U dzieci poniżej 12. r.ż. z prawidłową odpornością i łagodnym przebiegiem choroby stosowane jest jedynie leczenie objawowe.[1] Kiedy warto włączyć leczenie przeciwwirusowe?
Krótka odpowiedź
Decyzja o rozpoczęciu leczenia przeciwwirusowego w czasie ospy wietrznej u osób poniżej 18. r.ż. powinna być skonsultowana z lekarzem. Do grup pacjentów, narażonych na ciężki przebieg ospy wietrznej, u których stosuje się terapię lekami przeciwwirusowymi należą: niemowlęta, pacjenci z obniżoną odpornością, dzieci >12. r.ż., pacjenci z rozległymi zmianami skórnymi (np. atopowym zapaleniem skóry).
Wyjaśnienie
Lekiem pierwszego wyboru jest acyklowir. W Polsce, z leków dopuszczonych do stosowania w ospie wietrznej, dostępny jest również walacyklowir, jednak jest on zarejestrowany jedynie do leczenia osób dorosłych. Do grup pacjentów, narażonych na ciężki przebieg ospy wietrznej, u których stosuje się terapię lekami przeciwwirusowymi należą:
- niemowlęta,
- pacjenci z obniżoną odpornością,
- dzieci >12. r.ż.,
- pacjenci z rozległymi zmianami skórnymi (np. atopowym zapaleniem skóry).
Acyklowir należy także zastosować u chorych nienależących do grup ryzyka, ale z ciężkim przebiegiem choroby. Leczenie acyklowirem należy rozpocząć w ciągu 24 godzin od momentu pojawienia się wysypki.[2][3][4]
Aby uniknąć uszkodzenia nerek należy pacjentowi stosującemu acyklowir zapewnić odpowiednią podaż płynów.
Przegląd Cochrane z 2005 roku wykazał, że stosowanie acyklowiru przynosi korzyści dzieciom w wieku powyżej 12. r.ż., dorosłym i pacjentom z niedoborami odporności, u których ospa wietrzna przeważnie ma znacznie cięższy przebieg. Jednocześnie nie wykazano, że leczenie acyklowirem zmniejsza częstość powikłań w przypadku dzieci poniżej 12. r.ż.[5] Acyklowir w lekach o kategorii Rp może być stosowany nawet u dzieci poniżej 2. roku życia. Jednak dostępne na rynku leki z acyklowirem w tabletkach bez recepty (np. Heviran Comfort, Hascovir Control) są zarejestrowane do stosowania tylko od 18. roku życia, ponadto leczenie ospy wietrznej jest w ich przypadku wskazaniem off-label.
| dolna granica wieku | substancja czynna | preparat | postać i dawka | status | dawkowanie |
|---|---|---|---|---|---|
| Bez ograniczeń | acyklowir | Hascovir | Tabletki: 400 mg, 800 mg | Rp | < 2. r.ż: 200 mg 4 x dz, |
| Zawiesina doustna: 200 mg/5 ml, 400 mg/5 ml | 2-5. r.ż: 400 mg 4 x dz, | ||||
| > 5. r.ż.: 800 mg 4 x dz | |||||
| Heviran | Tabletki: 200 mg, 400 mg, 800 mg | Rp | < 2. r.ż: 200 mg 4 x dz, | ||
| 2-5. r.ż: 400 mg 4 x dz, | |||||
| > 5. r.ż.: 800 mg 4 x dz |
Piśmiennictwo
- Gershon, A. (2009). Varicella-zoster virus. In Cherry’s Textbook of Pediatric Infectious Diseases.⬏
- Cohen, J., & Breuer, J. (2015). Chickenpox: treatment. BMJ Clinical Evidence, 2015(January 2014), 1–13.⬏
- Speer, M. E. (2019). Varicella-zoster infection in the newborn. UpToDate, Aktualizacja : 14.11.2019.⬏
- Szenborn, L., Kraszewska-Głomba, B., Jackowska, T., Duszczyk, E., Majda-Stanisławska, E., Marczyńska, M., Ołdak, E., Pawłowska, M., Słuzewski, W., Wysocki, J., Stryczyńska-Kazubska, J., & Kuchar, E. (2016). Polish consensus guidelines on the use of acyclovir in the treatment and prevention of VZV and HSV infections. Journal of Infection and Chemotherapy, 22(2), 65–71. doi: 10.1016/j.jiac.2015.10.003⬏
- Klassen, T. P., & Hartling, L. (2005). Acyclovir for treating varicella in otherwise healthy children and adolescents: A systematic review of randomised controlled trials. Cochrane Database of Systematic Reviews, 4, CD002980. doi: 10.1186/1471-2431-2-9⬏