Flozyny to doustne leki stosowane w leczeniu cukrzycy typu drugiego. Mimo dobrego profilu bezpieczeństwa i skuteczności nie powinny być stosowane rutynowo u osób z zespołem stopy cukrzycowej. Dlaczego?
Krótka odpowiedź
Ponieważ flozyny zwiększają ryzyko amputacji kończyn dolnych. Wszyscy pacjenci cierpiący na cukrzycę (zwłaszcza ci ze źle kontrolowaną chorobą i problemami sercowymi) są bardziej narażeni na infekcje i owrzodzenia, które mogą prowadzić do amputacji. Według badania klinicznego CANVAS, w którym udział brali pacjenci cierpiący na cukrzycę typu 2, stosowanie kanagliflozyny (Invocana) wiązało się ze zwiększonym ryzykiem amputacji w obrębie kończyn dolnych. Wyniki badania zostały potwierdzone przez inne metaanalizy, jednak w żadnej nie ustalono dlaczego tak się dzieje. Pomimo że nie odnotowano takiej zależności w badaniach z innymi flozynami, Europejska Agencja Leków sugeruje, że ryzyko amputacji może być zwiększone również w przypadku dapagliflozyny (Forxiga) i empagliflozyny (Jardiance).
Wyjaśnienie
W badaniu CANVAS z 2017 roku po raz pierwszy zaobserwowano zwiększone ryzyko amputacji kończyny dolnej w przypadku stosowania kanagliflozyny (Invocana) w porównaniu z placebo. 71% amputacji dotyczyło dużych palców stóp lub śródstopia.[1]
Mechanizm, który powoduje zwiększenie ryzyka amputacji po podaniu kanagliflozyny, nie jest znany.[2] Analiza z wykorzystaniem FDA Adverse Event Reporting System (FAERS) dotyczyła 66 przypadków amputacji związanych z użyciem flozyn. Kanagliflozyna została zidentyfikowana jako podejrzany lub towarzyszący lek w 86% przypadków.
Najczęściej amputacje dotyczyły palca, ale 13 przypadków dotyczyło amputacji powyżej kostki lub całych kończyn. Częstotliwość amputacji była wyższa w przypadku kanagliflozyny niż dapagliflozyny (Forxiga) i empagliflozyny (Jardiance).[3] Dodatkowo, duża metaanaliza z 2020 roku potwierdziła, że kanagliflozyna zwiększa ryzyko amputacji.[4] Liczba amputacji rosła u pacjentów cierpiących na cukrzycę typu 2., którzy otrzymali kanagliflozynę, a nie empagliflozynę.[5] Zaleca się, aby lekarze i farmaceuci edukowali pacjentów w zakresie profilaktycznej pielęgnacji stóp i wykonywania regularnych badań stóp,[6] oraz utrzymywania odpowiedniego stopnia nawodnienia.
Na podstawie badania CANVAS EMA zaleca, by u chorych zagrożonych stopą cukrzycową rozważyć stosowanie flozyn indywidualnie (nie zapisywać ich rutynowo),[7] podobne stanowisko zajęło Polskie Towarzystwo Leczenia Ran.[8]
Piśmiennictwo
- Neal B, Perkovic V, Mahafey KW, de Zeeuw D, Fulcher G, Erondu N, et al. Canaglifozin andcardiovascular and renal events in type 2 diabetes.N Engl J Med. (2017) https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa1611925⬏
- Matthews DR, Fulcher G, De Zeeuw D, Perkovic VH, Neal B. CANaglifozin cardioVascular assessment study (CANVAS). Presented at the 53rd annual meeting of the European Association for the study of diabetes; September 11–15, 2017; Lisbon, Portugal.(2017) https://www.easd.org/virtualmeeting/home.html#!resources/canagliflozin-cardiovascular-assessment-study-canvas⬏
- Fadini GP, Avogaro A. SGLT2 inhibitors and amputations in the US FDA Adverse Event Reporting System. Lancet Diabetes Endocrinol (2017) https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2213-8587%2817%2930257-7⬏
- Tsapas A, Avgerinos I, Karagiannis T, et al. Comparative efectiveness of glucose-lowering drugs for type 2 diabetes: a systematic review and network meta-analysis. Ann Intern Med. 2020;173(4):278–86 (2020) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32598218/⬏
- Li D, Yang JY, Wang T, Shen S, Tang H. Risks of diabetic foot syndrome and amputation associated with sodium glucose co-transporter 2 inhibitors: a meta-analysis of randomized controlled trials. Diabetes Metab. 2018;44(5):410–4 (2018) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29506779/⬏
- Milder TY, Stocker SL, Day RO, Greenfield JR. Potential Safety Issues with Use of Sodium-Glucose Cotransporter 2 Inhibitors, Particularly in People with Type 2 Diabetes and Chronic Kidney Disease. Drug Saf. 2020;43(12):1211-1221. doi:10.1007/s40264-020-01010-6 (2020) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33095409/⬏
- European Medicines Agency. “SGLT2 inhibitors: information on potential risk of toe amputation to be included in prescribing information.” EMA/118223/2017 (2017). pełny tekst⬏
- Mrozikiewicz-Rakowska B, Jawień A, T. Szewczyk M, et al. Postępowanie z chorym z zespołem stopy cukrzycowej – wytyczne Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran 2021: część 1. Leczenie Ran. 2021;18(3):71-114. doi:10.5114/lr.2021.110995. (2021)⬏
