Pytanie czytelnika

Czy można w aptece sprzedawać termometry rtęciowe?

Nasza odpowiedź

Nie, w polskich aptekach nie można sprzedawać termometrów rtęciowych. Jest to związane z obowiązującą od 3 kwietnia 2009 dyrektywą Unii Europiejskiej zakazującą wprowadzania do obrotu rtęci stosowanej w termometrach. Poniżej uzasadnienie pochodzące z komunikatu prasowego z 2007 roku.

Według danych udostępnionych przez KE 80-90 % rtęci wykorzystywanej w urządzeniach pomiarowych i kontrolnych stosowane jest w termometrach lekarskich (do pomiaru temperatury ciała) oraz innych termometrach do użytku domowego. Chociaż rtęci używa się coraz rzadziej, jej ilość nadal jest znaczna. Szacuje się, że rocznie w UE do produkcji urządzeń pomiarowych i kontrolnych zużywa się 33 tony rtęci, a 25 do 30 ton rtęci jest rocznie wprowadzanych do cyklu wyłącznie za pośrednictwem termometrów. Rtęć charakteryzuje się dużą odpornością i w warunkach naturalnych może przechodzić w metylortęć, która jest jej najbardziej toksyczną postacią. Do kontaktu z metylortęcią dochodzi najczęściej drogą pokarmową. Szczególnie narażone na jej toksyczne działanie są społeczeństwa charakteryzujące się wysokim spożyciem ryb i owoców morza.

Zakaz ten objął tylko nowe urządzenia pomiarowe. Teoretycznie możliwe są kupno i sprzedaż używanych urządzeń, które znalazły się na rynku przed wejściem w życie ustawy.^[1] Biorąc jednak pod uwagę, że od tego czasu minęło już ponad 10 lat, termometrów rtęciowych od dawna nie ma już na rynku.

Czytaj też:

Dlaczego wycofano serię leku Amiodaron Hameln?

GIF wycofuje z obrotu pojedynczą serie leku Vigantol

GIF wycofuje z obrotu jedną serię leku Thioealth

Warto mieć na uwadze, że pacjenci pytający o termometry rtęciowe często mają na myśli tradycyjny termometr, a nie zawierające konkretnie rtęć. Obecnie dostępne są termometry galinstanowe. Potocznie nazywane są “termometrami galowymi”, choć oczywiście nie zawierają samego galu (z metali tylko rtęć występuje w stanie ciekłym), lecz galistan, czyli mieszaninę eutektyczną galu, indu i cyny (stąd nazwa : galium, indium, stannum), która w temperaturze pokojowej ma stan ciekły (zjawisko wykorzystywane też w farmacji np. krem i plastry EMLA to połączenie prylokainy i lidokainy, które razem stanowią ciekłą mieszaninę eutektyczną).

Dlatego też pacjentom proszącym o termometr rtęciowy należy zaproponować termometr z galistanem, tłumacząc, że jest to tradycyjny termometr, który najprawdopodobniej będzie im odpowiadał.

Piśmiennictwo

1. Parlament Europejski: Zakaz sprzedaży termometrów zawierających rtęć. 10.07.2007. pełny tekst⬏