w leczeniu osteoporozy postmenopauzalnej u kobiet, ale także w leczeniu osteoporozy pierwotnej i wywołanej stosowaniem glikokortykosteroidów u kobiet i mężczyzn.[1]
Stosowane są również w leczeniu szpiczaka mnogiego, przerzutów nowotworowych do kości, choroby Pageta, otosklerozy oraz diagnostycznie w wykonywaniu scyntygrafii kostnej.[2]
Mechanizm działania bisfosfonianów
Bisfosfoniany zawierają w swojej strukturze dwie grupy fosfonianowe, dzięki czemu wykazują duże powinowactwo do hydroksyapatytów kości. Łączą się z nimi tworząc wiązania, które oporne są na hydrolizę enzymatyczną. W takiej postaci zostają wbudowane w aktywne miejsca przebudowy kości. Uwolnione bisfosfoniany zostają wchłonięte do osteoklastów, w których są metabolizowane. Produkty metabolizmu bisfosfonianów indukują apoptozę osteoklastów, co chroni kość przed ich resorpcyjnym działaniem.[2]
Podział bisfosfonianów
Bisfosfoniany I generacji (nie zawierają w budowie atomu azotu):
- klodronian (Bonefos) – zarejestrowany, ale niedostępny w Polsce.
- etydronian i tyludronian – obecnie niedostępne, stosowane dawniej.
Bisfosfoniany II genereacji (zawierają w budowie atom azotu):
- alendronian (Ostemax, Alendran, Alendrogen, Alendronat Bluefish, Alendronate Arrow, Alendronic Acid Genoptim, Ostenil, Ostolek, Sedron) – podawany doustnie raz na tydzień.[1]
- pamidronian (Pamifos) – podawany w pojedynczej infuzji co 4 tygodnie (stosowany w leczeniu szpiczaka mnogiego i przy przerzutach nowotworowych do kości), w postaci pojedynczej infuzji raz na tydzień (w przypadku choroby Pageta).[2]
- ibandronian (Bonviva, Ibandronat Apotex, Ibandronic Acid Accord, Kefort, Nucodran, Osagrand, Ossica) – podawany doustnie raz na miesiąc[3] oraz w formie infuzji co 3-4 tygodnie.[4]
Bisfosfoniany III generacji (również zawierają w budowie atom azotu):
- ryzedronian (Risendros) – podawany doustnie raz na tydzień.[5]
- zolendronian (Osporil, Zerlinda, Zoledronic Acid Accord, Zomikos) – podawany w formie infuzji co 3-4 tygodnie.[6]
Praktyczne wskazówki dotyczące stosowania bisfosfonianów
Ze względu na ryzyko podrażnienia i owrzodzenia przełyku podczas stosowania bisfosfonianów, tabletki należy przyjmować na czczo, popijać dużą ilością przegotowanej wody i nie kłaść się do 30 minut od przyjęcia leku.
Piśmiennictwo
