Szczepionka Nuvaxovid amerykańskiej firmy Novavax jest piątą z kolei szczepionką przeciw COVID-19 wprowadzoną do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Decyzja o warunkowym dopuszczeniu do obrotu podjęta została 20.12.2021 przez EMA. Mniej więcej od początku marca szczepionki Nuvaxovid są dostępne w polskich punktach szczepień.

Czym Nuvaxovid różni się od innych szczepionek, i po co nam kolejna szczepionka przeciw COVID-19?

Nuvaxovid pod kilkoma względami różni się od pozostałych znanych szczepionek przeciw COVID-19. Szczepionkę firmy Novavax wyróżnia m.in., to że:

• posiada wysoką skuteczność w zapobieganiu COVID-19 – ok. 90%,
• cechuje się dobrym profilem bezpieczeństwa – w badaniach klinicznych nie pojawiły się przypadki wstrząsu anafilaktycznego,
• jest szczepionką rekombinowaną i zawiera w składzie gotowy antygen, a nie tylko informację genetyczną o nim jak w szczepionkach mRNA,
• może być przechowywana w dość łagodnych warunkach (2˚C – 8˚C) – nie musi być zamrażana jak np. szczepionka Pfizera, co znacznie ułatwia logistykę, transport i przechowywanie szczepionki,
• w badaniach uwzględniano wpływ szczepionki na różne warianty koronawirusa, a także wzajemny wpływ szczepionki Nuvaxovid ze szczepionką przeciw grypie podczas jednoczesnego podania,
• teoretycznie jej produkcja jest tańsza i szybsza niż np. szczepionek mRNA,
• jej „starsza” technologia może przekonać do zaszczepienia się części sceptyków nowych technologii mRNA.

Zestaw zalet, jakimi cechuje się Nuvaxovid przyczynił się do tego, że kolejne państwa europejskie, w tym Polska, kupują tę szczepionkę i włączają do krajowych systemów szczepień pomimo dużych zapasów innych szczepionek.

Czytaj też:

Właściwe środki ochrony osobistej w końcu dotrą do aptek z RARS

EMA rekomenduje szczepienia przeciw COVID-19 u dzieci od 6. miesiąca życia

Kwestionariusz przed szczepieniem przeciw COVID-19 – aktualizacja

Skuteczność

Nuvaxovid w badaniach klinicznych prowadzonych w USA, Meksyku i Wielkiej Brytanii wyróżnia się wysoką skutecznością (ok. 90%) w profilaktyce objawowego COVID-19, zarówno u kobiet, mężczyzn, u pacjentów z chorobami współistniejącymi, w różnych grupach rasowych jak i w różnych grupach wiekowych.

Duże nadzieje pokładano w tym, że nowa szczepionka będzie skuteczna także w walce z nowymi wariantami wirusa SARS-COV-2. Szczepionka Nuvaxovid wyróżnia się udowodnioną skutecznością w budowaniu odporności wobec nie tylko wariantu wyjściowego SARS-CoV-2, ale także wariantów Alfa oraz Beta koronawirusa. Dane na temat skuteczności Nuvaxovid wobec wariantu Delta i Omikron są jednak ograniczone, ponieważ w trakcie badań nad Nuvaxovid nie były jeszcze powszechne w populacjach badanych.^[1]

Zobacz też: Dlaczego szczepionka JJ nie jest uznawana przez niektóre kraje?

Bezpieczeństwo

Najczęściej zgłaszane w trakcie badań działania niepożądane po Nuvaxovid były bardzo zbliżone do tych występujących po pozostałych szczepionkach. W badaniach klinicznych zaobserwowano za to zwiększoną częstość występowania nadciśnienia tętniczego po szczepieniu szczepionką Nuvaxovid w porównaniu z placebo u osób dorosłych w podeszłym wieku w ciągu 3 dni po szczepieniu.

Co bardzo ważne, nie zaobserwowano epizodów anafilaksji ani zespołu Guillain-Barre. Ciężkie zdarzenia niepożądane, objęte szczególnym monitorowaniem takie jak zapalenie mięśnia sercowego i zakrzepowa małopłytkowość immunologiczna indukowana szczepieniem zgłaszano rzadko, występowały jednak zarówno w grupie badanej jak i w grupie placebo.^[2]

Zobacz też: Dlaczego nie bada się poziomu przeciwciał u ozdrowieńców przed szczepieniem?

Technologia

Przede wszystkim Nuvaxovid powstaje przy wykorzystaniu innej technologii i jest szczepionką innego typu niż te dotychczas stosowane przeciw COVID-19. Nie jest to ani szczepionka mRNA, ani szczepionka wektorowa, tylko szczepionka rekombinowana, a dokładniej podjednostkowa szczepionka białkowa (ang. protein subunit vaccine), która w składzie zawiera gotowy antygen. W przypadku Nuvaxovid tym antygenem jest oczyszczone pełnej długości rekombinowane białko S (tzw. białko kolca) wirusa SARS-CoV-2 uzyskane w warunkach laboratoryjnych. Technologia uzyskiwania antygenu drogą rekombinacji jest znana od lat i podobnymi metodami opracowano wcześniej szczepionki przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B lub przeciw HPV. Innowacyjne w przypadku Nuvaxovid jest jednak wykorzystanie na etapie produkcji komórek owadzich zamiast komórek drożdży (zastosowanych np. w szczepionce przeciw WZW B). Dodanie opartego na saponinie adiuwanta Matrix-M dodatkowo ułatwia aktywację komórek układu odpornościowego co zwiększa wielkość odpowiedzi immunologicznej dla białka S.^[1] Co ciekawe, produkcja rekombinowanych białek szczepionki Nuvaxovid prowadzona jest przez firmę Mabion w Polsce.

Praktyczne informacje o szczepionce Nuvaxovid dla szczepiących farmaceutów ^[3]:

• wskazana jest do stosowania od 18 roku życia,
• pełny cykl obejmuje 2 dawki po 0,5 ml w odstępie 3 tygodni,
• dostępna jest w postaci gotowej do użycia (nie ma konieczności rozcieńczania),
• każda fiolka zawiera 10 dawek po 0,5 ml,
• nieotwartą fiolkę można przechowywać do 9 miesięcy w lodówce,
• nakłuta fiolka zachowuje stabilność przez 6 h w temperaturze od 2°C do 25°C,
• można ją stosować w mieszanym schemacie jako druga dawka po szczepionce wektorowej (AstraZeneca),
• jako dawka przypominająca może być stosowana po 5 miesiącach od zakończenia schematu podstawowego szczepionkami firm Novavax, Pfizer, Moderna i Astrazeneca lub po 2 miesiącach po szczepionce Jannsena ^[4]

Piśmiennictwo

1. szczepienia.pzh.gov.pl. (2022) Najważniejsze informacje o Nuvaxovid – nowej szczepionce przeciw COVID-19. pełny tekst⬏⬏
2. Dunkle L.M., Kotloff, K.L. et al.,  (2021) Efficacy and Safety of NVX-CoV2373 in Adults in the United States and Mexico. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34910859/⬏
3. Novavax. (2021). ChPL Nuvaxovid.⬏
4. www. gov.pl. (2022). Komunikat nr 22 Ministra Zdrowia w sprawie stosowania szczepionki przeciw Covid-19 Nuvaxovid (Novavax CZa.s.). pełny tekst⬏