Synonimy: Coleus barbatus (Andrews) Benth. ex G.Don, Coleus forskohlii, Plectranthus barbatu

Pokrzywa indyjska to roślina występująca naturalnie w Nepalu, Indiach i Tajlandii, której korzeń jest wykorzystywany w medycynie ajurwedyjskiej ze względu na zawartość forskoliny.

Działanie i zastosowanie forskoliny

W badaniach in vitro forskolina zwiększała uwalnianie insuliny i glukagonu, hamowała wydzielanie histaminy i leukotrienów oraz opóźniała wzrost komórek nowotworowych. Przeprowadzone dotąd badania kliniczne nie dostarczają jednoznacznych dowodów na skuteczność preparatów z forskoliną w astmie, redukcji suchości oczu, jaskrze, nadciśnieniu, otyłości i zaburzeniach erekcji.

Niewystarczające dowody na skuteczność forskoliny

Brakuje wystarczających dowodów na skuteczność preparatów zawierających ekstrakt z pokrzywy indyjskiej w terapii schorzeń jak:

• Astma – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją wykazało, że przyjmowanie 10 mg forskoliny w postaci wziewnej nieznacznie zwiększało FEV₁ u pacjentów z astmą.^[1] Inne badanie kliniczne z zastosowaniem tej samej dawki substancji, lecz w formie doustnej, przez pół roku wykazało, że jej przyjmowanie wiązało się z mniejszą liczbą ataków astmy w porównaniu z grupą otrzymującą wziewnie kromoglikan sodu.^[2] 2-miesięczne badanie porównujące skuteczność doustnej forskoliny (10 mg na dobę) z wziewnym beklometazonem nie wykazało jej skuteczności w poprawie czynności płuc i redukcji napadów ani względem beklometazonu, ani wartości wyjściowej.^[3]
• Uczucie suchości oczu – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 38 pacjentów wykazało, że stosowanie wieloskładnikowego suplementu (zawierającego ekstrakt z pokrzywy indyjskiej standaryzowany na zawartość forskoliny, a ponadto rutynę, tiaminę i ryboflawinę) doustnie przez 30 dni zmniejsza objawy suchości oczu u pacjentów, którzy długotrwale stosowali krople do oczu zawierające konserwanty.^[4]
• Jaskra – otwarte badanie kliniczne wskazuje, że stosowanie preparatu złożonego zawierającego forskolinę i rutynę wiąże się ze zmniejszeniem wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego o 10% u pacjentów z jaskrą.^[5] W innym badaniu przyjmowanie preparatu wieloskładnikowego w połączeniu ze standardową terapią umożliwiało obniżenie wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego w większym stopniu niż sama standardowa terapia u pacjentów z jaskrą otwartego kąta.^[6]
• Nadciśnienie tętnicze – niewielkie badanie kliniczne z udziałem pacjentów w wieku 50–80 lat wykazało, że przyjmowanie preparatu zawierającego korzeń pokrzywy indyjskiej przez dwa miesiące przyczynia się do niewielkiego obniżenia wartości ciśnienia tętniczego w porównaniu z wartością początkową.^[7]
• Otyłość – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 30 pacjentów wykazało, że przyjmowanie ekstraktu z pokrzywy indyjskiej w ilości 250 mg (standaryzowanego na zawartość 10% forskoliny) przez 12 tygodni nie wpływało na masę ciała, lecz przyczyniało się do zmniejszenia zawartości tkanki tłuszczowej i zwiększenia poziomu wolnego testosteronu.^[8]
• Zaburzenia erekcji – według wstępnych badań klinicznych dodatek forskoliny do innych składników (fentolaminy, papaweryny i prostaglandyny E₁) w postaci iniekcji wiąże się z poprawą w sztywności prącia i wydłużeniem czasu erekcji u pacjentów z oporną na leczenie impotencją naczyniopochodną.^[9]

Bezpieczeństwo stosowania forskoliny

Przyjmowanie ekstraktu z pokrzywy indyjskiej w ilości do 500 mg na dobę przez trzy miesiące było dobrze tolerowane w badaniach klinicznych.^[10] Niektórzy pacjenci zgłaszali zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym biegunkę, wymioty i zaparcie. Forskolina podawana wziewnie może powodować drżenie mięśniowe i niepokój.

Pokrzywa indyjska w ciąży i podczas laktacji

Badania na zwierzętach wskazują, że przyjmowanie wysokich dawek ekstraktów z pokrzywy indyjskiej może utrudniać implantację zarodka oraz hamować rozwój płodu.

Interakcje forskoliny

Forskolina zawarta w pokrzywie indyjskiej może nasilać działania rozszerzające naczynia wieńcowe azotanów i blokerów kanału wapniowego (werapamil, diltiazem, nifedypina). Ponadto forskolina może potencjalnie hamować agregację płytek krwi, zwiększając skutki przyjmowania leków przeciwzakrzepowych i/lub przeciwpłytkowych. Badania na zwierzętach wskazują również, że forskolina przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego, co może zwiększać ryzyko niedociśnienia u pacjentów przyjmujących leki hipotensyjne. Według badań in vitro ekstrakt z pokrzywy indyjskiej może wpływać na stężenie leków metabolizowanych przy udziale CYP2C9 i CYP3A4, np. warfaryny, diklofenaku, ibuprofenu, leków przeciwgrzybiczych, omeprazolu czy fluoksetyny.

Preparaty dostępne na rynku zawierające pokrzywę indyjską

Ekstrakty z pokrzywy indyjskiej stanowią składnik suplementów diety, dedykowanych głównie dla osób dążących do redukcji masy ciała. Wybrane preparaty zostały przedstawione w tabelach poniżej.

Wybrane suplementy diety zawierające pokrzywę indyjską:

Piśmiennictwo

1. Bauer, K., Dietersdorfer, F., Sertl, K., Kaik, B., Kaik, G. (1993). Pharmacodynamic effects of inhaled dry powder formulations of fenoterol and colforsin in asthma. Clinical pharmacology and therapeutics, 53(1), 76–83. https://doi.org/10.1038/clpt.1993.11⬏
2. González-Sánchez, R., Trujillo, X., Trujillo-Hernández, B., Vásquez, C., Huerta, M., Elizalde, A. (2006). Forskolin versus sodium cromoglycate for prevention of asthma attacks: a single-blinded clinical trial. The Journal of international medical research, 34(2), 200–207. https://doi.org/10.1177/147323000603400210⬏
3. Huerta, M., Urzúa, Z., Trujillo, X., González-Sánchez, R., Trujillo-Hernández, B. (2010). Forskolin compared with beclomethasone for prevention of asthma attacks: a single-blind clinical trial. The Journal of international medical research, 38(2), 661–668. https://doi.org/10.1177/147323001003800229⬏
4. Nebbioso, M., Rusciano, D., Pucci, B., Zicari, A. M., Grenga, R., Pescocolido, N. (2013). Treatment of glaucomatous patients by means of food supplement to reduce the ocular discomfort: a double blind randomized trial. European review for medical and pharmacological sciences, 17(8), 1117–1122.⬏
5. Vetrugno, M., Uva, M. G., Russo, V., Iester, M., Ciancaglini, M., Brusini, P., Centofanti, M., Rossetti, L. M. (2012). Oral administration of forskolin and rutin contributes to intraocular pressure control in primary open angle glaucoma patients under maximum tolerated medical therapy. Journal of ocular pharmacology and therapeutics : the official journal of the Association for Ocular Pharmacology and Therapeutics, 28(5), 536–541. https://doi.org/10.1089/jop.2012.0021⬏
6. Mutolo, M. G., Albanese, G., Rusciano, D., Pescosolido, N. (2016). Oral Administration of Forskolin, Homotaurine, Carnosine, and Folic Acid in Patients with Primary Open Angle Glaucoma: Changes in Intraocular Pressure, Pattern Electroretinogram Amplitude, and Foveal Sensitivity. Journal of ocular pharmacology and therapeutics : the official journal of the Association for Ocular Pharmacology and Therapeutics, 32(3), 178–183. https://doi.org/10.1089/jop.2015.0121⬏
7. Jagtap, M., Chandola, H. M., Ravishankar, B. (2011). Clinical efficacy of Coleus forskohlii (Willd.) Briq. (Makandi) in hypertension of geriatric population. Ayu, 32(1), 59–65. https://doi.org/10.4103/0974-8520.85729⬏
8. Godard, M. P., Johnson, B. A., Richmond, S. R. (2005). Body composition and hormonal adaptations associated with forskolin consumption in overweight and obese men. Obesity research, 13(8), 1335–1343. https://doi.org/10.1038/oby.2005.162⬏
9. Mulhall, J. P., Daller, M., Traish, A. M., Gupta, S., Park, K., Salimpour, P., Payton, T. R., Krane, R. J., Goldstein, I. (1997). Intracavernosal forskolin: role in management of vasculogenic impotence resistant to standard 3-agent pharmacotherapy. The Journal of urology, 158(5), 1752–1759. https://doi.org/10.1016/s0022-5347(01)64118-1⬏
10. Natural Medicines. (2020). Coleus. Aktualizacja: 14.09.2020.⬏