Pytanie
Pacjenci często obawiają się przyjmowania NLPZ na pusty żołądek ze względu na możliwe uszkodzenia błony śluzowej żołądka. Ale czy zastosowanie NLPZ z posiłkiem faktycznie przeciwdziała wrzodom?
Krótka odpowiedź
Nie ma badań z udziałem ludzi, które potwierdzałyby zasadność przyjmowania NLPZ z posiłkiem w celu przeciwdziałania chorobie wrzodowej czy krwawieniom z przewodu pokarmowego.
Wyjaśnienie
W niektórych charakterystykach produktów leczniczych zawierających NLPZ można przeczytać, żeby przyjmować je razem z posiłkiem,[1] natomiast w innych zaleca się stosowanie na czczo, aby przyspieszyć początek działania przeciwbólowego.[2] Dostępne są wyniki badań na zwierzętach, które pokazują, że stosowanie NLPZ na pusty żołądek zwiększa ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. Informacja ta jest powielana w ChPL, jednakże nie ma jej potwierdzenia w przypadku badań z udziałem ludzi.[3]
Uzasadnieniem dla stosowania NLPZ z posiłkiem miała być teoria tzw. pułapki jonowej. Dawniej uważano, że drażniące działanie NLPZ na żołądek wynika z ich właściwości chemicznych. NLPZ to słabe kwasy organiczne, które niezdysocjowane w kwaśnym środowisku żołądka dobrze przenikają do komórek nabłonka, gdzie ulegają jonizacji i nie mogą dyfundować z komórek nabłonka, zwiększając w ten sposób ryzyko ich uszkodzenia.[4] Obecnie wiadomo, że NLPZ powodują krwawienia z przewodu pokarmowego ze względu na swój mechanizm działania, tzn. hamowanie wydzielania prostaglandyn działających gastroprotekcyjnie i zwiększone wydzielanie wodorowęglanów, a nie interakcję drażniącą błonę śluzową żołądka i spożyte wraz z lekiem jedzenie nie ma na to wpływu.
W przeglądzie systematycznym z 2015 r. wykazano, że biodostępność NLPZ nie różniła się między stanami na czczo i po posiłku, natomiast posiłek opóźniał początek ich działania. A wysokie wczesne stężenie leku w osoczu po podaniu na pusty żołądek zapewnia wcześniejszą i trwalszą ulgę w bólu. Opóźnienie działania może zwiększać ryzyko niepotrzebnego sięgania przez pacjenta po kolejną dawkę i narażać na działania niepożądane związane z przyjmowaniem zbyt wysokich dawek.[5]
Posiłek opóźnia początek działania NLPZ, co może zwiększać ryzyko niepotrzebnego sięgania przez pacjenta po kolejną dawkę i narażać na działania niepożądane związane z przyjmowaniem zbyt wysokich dawek.
Czytaj też: Dieta w chorobie wrzodowej [edukacja pacjenta]
Piśmiennictwo
- Adamed Pharma S.A. (2014). ChPL Ibuprofen-Pabi.⬏
- KRKA, d.d., Novo mesto. (2020). ChPL Roticox.⬏
- Rainsford, K. D., & Bjarnason, I. (2012). NSAIDs: take with food or after fasting?. The Journal of pharmacy and pharmacology, 64(4), 465–469. https://doi.org/10.1111/j.2042-7158.2011.01406.⬏
- Sostres, C., Gargallo, C. J., Arroyo, M. T., & Lanas, A. (2010). Adverse effects of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs, aspirin and coxibs) on upper gastrointestinal tract. Best practice & research. Clinical gastroenterology, 24(2), 121–132. https://doi.org/10.1016/j.bpg.2009.11.005⬏
- Moore, R. A., Derry, S., Wiffen, P. J., & Straube, S. (2015). Effects of food on pharmacokinetics of immediate release oral formulations of aspirin, dipyrone, paracetamol and NSAIDs – a systematic review. British journal of clinical pharmacology, 80(3), 381–388. https://doi.org/10.1111/bcp.12628⬏