W łagodzeniu bólu stawów, oprócz leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, stosowane są również preparaty na regenerację chrząstki stawowej. Czy wszystkie są równie skuteczne i warto je rekomendować?
Krótka odpowiedź
Tak, warto rekomendować preparaty na regenerację chrząstki stawowej. Spośród nich zdecydowana większość to suplementy diety, a jedyny preparat na polskim rynku zarejestrowany jako lek OTC wyróżnia się następującym udowodnionym klinicznie działaniem:
- działa na przyczynę bólu stawów – chondroprotekcyjnie oraz chondrostymulująco,
- działa długofalowo,
- poprawia mobilność stawów,
- redukuje odczuwanie bólu,
- zmniejsza zapotrzebowanie na NLPZ.
Wyjaśnienie
Potrzeba „regeneracji chrząstki stawowej” dotyczy pacjentów, którzy cierpią z powodu bólu stawów wywołanego chorobą zwyrodnieniową stawów.
Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) może dotyczyć nawet 80% pacjentów po 65. r.ż., a nieleczona prowadzi do niepełnosprawności. ChZS rozwija się w wyniku zaburzenia równowagi między procesami degradacji i syntezy chrząstki stawowej – stopniowo zmniejsza się ilość chrząstki stawowej, a z czasem uszkodzeniu ulegają również inne struktury stawowe, co w efekcie prowadzi do bólu i ograniczenia ruchomości stawów. Najczęściej choroba obejmuje duże stawy, w tym biodrowy i kolanowy, ale może dotyczyć także mniejszych, takich jak staw skokowy, stawy dłoniowe czy skroniowo-żuchwowe.[1]
Leczenie ChZS opiera się przede wszystkim na terapii przeciwbólowej (w tym NLPZ), jednak dobre efekty może przynieść również stosowanie preparatów o działaniu przyczynowym.
W leczeniu ChZS wyodrębniono osobną grupę substancji, tzw. SYSADOA (Symptomatic Slow Acting Drugs For Astheoarthritis), czyli wolno działające leki objawowe stosowane w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. Dosłowne tłumaczenie może nieco wprowadzić w błąd, dlatego warto podkreślić, że SYSADOA to substancje, które łagodzą objawy ChZS, jednak mogą również działać na przyczynę lub procesy leżące u podstaw choroby zwyrodnieniowej stawów. Do SYSADOA należą m.in.:
- niezmydlające się frakcje oleju awokado i oleju sojowego (ASU, ang. Avocado-Soybean Unsaponifiables),
- glukozamina,
- chondroityna.
Autorzy przeglądu systematycznego i metaanalizy badań z randomizacją z 2019 roku ocenili ASU jako skuteczne w łagodzeniu dolegliwości związanych z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych (ChZSK). ASU nie jest z kolei skuteczne w łagodzeniu objawów związanych z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych. Wykazano również, że działania niepożądane związane z 6-miesięcznym stosowaniem ASU były porównywalne do placebo, co świadczy o wysokim profilu bezpieczeństwa przeprowadzanej terapii.[2]
Lek Piascledine zawierający ASU ma przewagę nad innymi preparatami należącymi do SYSADOA ze względu następujące cechy:
- jedyny preparat regenerujący chrząstkę stawową dostępny jako lek OTC – inne preparaty na regenerację chrząstki stawowej to suplementy diety lub leki na receptę,
- wygodne dawkowanie – lek Piascledine wystarczy stosować raz na dobę jedną kapsułkę, natomiast suplementy diety z glukozaminą i chondroityną zazwyczaj powinno się stosować 2-3 razy dziennie,
- wysoki profil bezpieczeństwa – ASU charakteryzuje się niższym ryzykiem działania alergizującego w porównaniu z glukozaminą.
Lek Piascledine wskazany jest do stosowania u dorosłych w powolnym leczeniu (łagodzeniu) objawów ChZSK.[3]
Stosowanie preparatów regenerujących chrząstkę stawową może w sposób istotny uzupełnić terapię przeciwbólową. Z uwagi na związane z NLPZ działania niepożądane i ryzyko interakcji, zgodnie z kryteriami Beers’a, należy unikać ich długotrwałego stosowania szczególnie u osób w wieku powyżej 65. r.ż.[4]
W przeprowadzonych do tej pory badaniach wykazano istotne klinicznie efekty terapeutyczne stosowania ASU u osób cierpiących na dolegliwości bólowe związane z ChZSK. Autorzy podwójnie zaślepionego prospektywnego badania kontrolowanego placebo wykazali, że po 3 miesiącach stosowania ASU zapotrzebowanie na NLPZ i leki przeciwbólowe zmniejszyło się o ponad 50% u 71% pacjentów otrzymujących ASU w dawce 300 mg lub 600 mg w porównaniu z 36% pacjentów otrzymujących placebo. Warto zauważyć, że w badaniu wykazano porównywalną skuteczność ASU w dawce 300 mg i 600 mg na dobę, dlatego jedyna dostępna w obrocie dawka ASU to 300 mg.[5]
Rekomendując preparat na regenerację zwróć uwagę na sposób dawkowania – dawkowanie raz na dobę jest zdecydowanie wygodniejsze dla pacjenta i tym samym może warunkować wyższe efekty terapeutyczne ze względu na większe prawdopodobieństwo zachowania compliance.
W trwającym 6 miesięcy badaniu z randomizacją z 2010 roku porównano skuteczność ASU z siarczanem chondroityny. Punktem badawczym był wskaźnik WOMAC, obejmujący ocenę mobilności, bólu i sztywności stawów. Ogólna skuteczność została oceniona jako doskonała i dobra u ponad 80% pacjentów w obu grupach. Wykazano porównywalne efekty terapeutyczne i skuteczność na poziomie 50% w obu grupach, jednak na uwagę zasługuje fakt, że ASU stosowane było raz, a siarczan chondroityny 3 razy dziennie.[6]
Podsumowując, stosowanie preparatów na regenerację chrząstki stawowej jest zasadne i może znacząco wpłynąć na stan pacjenta. Rekomendując odpowiedni preparat warto zwrócić uwagę m.in. na jego rejestrację, udokumentowaną w badaniach klinicznych skuteczność oraz sposób dawkowania, który wpływa na zachowanie compliance i tym samym efekty terapii.
Piśmiennictwo
- Yao, Q., Wu, X., Tao, C., Gong, W., Chen, M., Qu, M., Zhong, Y., He, T., Chen, S., Xiao, G. (2023). Osteoarthritis: pathogenic signaling pathways and therapeutic targets. Signal transduction and targeted therapy, 8(1), 56. https://doi.org/10.1038/s41392-023-01330-w⬏
- Simental-Mendía, M., Sánchez-García, A., Acosta-Olivo, C. A., Vilchez-Cavazos, F., Osuna-Garate, J., Peña-Martínez, V. M., & Simental-Mendía, L. E. (2019). Efficacy and safety of avocado-soybean unsaponifiables for the treatment of hip and knee osteoarthritis: A systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. International journal of rheumatic diseases, 22(9), 1607–1615. https://doi.org/10.1111/1756-185X.13658⬏
- Laboratoires Expanscience. (2022). ChPL Piascledine⬏
- By the 2023 American Geriatrics Society Beers Criteria® Update Expert Panel (2023). American Geriatrics Society 2023 updated AGS Beers Criteria® for potentially inappropriate medication use in older adults. Journal of the American Geriatrics Society, 71(7), 2052–2081. https://doi.org/10.1111/jgs.18372 ⬏
- Appelboom, T., Schuermans, J., Verbruggen, G., Henrotin, Y., & Reginster, J. Y. (2001). Symptoms modifying effect of avocado/soybean unsaponifiables (ASU) in knee osteoarthritis. A double blind, prospective, placebo-controlled study. Scandinavian journal of rheumatology, 30(4), 242–247. https://doi.org/10.1080/030097401316909602⬏
- Pavelka, K., Coste, P., Géher, P., & Krejci, G. (2010). Efficacy and safety of piascledine 300 versus chondroitin sulfate in a 6 months treatment plus 2 months observation in patients with osteoarthritis of the knee. Clinical rheumatology, 29(6), 659–670. https://doi.org/10.1007/s10067-010-1384-8⬏
