Jednym z poruszonych wątków podczas wirtualnej konferencji Apteczne wyzwanie: Przeziębienie i odporność był katar polekowy.
Katar polekowy po raz pierwszy został zaobserwowany podczas stosowania efedryny, później jako rzadki efekt uboczny stosowania ksylometozoliny i jej pochodnych. Do jego leczenia off-label stosuje się sterydy. W aptece możemy doradzić pacjentowi, aby:
- dawkował lek jak najrzadziej,
- rozważył zastosowanie mniejszej dawki – dla dzieci,
- zastosował dodatkowe preparaty nawilżające, zawierające np. kwas hialuronowy czy dekspantenol,
- stosował raczej aerozole niż żele.
Ksylometazolina czy oksymetazolina?
Na konferencji omówiono także skuteczność poszczególnych sympatykomimetyków. Według badań nie występują różnice w skuteczności między ksylometazoliną a oksymetazoliną.[1]
Leki z oksymetazoliną można stosować już od urodzenia, nie zawierają konserwantu BAK, który ma wpływ na zmniejszenie ruchu rzęsek.[2]Według niektórych badań preparat jest bezpieczny nawet do 4 tygodni stosowania.[3]
Dzieciom możemy więc polecić oksymetazolinę. Ksylometazolina powinna zostać zarekomendowana przez lekarza. Nie stwierdzono jednak, aby któryś z tych preparatów był bardziej skuteczny.
Systemowa fenylefryna, pseudoefedryna, czy miejscowo działające związki?
Omówiono także inne leki, takie jak: fenylefryna i pseudoefedryna. W badaniach wykazano, że ksylometazolina (0,1%) jest istotnie skuteczniejsza od pseudoefedryny (120 mg).[4] Wykazano także, że skuteczność fenylefryny jest porównywalna z placebo.[5]
W przeglądzie systematycznym z metaanalizą wykazano, że jest pewien efekt w działaniu fenylefryny, jednak nie jest on znaczący.[6][7] Podczas konferencji zwrócono uwagę, że krople do nosa są najskuteczniejszą formą podania. Jeśli pacjent ma lejącą wydzieliną z nosa i alergię, sympatykomimetyki nie będą skuteczne. W takim przypadku najlepiej sprawdzą się preparaty wysuszające śluzówkę.
Mgr farm. Konrad Tuszyński zwrócił uwagę, że bezpieczniejszym wyborem u pacjentów z nadciśnieniem będzie pseudoefedryna.
Do substancji wysuszających śluzówkę możemy zaliczyć klemastynę (Clemastinum Hasco), triprolidynę (Acatar Acti-tabs, Acti-trin, Actifed), mepyraminę (Envil Katar, Sinumedin), dimetinden (Otrivin Allergy, Fenistil), chlorfeniraminę (Tabcin Trend), feniraminę (Fervex, Theraflu Extragrip) lub ipratropium (Otrivin Ipra max, wcześniej znany jako Otrivin Duo na receptę). Te preparaty możemy zalecić nie tylko w przypadku alergii, ale też w przypadku lejącej wydzieliny z nosa.
Piśmiennictwo
- Eskiizmir G., Hirçin Z., Ozyurt B., Unlü H. A comparative analysis of the decongestive effect of oxymetazoline and xylometazoline in healthy subjects. Eur J Clin Pharmacol. 2011 Jan;67(1):19-23. abstrakt⬏
- Deitmer T., Scheffler R. The effect of different preparations of nasal decongestants on ciliary beat frequency in vitro. Rhinology. 1993 Dec;31(4):151-3. abstrakt⬏
- Watanabe H., Foo T.H., Djazaeri B., Duncombe P., Mackay I.S., Durham S.R. Oxymetazoline nasal spray three times daily for four weeks in normal subjects is not associated with rebound congestion or tachyphylaxis. Rhinology. 2003 Sep;41(3):167-74. abstrakt⬏
- Caenen M., Hamels K., Deron P., Clement P. Comparison of decongestive capacity of xylometazoline and pseudoephedrine with rhinomanometry and MRI. Rhinology. 2005 Sep;43(3):205-9. pełny tekst⬏
- Meltzer E.O., Ratner P.H., McGraw T. Phenylephrine hydrochloride modified-release tablets for nasal congestion: a randomized, placebo-controlled trial in allergic rhinitis patients. Ann Allergy Asthma Immunol. 2016 Jan;116(1):66-71. pełny tekst⬏
- Hatton R.C., Winterstein A.G., McKelvey R.P., Shuster J., Hendeles L. Efficacy and safety of oral phenylephrine: systematic review and meta-analysis. Ann Pharmacother. 2007 Mar;41(3):381-90. abstrakt⬏
- Kollar C., Schneider H., Waksman J,. Krusinska E. Meta-analysis of the efficacy of a single dose of phenylephrine 10 mg compared with placebo in adults with acute nasal congestion due to the common cold. Clin Ther. 2007 Jun;29(6):1057-70. pełny tekst⬏
