Debutir Forte kapsułki to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego zawierająca mikrootoczokowany maślan sodu w dziennej dawce 600 mg*. Stosowany jest u dzieci i dorosłych w profilaktyce i wspomaganiu leczenia różnych chorób przewodu pokarmowego objawiających się bólem brzucha, wzdęciem, zaparciem lub biegunką.

^{* Dzienna dawka zgodnie z SIL Debutir Forte.}

Debutir, jako wyrób medyczny, jest również dostępny w postaci czopków do stosowania w chorobach odbytu i odbytnicy.

Komu polecać?

Debutir Forte kapsułki można polecać pacjentom, którzy:

• proszą o naturalny preparat działający wspomagająco na ból brzucha niezależnie od jego przyczyny,^[1][2]
• skarżą się na wzdęcie,^[3]
• mają rozpoznany zespół jelita nadwrażliwego (ang. IBS),^[4][5][6]
• mają stwierdzane uchyłki (niezależnie od występowania objawów),^[7]
• chorują na SIBO lub dysbiozę,^[1][2][3]
• cierpią z powodu biegunki,^[1][2][3]
• wypróbowali już domowe sposoby na zaparcie i potrzebują wsparcia,^[1][2][3]
• stosują antybiotyki – osłonowo,^[1][2][3][8]
• chcieliby utrzymać swój przewód pokarmowy w dobrej kondycji stosując odżywkę dla jelit,^[1][2][3][8]
• nie jedzą wystarczająco dużo błonnika,^[1][2][3][8]
• chorują na nieswoiste choroby zapalne jelit (wrzodziejące zapalenie i choroba Crohna),^[9]
• są przed lub po zabiegach na przewodzie pokarmowym – chirurgicznych, endoskopowych,^[8][10]
• są przed, w trakcie lub po leczeniu radioterapią lub chemioterapią.^[10]

Debutir Forte można we wszystkich wymienionych wyżej wskazaniach polecić także dzieciom od 7 roku życia oraz kobietom w ciąży.^[11][12]

Tak szerokie wskazania do zastosowania maślanu sodu wynikają z jego unikatowych właściwości.^{[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10]}

Jak stosować?

Debutir Forte kapsułki stosuje się u dorosłych 2x dziennie (rano i wieczorem), a u dzieci 1x dziennie, najlepiej wieczorem. Kapsułkę należy połknąć w całości, bez rozgryzania ani wysypywania jej zawartości, popijając chłodną wodą. Kapsułki najlepiej przyjmować w trakcie posiłku. Zaleca się stosować preparat przez okres co najmniej 3 miesięcy u dorosłych i co najmniej 6 tygodni u dzieci.^[12]

Dzięki innowacyjnej formule mikrootoczki będącej mieszaniną mono-, di- i triacylogliceroli powlekanych membraną alginianu sodu, ponad połowa maślanu sodu zawartego w porcji produktu dociera do jelita grubego.^[12]

Jak działa?

Kwas masłowy działa na przewód pokarmowy i organizm na wiele różnych sposobów.^{[1][2][3][13][14][15][16][17][18]}

Przede wszystkim stanowi, po przekształceniu w ATP, główne źródło energii dla komórek nabłonka jelita grubego. A dobrze odżywiona błona śluzowa to prawidłowo funkcjonujący przewód pokarmowy: zachowana bariera ochronna i uregulowane wchłanianie substancji odżywczych.

Ponadto:

• zwiększa produkcję białek odpowiedzialnych za połączenia ścisłe, czyli przyleganie komórek do siebie, dzięki czemu zmniejsza przepuszczalność komórek jelitowych dla patogenów i toksyn,
• zwiększa produkcję śluzu, dzięki temu wywiera dodatkowy efekt odżywczy,
• odpowiada za wzrost i różnicowanie komórek oraz stymuluje regenerację i gojenie uszkodzonego nabłonka jelitowego,
• obniża pH, co razem ze stymulacją wzrostu dobroczynnych bakterii (wykorzystujących składniki odżywcze), uniemożliwia rozwój bakteriom szkodliwym,
• zmniejsza produkcję białek odpowiadających za aktywację procesów zapalnych w organizmie ma zatem działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne,
• wpływa na procesy regeneracji i zaprogramowanej śmierci komórki,
• ma wpływ na regulację immunologiczną (bezpośrednią i pośrednią),
• poprawia kurczliwość jelit i percepcję trzewną.

Przełożenie na działanie ogólnoustrojowe mają: wiązanie jonów sodu, spowolnienie rozkładu węglowodanów, zmniejszenie wchłaniania cholesterolu i triglicerydów oraz obniżenie stężenia glukozy i zapotrzebowania na insulinę, a przez to zmniejszenie uczucia głodu i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.^{[2][3][13][14][15][16][17][18]}

Na co uważać?

Maślan sodu działa miejscowo, nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa i nie ma szczególnych przeciwwskazań.^[12]. Wiele badań wskazuje na to, że maślanu sodu nie da się przedawkować, a im większa dawka tym większa skuteczność preparatu.^[19] Wydaje się, że skuteczna dawka profilaktyczna to 300-600 mg maślanu sodu. Dawka lecznicza w postępowaniu dietetyczny, zależnie od nasilenia choroby powinna być odpowiednio większa, od minimum 600 mg do nawet 1200-1500 mg. Oczywiście przy określaniu dawki należy brać pod uwagę formulacje preparatów. Maślan musi być w nich odpowiednio zabezpieczony (mikrootoczkowany), by nie uległ zbyt szybkiemu wchłonięciu w żołądku czy jelicie cienkim. Ważne, by jak największa dawka dotarła do jelita grubego – miejsca, w którym ma aktywnie zadziałać.

Na jakie interakcje zwracać uwagę?

Maślan sodu nie wchodzi w klinicznie istotne interakcje z lekami ani żywnością. Nie raportowano działań niepożądanych preparatu.^[12]

Dodatkowe informacje

Gdy mikrobiota jelitowa jest nieprawidłowa (dysbioza) lub nie ma odpowiednich składników odżywczych (monotonna dieta uboga w błonnik) szlaki metaboliczne zmieniają się na niekorzystne dla organizmu i dochodzi do uszkodzenia nabłonka jelita i rozwoju tzw. zespołu jelita przesiąkliwego (ang. „leaky gut”). Uszkodzone komórki nie przylegają do siebie ściśle, co umożliwia przenikanie w głąb ściany jelita toksycznych metabolitów, produktów przemiany materii, antygenów mikrobioty. Dochodzi do pobudzenia układu immunologicznego, napływu komórek i mediatorów zapalenia oraz stymulacji produkcji cytokin prozapalnych. Pojawia się  miejscowy odczyn zapalny.  Tworzące się kompleksy antygen (toksyna)-przeciwciało (odpowiedź organizmu), mogą prowadzić do wystąpienia mediowanych immunologicznie chorób przewodu pokarmowego i wątroby, układu nerwowego, oddechowego, sercowo-naczyniowego, zaburzeń psychicznych a nawet nowotworów.^[13][15][17]

Szczególna rola kwasu masłowego sprawia, że nie powinno się doprowadzać do sytuacji, w której może go zabraknąć. O ile u osób zdrowych, można zalecać zrównoważoną dietę i suplementację odpowiednich składników odżywczych, o tyle u osób z chorobami jelit, ilość kwasu masłowego powinna być wystarczająca do zapewnienia gojenia i regeneracji uszkodzonych chorobą komórek jelita i warstwy śluzowej. Aby mieć pewność, że tak się stanie konieczna jest suplementacja maślanem sodu. Największe znaczenie profilaktyczne czy protekcyjne wydaje się mieć zapobieganie rozszczelnieniu błony śluzowej przez stabilizację śluzu i cytoszkieletu komórki, m.in. przez produkcję zonuliny i stymulację okludyny. Kolejne ważne mechanizmy to obrona przed transformacją mikrobioty i metabolitów mikrobioty oraz zahamowanie nadmiernej reakcji zapalnej.^[2]

Współczesna medycyna umożliwiła bezpośrednią suplementację maślanu do miejsca, gdzie powinien być on podany. Czysty kwas masłowy jako suplement nie może być wykorzystywany ze względu na właściwości fizyko-chemiczne (przykry zapach i nietrwałość), dlatego też konieczne było stworzenie soli kwasu masłowego. W codziennej praktyce szeroko stosowany jest, dobrze rozpuszczalny w wodzie maślan sodu. Jednak i ta cząsteczka ulega szybkiemu rozkładowi, a reszta maślanowa zużywana jest niemal natychmiast po uwolnieniu. Zatem konieczne było przygotowanie takiej formuły maślanu, aby był on uwalniany tam, gdzie powinien działać, czyli w jelicie grubym. Jest to możliwe dzięki specjalnej otoczce, która rozpada się dopiero w okrężnicy.^[12]

Szczególną grupą pacjentów są dzieci. Współczesna dieta, styl życia, środowisko, mają wpływ na coraz częstsze pojawianie się objawów niegdyś charakterystycznych dla dorosłych. Dzieci bardzo często skarżą się na zaparcie, ból brzucha czy wzdęcie. Tymczasem niewiele jest preparatów, które bezpiecznie można zarekomendować młodym pacjentom. Debutir Forte skutecznie wspomaga leczenie chorób przewodu pokarmowego u dzieci. Ma również zastosowanie profilaktyczne. Można go zalecić np. przy antybiotykoterapii czy na wyjazdach (zmiana diety).

Czytaj też: Debutir czopki – ścieżka rekomendacji – Portal opieka.farm

Piśmiennictwo

1. Li M, van Esch BCAM, Wagenaar GTM. i wsp. Pro- and anti-inflammatory effects of short chain fatty acids on immune and endothelial cells. Eur J Pharmacol. 2018; 831:52-59.⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏
2. Canani RB, Costanzo MD, Leone L. i wsp. Potential beneficial effects of butyrate in intestinal and extraintestinal diseases. World J Gastroenterol. 2011; 17:1519-1528.⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏
3. Hodgkinson K, El Abbar F, Dobranowski P. i wsp. Butyrate’s role in human health and the current progress towards its clinical application to treat gastrointestinal disease. Clin Nutr. 2023; 42:61-75.⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏
4. Banasiewicz T, Krokowicz Ł, Stojcev Z. i wsp. Microencapsulated sodium butyrate reduces the frequency of abdominal pain in patients with irritable bowel syndrome. Colorectal Dis. 2013; 15:204-209.⬏⬏
5. Lewandowski K, Kaniewska M, Karłowicz K. i wsp. The effectiveness of microencapsulated sodium butyrate at reducing symptoms in patients with irritable bowel syndrome. Prz Gastroenterol. 2022; 17:28-34⬏⬏
6. Scarpellini E, Lauritano EC, Lupascu A. i wsp. Efficacy of butyrate in the treatment of diarrhoea-predominant irritable bowel syndrome. Digestive and Liver Disease Supplements 2007; 1:19-22.⬏⬏
7. Krokowicz L, Stojcev Z, Kaczmarek BF. i wsp. Microencapsulated sodium butyrate administered to patients with diverticulosis decreases incidence of diverticulitis–a prospective randomized study. Int J Colorectal Dis. 2014; 29:387-393.⬏⬏
8. Banasiewicz T, Kobiela J, Cwaliński J. i wsp. Rekomendacje w zakresie stosowania prehabilitacji, czyli kompleksowego przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego. Polski Przegląd Chirurgiczny 2023; 95:62-91.⬏⬏⬏⬏⬏
9. Caetano MAF, Castelucci P. Role of short chain fatty acids in gut health and possible therapeutic approaches in inflammatory bowel diseases. World J Clin Cases. 2022; 10:9985-10003.⬏⬏
10. Hajjar R, Richard CS, Santos MM. The role of butyrate in surgical and oncological outcomes in colorectal cancer. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2021; 320:G601-G608.⬏⬏⬏
11. Martín-Grau C, Díaz-López A, Aparicio E, Arija V. Short-chain fatty acid reference ranges in pregnant women from a mediterranean region of northern Spain: ECLIPSES Study. Nutrients. 2022; 14:3798.⬏
12. https://polpharma.pl/wp-content/uploads/2022/05/234103.pdf⬏⬏⬏⬏⬏⬏
13. Koh A, De Vadder F, Kovatcheva-Datchary P, Bäckhed F. From dietary fiber to host physiology: Short-Chain Fatty Acids as key bacterial metabolites. Cell 2016; 165:1332-1345.⬏⬏⬏
14. Skrzydło-Radomańska B. Kwas masłowy – zastosowanie w praktyce klinicznej. Lekarz POZ 2019; 1:67-74.⬏⬏
15. Donohoe DR, Garge N, Zhang X. i wsp. The microbiome and butyrate regulate energy metabolism and autophagy in the mammalian colon. Cell Metab. 2011;13:517-526.⬏⬏⬏
16. Li Z, Yi CX, Katiraei S. i wsp. Butyrate reduces appetite and activates brown adipose tissue via the gut-brain neural circuit. 2018; 67:1269-1279.⬏⬏
17. Goverse G, Molenaar R, Macia L. i wsp. Diet-derived short chain fatty acids stimulate intestinal epithelial cells to induce mucosal tolerogenic dendritic cells. J Immunol. 2017; 198:2172-2181.⬏⬏⬏
18. Bultman SJ. Butyrate consumption of differentiated colonocytes in the upper crypt promotes homeostatic proliferation of stem and progenitor cells near the crypt base. Transl Cancer Res. 2016; 5:S526-S528.⬏⬏
19. Banasiewicz T, Domagalska D, Borycka-Kiciak K, Rydzewska G. Determination of butyric acid dosage based on clinical and experimental studies – a literature review. Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny. 2020; 15:119-125.⬏