Choroba Alzheimera (AD, ang. Alzheimer’s Disease) jest główną postacią demencji, a jej przyczyny nadal pozostają nieznane. Liczne badania wskazują, że duży wpływ na rozwój choroby może mieć dieta. W kilku badaniach wykazano, że dieta śródziemnomorska wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem deficytów poznawczych, w tym także AD. Dieta ta jest bogata we flawonoidy, naturalnie występujące związki obecne w owocach i warzywach, a także napojach, takich jak zielona herbata i wino.[1] Czy możliwe jest, aby ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera wzrastałp przy niskim spożyciu flawonoidów?
Krótka odpowiedź
W opublikowanym w 2020 roku badaniu wykazano, że osoby starsze, które spożywały niewielkie ilości żywności bogatej we flawonoidy (jagody, jabłka czy herbata), w porównaniu do osób, które spożywały ich więcej, były od 2 do 4 razy bardziej narażone na rozwój AD 20 lat.
Wyjaśnienie
W badaniu opublikowanym 22 kwietnia 2020 r. w American Journal of Clinical Nutrition wzięło udział 2800 osób w wieku 50 lat i starszych. Zbadano długoterminowy związek pomiędzy spożywaniem żywności zawierającej flawonoidy a ryzykiem rozwoju AD i powiązanych z nią demencji (ADRD, ang. Alzheimer’s Disease-Related Dementias). ADRD obejmują zaburzenia, takie jak otępienie czołowo-skroniowe (FTD ang. frontotemporal dementia), otępienie z ciałami Lewy’ego (LBD, ang. Lewy body dementia), otępienie naczyniowe (VCID, ang. vascular contributions to cognitive impairment and dementia) oraz otępienia o różnej etiologii (MED, ang. mixed etiology dementias).[2]
Wcześniejsze badania skupiały się na analizie związku między odżywianiem a demencją w krótkim czasie. W w/w badaniu jednak analizowano narażenie w ciągu 20 lat.
Flawonoidy to związki występujące w roślinach – owocach i warzywach, takich jak gruszki, jabłka, jagody, cebula oraz w napojach roślinnych – herbacie czy winie, a także w ciemnej czekoladzie. Spożywanie flawonoidów wiąże się z różnymi korzyściami zdrowotnymi, jak chociażby zmniejszenie stanu zapalnego.
W badaniu wykazano, że osoby starsze, które spożywały niewielkie ilości żywności bogatej we flawonoidy (jagody, jabłka czy herbata), w porównaniu do osób, które spożywały ich więcej, były od 2 do 4 razy bardziej narażone na rozwój AD 20 lat. Podsumowując:
- niskie spożycie flawonoli (jabłka, gruszki i herbata) wiązało się z 2-krotnie większym ryzykiem wystąpienia ADRD,
- niskie spożycie antocyjanów (jagody, truskawki i czerwone wino) wiązało się z 4-krotnym wzrostem ryzyka rozwoju ADRD,
- niskie spożycie polimerów flawonoidowych (jabłka, gruszki i herbata) wiązało się z 2-krotnym wzrostem ryzyka wystąpienia ADRD.
Podobne wyniki odnotowano także dla AD.
Przykładowo:
- niskie spożycie oznaczało brak spożywania jagód (antocyjanów), spożycie półtorej jabłka (flawonole) oraz brak spożycia herbaty (polimery flawonowe) w ciągu miesiąca,
- wysokie spożycie było równe ok. 7,5 szklanki jagód lub truskawek (antocyjany), 8 jabłek i gruszek (flawonole) i 19 filiżanek herbaty (polimery flawonoidowe) miesięcznie.
Badacze podkreślają, że w obliczu braku dostępnych skutecznych leków na chorobę Alzheimera, bardzo ważne jest, aby zapobiegać chorobie poprzez zdrową dietę. Dodają też, że zbliżając się do 50. r.ż. pacjenci powinni zacząć myśleć o zdrowszej diecie. Nie jest to jeszcze zbyt późny wiek, aby zmienić nawyki. Tak naprawdę ryzyko otępienia zaczyna zwiększać się w wieku powyżej 70 lat.
Badanie to miało jednak pewne ograniczenia. Nie udowadnia ono, że niskie spożycie flawonoidów wywołuje chorobę, lecz, że istnieje taki związek. W badaniu monitorowano spożycie za pomocą zgłaszanych przez pacjentów danych w kwestionariuszach, co może być obarczone pewnym błędem. Dodatkowo, uczestnicy byli w wieku powyżej 50 lat i pochodzili z Europy, co także ogranicza w pewien sposób badanie.[3][4][5]
Piśmiennictwo
- NIH: What Do We Know About Diet and Prevention of Alzheimer’s Disease? pełny tekst⬏
- NIH: Focus on Alzheimer’s Disease and Related Dementias, 27.05.2020 pełny tekst⬏
- Shishtar E., Rogers G.T., Blumberg J.B., Au R., Jacques P.F. Long-term dietary flavonoid intake and risk of Alzheimer disease and related dementias in the Framingham Offspring Cohort. The American Journal of Clinical Nutrition, 2020. pełny tekst⬏
- Tufts Now: More berries, apples and tea may have protective benefits against Alzheimer’s, 5.05.2020 pełny tekst⬏
- MedicalNewsToday: Low flavonoid intake associated with Alzheimer’s risk pełny tekst⬏
Badanie potwierdza jak ważne jest włączanie flawonoidów i antocyjanów do naszej codziennej diety i ile dobrego takie działanie może nam przynieść. Warto pamiętać również o istotnej roli flawonoidów i antocyjanów w chemoprewencji schorzeń nowotworowych.