Digoksyna należy do glikozydów nasercowych i stosowana jest w leczeniu migotania przedsionków oraz w zaawansowanej niewydolności serca. Dostępna jest w dawkach 100μg i 250μg pod nazwami Digoxin Teva, Digoxin WZF.
Innym Glikozydy nasercowym, obecnie niedostępnym w obrocie jest beta-metylodigoksyna w dawce 100μg (Bemecor).
Jakich informacji udzielić o dawkowaniu?
Z uwagi na ryzyko przenaparstnicowania w praktyce stosuje się obecnie bardzo niskie dawki, 100-250μg raz na dobę. Częstą praktyką jest przerwa w stosowaniu leku przez weekend (ang. drug holiday), a więc stosowanie leku w schemacie 5/7.
Leczenie digoksyną rozpoczyna się od dawki nasycającej. W nasycaniu szybkim dawka początkowa wynosi od 500 µg do 750 µg. Następnie podaje się od 125 µg do 375 µg co 6–8 godzin, do sumarycznej dawki nasycającej od 750 µg do 1500 µg podanej w czasie pierwszej doby. W nasycaniu powolnym podaje się od 250 µg do 750 µg na dobę.
Zwykle stosowana dawka podtrzymująca wynosi 250 µg raz lub dwa razy na dobę.[1]
Poinformuj pacjenta, że lek należy stosować przed posiłkami. Jeżeli jednak podawanie leku na czczo powoduje ból brzucha, to można go podać w trakcie posiłku. Należy wówczas unikać przyjmowania pokarmów bogatych w błonnik (otręby, chleb razowy), gdyż mogą one zmniejszyć wchłanianie.[1]
Na czym się skupić edukując pacjenta o leku lub chorobie?
Digoksyna to glikozyd nasercowy, który powoduje zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego, jednocześnie spowalniając tętno. Głównym zastosowaniem digoksyny jest leczenie migotania przedsionków, ale może być również pomocna w zwalczaniu nasilających się objawów ciężkiej niewydolności serca, szczególnie kiedy pacjent odczuwa objawy migotania przedsionków. W przypadku niewydolności serca jest stosowana tylko jako leczenie wspomagające, zmniejszające objawy – nie powoduje zmniejszenia śmiertelności.
Czy leczenie przynosi efekty?
W rozmowie z pacjentem upewnij się, czy
- pacjent wie jak stosować leki i czy stosuje je regularnie według dawkowania wyznaczonego przez lekarza,
- u pacjenta dalej występują objawy choroby – jeżeli tak, konieczne jest skierowanie do lekarza przepisującego lek, ponieważ leczenie może być nieskuteczne,
- pacjent nie zażywa leków, w tym także OTC lub suplementów diety, które mogą wchodzić w interakcję z digoksyną.
Jakich działań niepożądanych można się spodziewać?
Do najczęstszych działań niepożądanych digoksyny należą zawroty głowy, zaburzenia widzenia, arytmie (które mogą być mylone z objawami, na które pacjent się leczy!), nudności, wymioty, biegunka.
Działania niepożądane przy przedawkowaniu mogą obejmować: nudności, wymioty, biegunkę, zaburzenia widzenia, zmęczenie, senność i dezorientację. Gdy pojawią się powyższe działania niepożądane wskazujące na przenaparstnicowanie, konieczne jest przerwanie leczenia.
Jak pomóc monitorować leczenie i ryzyko interakcji?
Podczas leczenia digoksyną trzeba pamiętać, że:
- należy monitorować rytm serca i funkcje poznawcze,
- hipokaliemia, hipomagnezemia i hiperkalcemia mogą powodować zwiększoną wrażliwość mięśnia sercowego na działanie glikozydów nasercowych,[2]
- w przypadku niedoczynności tarczycy, dawka początkowa oraz podtrzymująca produktu leczniczego powinna zostać zmniejszona, a w nadczynności tarczycy może wystąpić konieczność zwiększenia dawki,
- stosowanie digoksyny w ciąży jest niezalecane – wyjątkiem są sytuacje, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przewyższa potencjalne zagrożenie dla dziecka.[2]
Pamiętaj, że digoksyna może wchodzić w liczne interakcje. Leki, których łączenie z digoksyną jest niewskazane to:
- leki moczopędne – hydrochlorotiazyd, spironolakton, amiloryd i furosemid – możliwy znaczny spadek ciśnienia tętniczego i nasilenie arytmii; spironolakton może powodować znaczne zwiększenie stężenia digoksyny; leki moczopędne mogą powodować hipokaliemię, która może być niebezpieczna u pacjentów otrzymujących digoksynę,
- inhibitory konwertazy angiotensyny(np. kaptopryl); kaptopryl zwiększa stężenie
digoksyny w surowicy krwi, - inne leki stosowane w terapii nadciśnienia tj. np. losartan, prazosyna, dihydralazyna – mogą zmniejszać stężenie digoksyny,
- antybiotyki makrolidowe (np. klarytromycyna), tetracykliny – zmniejszają stężenie digoksyny,
- wapń – ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca; hiperkalcemia zwiększa ryzyko zatrucia digoksyną,
- leki przeciwarytmiczne: chinidyna i chinina, prokainamid,
- antagoniści kanału wapniowego (werapamil, diltiazem),
- sympatykomimetyki – mogą zwiększać ryzyko arytmii,
- sole potasu stosowane razem z digoksyną mogą prowadzić do hiperkaliemii,
- fenytoina, metoklopropamid, dziurawiec (Hypericum perforatum L.)
Zaproponuj zmiany w stylu życia
Podczas leczenia digoksyną ważne jest przestrzeganie kilku zasad: zaprzestanie palenia, unikanie alkoholu, kofeiny, soli, potraw wysoko tłuszczowych oraz stresu. W walce z chorobami serca bardzo korzystne jest również utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz regularne ćwiczenia fizyczne.
Piśmiennictwo