Według raportu IQVIA Polska posiada odpowiednie zasoby do wprowadzenia opieki farmaceutycznej. (Patrz: “Jak wdrożyć opiekę farmaceutyczną w Polsce? Raport IQVIA”.) Konieczne jest przede wszystkim ustalenie modelu jej wdrożenia oraz opracowanie podstaw prawnych świadczenia usług.

Liczna kadra specjalistów

Odpowiednia liczba farmaceutów to warunek niezbędny do wprowadzenia i efektywnego świadczenia usług opieki farmaceutycznej. Według danych z raportu wskaźnik farmaceutów przypadających na 10 tysięcy mieszkańców w Polsce wynosi 6,98. Jest on zbliżony do krajów takich jak Wielka Brytania, Norwegia czy Szwecja. Ilość personelu aptecznego w Polsce jest więc wystarczająca do wprowadzenia rozwiązań funkcjonujących w innych krajach europejskich.

Siatka aptek o wysokiej dostępności

Kolejnym warunkiem niezbędnym do sprawnego wprowadzenia opieki farmaceutycznej jest dobrze rozwinięta siatka aptek i ich bliskość względem pacjentów. Zapewnia to dostępność usług świadczonych przez farmaceutów i przekłada się na wygodę i oszczędność czasu dla pacjenta. Według danych z raportu wskaźnik liczby aptek na 10 tysięcy mieszkańców w Polsce wynosi 3,33 i jest wyższy w porównaniu z innymi krajami europejskimi (np. w Austrii wynosi 1,59, a w Szwecji – 0,91).

Wprowadzenie i rozwój systemu e-zdrowie

Jak przekonują autorzy raportu IQVIA, warunkiem koniecznym do wprowadzenia i rozwoju usług opieki farmaceutycznej jest także sprawny przepływ informacji między pacjentem, farmaceutą i lekarzem. Aby to zapewnić, potrzeba zintegrowanego i dobrze rozwiniętego systemu informatycznego. W Polsce stopniowo wdrażany jest obecnie system e-zdrowie. Funkcjonuje już między innymi usługa e- zwolnień oraz e-recept (także farmaceutycznych). Integralną częścią systemu jest IKP – Internetowe Konto Pacjenta, czyli centrum danych na temat jego kontaktu z systemem opieki zdrowotnej. Znajdują się tam m.in. informacje o dawkowaniu przepisanych przez lekarza leków, zrealizowanych dotychczas receptach, czy terminach wizyt w placówkach NFZ. Już teraz pacjent może dobrowolnie upoważnić farmaceutę do wglądu do swojego konta. Dalszy rozwój systemu i informowanie pacjentów o możliwościach, jakie stwarza, może sprzyjać szybszemu wdrożeniu opieki farmaceutycznej.

Prace nad ustawą o zawodzie farmaceuty

16 stycznia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zawodzie farmaceuty. Choć dotąd nie wypracowano jeszcze modelu finansowania i wdrażania opieki farmaceutycznej, w projekcie ustawy zawarto jej definicję oraz zakres usług, które obejmuje. (Patrz: “Co nowego w sprawie wprowadzenia opieki farmaceutycznej w Polsce?”.) Usługi te opisano na poziomie ogólnym i należą do nich m.in. inicjatywy prozdrowotne, ocena przyjmowania leków, pomoc w stosowaniu się do terapii oraz kontrola nadciśnienia, cukrzycy i astmy. Autorzy raportu przewidują, że jeszcze w 2020 roku wprowadzona zostanie podstawa regulacyjna opieki farmaceutycznej.

Sukces pilotażu opieki farmaceutycznej

Wprowadzenie opieki farmaceutycznej w wielu krajach europejskich poprzedzone było pilotażem. Miał on za zadanie sprawdzić zapotrzebowanie na świadczenie usług przez farmaceutów oraz ich opłacalność. W Polsce od września 2018 do września 2019 trwał Pilotaż opieki farmaceutycznej z praktykami grupy opieka.farm. Wzięło w nim udział ponad 100 aptek w kraju. Badano 4 usługi:

• pomiar ciśnienia z farmaceutą,
• instrukcja obsługi inhalatora,
• przegląd domowej apteczki,
• przegląd lekowy.

W czasie trwania pilotażu przeprowadzono prawie 1600 konsultacji. W raporcie z pilotażu wykazano, że wprowadzenie usług opieki farmaceutycznej i przeszkolenie farmaceutów wiązało się z niewielkimi kosztami. Świadczone usługi spotkały się natomiast z dużym zainteresowaniem pacjentów i przyniosły im wymierne korzyści, takie jak poprawa przestrzegania zaleceń terapeutycznych czy wyeliminowanie błędów związanych z obsługą inhalatora. Również farmaceuci byli zadowoleni z udziału w pilotażu: 96% z nich wyraziło chęć wzięcia udziału w kolejnych tego typu badaniach (Patrz: “Czy polskie apteki i pacjenci są gotowi na opiekę farmaceutyczną?”.).

Reasumując, dane przedstawione w raporcie IQVIA wskazują, że Polska już teraz posiada duży potencjał do wprowadzenia opieki farmaceutycznej. W kolejnym artykule przedstawię, jak wyglądało wdrażanie opieki farmaceutycznej w innych krajach europejskich oraz jakie wnioski możemy czerpać z doświadczeń tych państw.