Synonimy: Conjugated Linoleic Acid (CLA)
Nazwa sprzężony kwas linolowy odnosi się do grupy izomerów kwasu linolowego. Źródłem CLA w diecie są głównie przetwory mleczne i mięso, a w suplementach diety dostępnych na rynku CLA pochodzi z m.in. z oleju szafranowego.
Działanie i zastosowanie CLA
Według badań in vitro CLA zwiększa syntezę kolagenu typu I, co potencjalnie może zmniejszać widoczne objawy starzenia, działa przeciwbakteryjnie, hamuje proliferację komórek nowotworowych i działa neuroprotekcyjnie. Badania na zwierzętach wskazują na poprawę insulinowrażliwości, redukcję stanu zapalnego, poprawę płodności, zapobieganie resorpcji kości i ochronę wątroby i nerek. Przeprowadzone badania kliniczne wykazały skuteczność CLA w otyłości i nadciśnieniu. Ponadto CLA może być skuteczny w alergicznym nieżycie nosa, poprawie tolerancji wysiłku, redukcji ryzyka raka jelita grubego i zmniejszaniu objawów reumatoidalnego zapalenia stawów. Dowody na skuteczność CLA w zmniejszaniu ryzyka nowotworu piersi oraz poprawie masy mięśniowej u sportowców są sprzeczne. Sprzężony kwas linolowy nie wykazał skuteczności w zmniejszaniu ryzyka przeziębienia, poprawie glikemii i profilu lipidowego.
Skuteczność CLA potwierdzona badaniami klinicznymi
Badania kliniczne wskazują, że CLA może być skuteczny w leczeniu takich wskazań jak:
- Otyłość – liczne pojedyncze badania kliniczne wykazały, że stosowanie 6–6,8 g na dobę CLA u pacjentów z nadwagą lub otyłością pozwala na zmniejszenie tłuszczowej masy ciała i obwodu talii oraz bioder. Dowody na temat wpływu CLA na masę ciała są sprzeczne. Pojedyncze badania kliniczne wskazują, że suplementacja CLA nie wpływa na masę ciała i wskaźnik BMI, lecz metaanaliza 7 badań klinicznych wykazała, że CLA powoduje zmniejszenie masy ciała o ok. 0,7 kg oraz tłuszczowej masy ciała o ok. 1,33 kg względem placebo, lecz uzyskany efekt jest mały i możliwe, że nie jest istotny klinicznie.[1] Podwójnie zaślepione badanie kliniczne przeprowadzone w populacji pediatrycznej wykazało, że stosowanie 3 g CLA dziennie przez ok. 7 miesięcy przyczynia się do zmniejszenia tłuszczowej masy ciała, lecz nie wpływa na poziom lipidów i glukozy we krwi.[2]
- Nadciśnienie – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 80 otyłych pacjentów z nadciśnieniem I stopnia wykazało, że przyjmowanie 4,5 g na dobę CLA łącznie z ramiprylem przez 8 tygodni przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi bardziej niż sam ramipryl.[3]
Niewystarczające dowody na skuteczność CLA
Niewielkie badanie kliniczne wykazało, że stosowanie CLA wpływa na poprawę samopoczucia u osób z alergicznym nieżytem nosa w porównaniu z placebo.[4] Wstępne badania kliniczne wskazują, że przyjmowane CLA powoduje zwiększenie tolerancji na wysiłek fizyczny zarówno u sportowców, jak i chorujących na astmę, lecz u pacjentów z astmą nie wpływa na redukcję doraźnego stosowania leków rozszerzających oskrzela. Badanie populacyjne z udziałem ponad 60 tys. kobiet wykazało, że wyższe spożycie w diecie CLA może zmniejszać ryzyko raka jelita grubego o 39% względem najniższego spożycia.[5] Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z udziałem 87 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów wykazało, że przyjmowanie samego CLA lub w połączeniu z witaminą E powoduje zmniejszenie objawów choroby takich jak ból i poranna sztywność mięśni.[6]
Sprzeczne dowody na skuteczność CLA
Dowody na skuteczność CLA w redukcji ryzyka zachorowania na raka piersi są sprzeczne. U kobiet po menopauzie, u których spożycie CLA wraz z dietą jest wyższe, obserwowano mniejsze ryzyko zachorowania,[7] lecz w innych badaniach nie potwierdzono tej zależności, a nawet wykazano zwiększone ryzyko rozwoju raka piersi. Wstępne badania kliniczne wskazują, że suplementacja CLA przyczynia się do poprawy masy mięśniowej i redukcji tkanki tłuszczowej u sportowców, lecz inne badania tego nie potwierdzają.
Brak dowodów na skuteczność CLA
Suplementacja CLA prawdopodobnie nie wpływa na zmniejszenie ryzyka przeziębienia ani jego nasilenia, na poprawę stężenia glukozy ani insuliny we krwi u osób z cukrzycą typu II oraz nie przyczynia się do poprawy profilu lipidowego u osób otyłych.
Bezpieczeństwo stosowania CLA
Stosowanie CLA w ilościach występujących w żywności, np. mięsie i mleku, jest uważane za prawdopodobnie bezpieczne. W badaniach klinicznych odnotowano ryzyko zaburzeń żołądkowo-jelitowych, wzdęć, zmęczenia, bólu głowy i krwawienia. Istnieją opisy przypadków wystąpienia hepatotoksyczności.
CLA w ciąży i podczas laktacji
Przyjmowanie CLA przez kobiety ciężarne i karmiące w ilościach występujących w żywności jest prawdopodobnie bezpieczne.
Interakcje CLA
Według niektórych badań klinicznych stosowanie CLA wpływa na zahamowanie agregacji płytek krwi, co może zwiększać ryzyko krwawienia u pacjentów stosujących leki przeciwzakrzepowe i/lub przeciwpłytkowe. Badania na zwierzętach i dowody kliniczne wskazują na obniżanie ciśnienia tętniczego krwi na skutek przyjmowania CLA, dlatego osoby zażywające leki hipotensyjne, szczególnie ramipryl, powinny zachować ostrożność. Niektóre badania wykazały, że CLA powoduje zwiększenie poziomu witaminy A w tkankach wątroby i piersi oraz witaminy E w wątrobie.
Preparaty dostępne na rynku zawierające CLA
CLA, zwykle w połączeniu z innymi substancjami, stanowi składnik suplementów diety. Wybrane preparaty zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Wybrane suplementy zawierające CLA:
Nazwa preparatu | Zawartość CLA w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
Bio-C.L.A. z zieloną herbatą | 1200 mg
Pozostałe składniki: Ekstrakt z zielonej herbaty
|
Suplement diety, zawierający CLA oraz zieloną herbatę, czyli składniki, które wspomagają metabolizm tłuszczy. |
Doppelherz aktiv Na włosy i skórę Regeneracja | 100 mg
Pozostałe składniki: Krzem, L-karnityna, kolagen typu II zhydrolizowany, bromelaina, wit. C, biotyna, wit. E, miedź
|
Suplement diety szczególnie zalecany w przypadku tendencji do wypadania włosów lub skłonności do cellulitu. |
Olimp CLA z zieloną herbatą plus L-karnityna | 1600 mg
Pozostałe składniki: Ekstrakt zielonej herbaty, EGCG, L-karnityna
|
Suplement diety wspomagający osoby odchudzające się. |
CLA + L-CARNITINE + GREEN TEA ALLNUTRITION | 300 mg
Pozostałe składniki: L-karnityna, ekstrakt z zielonej herbaty |
Suplement diety przeznaczony dla osób aktywnych fizycznie. |
OstroVit CLA | 800 mg | Suplement diety wykazujący działanie wspomagające przyrost beztłuszczowej masy mięśniowej i pomagający spalić zbędną tkankę tłuszczową. |
CorpoSlim Yango | 340 mg
Pozostałe składniki: Ekstrakt owoców Garcinia Cambogia, HCA, L-karnityna, ekstrakt liści zielonej herbaty, EGCG, chitosan, L-metionina, L-lizyna, ekstrakt czarnego pieprzu, piperyna, cynk, wit. B6, wit. B2, biotyna, chrom, wit. D3, wit. B12 |
Suplement diety zawierający składniki wspomagające odchudzanie. |
Piśmiennictwo
- Onakpoya, I. J., Posadzki, P. P., Watson, L. K., Davies, L. A., Ernst, E. (2012). The efficacy of long-term conjugated linoleic acid (CLA) supplementation on body composition in overweight and obese individuals: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. European journal of nutrition, 51(2), 127–134. https://doi.org/10.1007/s00394-011-0253-9⬏
- Racine, N. M., Watras, A. C., Carrel, A. L., Allen, D. B., McVean, J. J., Clark, R. R., O’Brien, A. R., O’Shea, M., Scott, C. E., Schoeller, D. A. (2010). Effect of conjugated linoleic acid on body fat accretion in overweight or obese children. The American journal of clinical nutrition, 91(5), 1157–1164. https://doi.org/10.3945/ajcn.2009.28404⬏
- Zhao, W. S., Zhai, J. J., Wang, Y. H., Xie, P. S., Yin, X. J., Li, L. X., Cheng, K. L. (2009). Conjugated linoleic acid supplementation enhances antihypertensive effect of ramipril in Chinese patients with obesity-related hypertension. American journal of hypertension, 22(6), 680–686. https://doi.org/10.1038/ajh.2009.56⬏
- Turpeinen, A. M., Ylönen, N., von Willebrand, E., Basu, S., Aro, A. (2008). Immunological and metabolic effects of cis-9, trans-11-conjugated linoleic acid in subjects with birch pollen allergy. The British journal of nutrition, 100(1), 112–119. https://doi.org/10.1017/S0007114507886326⬏
- Larsson, S. C., Bergkvist, L., Wolk, A. (2005). High-fat dairy food and conjugated linoleic acid intakes in relation to colorectal cancer incidence in the Swedish Mammography Cohort. The American journal of clinical nutrition, 82(4), 894–900. https://doi.org/10.1093/ajcn/82.4.894⬏
- Aryaeian, N., Shahram, F., Djalali, M., Eshragian, M. R., Djazayeri, A., Sarrafnejad, A., Salimzadeh, A., Naderi, N., Maryam, C. (2009). Effect of conjugated linoleic acids, vitamin E and their combination on the clinical outcome of Iranian adults with active rheumatoid arthritis. International journal of rheumatic diseases, 12(1), 20–28. https://doi.org/10.1111/j.1756-185X.2009.01374.x⬏
- Aro, A., Männistö, S., Salminen, I., Ovaskainen, M. L., Kataja, V., Uusitupa, M. (2000). Inverse association between dietary and serum conjugated linoleic acid and risk of breast cancer in postmenopausal women. Nutrition and cancer, 38(2), 151–157. https://doi.org/10.1207/S15327914NC382_2⬏