Zaburzenia funkcjonowania gruczołu tarczycy, będące jednymi z najczęstszych zaburzeń w obrębie układu hormonalnego, to temat publikacji Monografie Farmaceutyczne: Choroby tarczycy. Czego się dowiedziałam po lekturze?
Hormony tarczycy działają wielokierunkowo, wywierając wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, przewodu pokarmowego i metabolizm, masę ciała poprzez lipogenezę i lipolizę, ale także stan skóry i włosów.
Funkcjonowanie układu hormonalnego to złożony proces – prawidłowe stężenie i działanie hormonów tarczycy uzależnione jest od czynności trzech struktur: podwzgórza, przysadki i tarczycy. Ich działanie powiązane jest ujemnym sprzężeniem zwrotnym, z drugiej strony jednak na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy wpływ ma także odpowiednia podaż jodu.
Stężenia hormonów tarczycy cechuje znaczna zmienność osobnicza, a także podatność na wiele czynników takich jak przyjmowane leki, nawyki żywieniowe, stosowane używki czy predyspozycje genetyczne, a także stres. Interpretacja wyników diagnostycznych powinna opierać się o całościową ocenę stanu pacjenta.
Do najczęściej występujących chorób tarczycy należą nadczynność i niedoczynność tarczycy, a także choroba Graves i Basedowa oraz choroba Hashimoto.
W nadczynności tarczycy stosowane są tyreostatyki – tiamazol oraz w drugiej kolejności propylotiouracyl. Co ciekawe, w leczeniu przełomu tarczycowego zastosowanie znał płyn Lugola, który szybko hamuje syntezę i uwalnianie hormonów tarczycy. Propranolol – lek z grupy β-blokerów – regulując czynność serca, redukując drżenia i zmniejszając potliwość czy refrakcje powiek może także zostać dołączony do leczenia nadczynności tarczycy, co może być szczególnie korzystne u pacjentów w podeszłym wieku.
Niedoczynność tarczycy leczy się substytucyjnie, uzupełniając niedobory hormonalne za pomocą lewotyroksyny lub liotyroniny. Ze względu na krótszy okres biologicznego półtrwania a co za tym idzie konieczność częstszego dawkowania, liotyronina nie jest rutynowo stosowana, a w Polsce dostępna jest jedynie w kombinacji z lewotyroksyną a w leku Novothyral.
Lewotyroksyna to lek pierwszego wyboru w niedoczynności tarczycy. Do terapii wprowadzany jest stopniowo od niskich dawek (ze względu na dużą wrażliwość serca na egzogenny hormon), co może być szczególnie istotne u osób z chorobami towarzyszącymi. Mimo iż najlepsza absorpcja leku zachodzi na czczo 30-60 min przed śniadaniem, warto pamiętać, że pacjenci stosujący znaczną ilość leków czy też przyjmujący żelazo mogą stosować lek w alternatywnym sposobie dawkowania tzn. przed snem, przynajmniej 3 godziny od ostatniego posiłku.
Dla pacjentów stosujących równocześnie PPI i lewotyroksynę problematyczne może okazać się stosowanie obu leków, które zaleca się przyjmować na czczo. Jak się okazuje, obie substancje można przyjmować jednocześnie.
Zainteresowanie zastosowaniem diet eliminacyjnych u pacjentów z chorobami tarczycy, zwłaszcza z chorobą Hashimoto czy Graves i Basedowa rośnie ze względu na potencjalne współwystępowanie nadwrażliwości na składniki pokarmowe. Decyzja o podjęciu diety bezglutenowej, bezlaktozowej czy eliminującej goitrogeny powinna być każdorazowo podjęta w oparciu o ocenę stanu pacjenta. Diety eliminacyjne prowadzić mogą bowiem do niedoborów witamin czy składników mineralnych.
Podobnie w drugą stronę decyzja o suplementacji w cynk, selen, żelazo i witaminę B12, a także jod czy witaminę D i kwasy omega-3, uznawane za istotne w diecie pacjenta z chorobami tarczycy, powinna być podejmowana indywidualnie.
Choroby tarczycy to schorzenia wpływające na ogólny stan pacjenta, stąd odpowiednia ocena i opieka nad pacjentem jest kluczowa. Monografie to pozycja warta polecenia w odświeżeniu i pogłębieniu wiedzy w tym temacie.
Monografie Farmaceutyczne: Choroby tarczycy są dostępne w sklepie Wydawnictwa Farmaceutycznego.
Publikacje możesz zamówić na stronie:
https://wydawnictwo.farm/produkt/monografie-farmaceutyczne-choroby-tarczycy/
