Transkrypcja

Cześć. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W tym odcinku porozmawiamy o furaginie. Jakich informacji udzielić pacjentowi i na co uważać? Zapraszam.

Historia furazydyny jest związana z dwoma polskimi firmami. Jest ona analogiem niedostępnej w Polsce nitrofurantoiny, o zbliżonej budowie i trochę mniejszej cząsteczce. Furazydyna została wprowadzona na polski rynek w 1991 roku przez firmę Adamed. Był to duży krok dla firmy, który pozwolił jej na szybszy rozwój. 20 lat później firma wprowadziła pierwszy w Polsce lek z furaginą bez recepty. Od 2016 roku inna polska firma, Aflofarm, zarejestrowała pierwszy lek z dawką furaginy zwiększoną do 100 mg. Rok później Aflofarm wprowadził pierwszą na świece furazydynę w postaci zawiesiny do stosowania u pacjentów pediatrycznych. Obecnie furazydyna jest dostępna w Polsce jako lek w postaci zawiesiny wydawany na receptę i tabletek w dawkach 50 mg lub 100 mg, dostępnych zarówno na receptę jak i bez.

Furazydyna jest pochodną nitrofuranu. Leki te mają szerokie spektrum działania bakteriostatycznego. Działają na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, wykazują też działanie przeciwpierwotniakowe i niewielkie przeciwgrzybicze. Mechanizm działania opiera się na redukcji leku przez bakteryjne nitroreduktazy do reaktywnych związków, które atakują bakteryjne białka rybosomalne, powodując całkowite zahamowanie syntezy kwasów nukleinowych i białek.

Wskazaniem do stosowania jest według ChPlu leczenie niepowikłanych zakażeń dolnych dróg moczowych wywołanych przez Escherichia coli.

Dawkowanie furazydyny u dorosłych to pierwszego dnia stosowania 400 mg na dobę w 4 dawkach podzielonych, w następne dni: 300 mg na dobę w 3 dawkach podzielonych. Leczenie trwa zwykle 7–10 dni. Jeśli to konieczne, leczenie można powtórzyć po upływie 10–15 dni. Furazydynę można też stosować w nawracających zakażeniach układu moczowego u kobiet w dawce 100 mg na noc przez okres 6-12 miesięcy. To wskazanie dotyczy wyłącznie leków dostępnych na receptę. Wyłącznie po konsultacji lekarza można też podać furazydynę dzieciom w wieku od 3. m.ż. do 14 lat. W tej grupie wiekowej stosuje się 5–7 mg/kg mc. na dobę w 2 dawkach podzielonych.

Przejdźmy teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniu preparatu z apteki, o czym poinformować w razie dodatkowych pytań, a o czym lepiej nie wspominać?

Furazydyna jest wskazana w leczeniu niepowikłanych infekcji dolnych dróg moczowych. Objawy takie jak gorączka, dreszcze, wymioty mogą wskazywać na infekcję powikłaną. W takiej sytuacji skieruj pacjenta do lekarza. Również każda infekcja układu moczowego u mężczyzny traktowana jest jako powikłana i wymaga konsultacji lekarskiej.

Furazydyna jest lekiem bakteriostatycznym, dlatego ważne jest przyjmowanie jej o stałych porach. Bez konsultacji lekarskiej nie powinno się jej stosować dłużej niż 7 dni. Furazydynę warto przyjmować z posiłkiem wysokobiałkowym, może być popita lub nawet zawieszona w mleku, zażyta przy spożywaniu mięsa, fasoli, twarogu lub orzechów. Takie połączenie zwiększa jej dostępność biologiczną.

Leki z furazydyną są przeciwwskazane w donoszonej ciąży i okresie porodu. Jest to związane z doniesieniami o niedokrwistości hemolitycznej u noworodków. Ponadto z powodu braku danych klinicznych nie należy jej stosować pierwszym trymestrze ciąży. Pacjentkę w 2 i 3 trymestrze ciąży z receptą na furazydynę możesz zapewnić, że lek jest bezpieczny dla niej i dla dziecka. Natomiast pacjentkę ciężarną chcącą leczyć się na własną rękę, lepiej jednak skierować do lekarza, gdyż u kobiet ciężarnych powinien zostać wykonany posiew moczu. Idealnie, gdyby dobrana była antybiotykoterapia celowana, rekomendowane są też inne leki, takie jak fosfomycyna w jednorazowej dawce.

Jest niewiele danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania furazydyny u matek karmiących piersią. Furazydyna jest dopuszczona u dzieci powyżej 3. miesiąca, a jej czas półtrwania jest krótki – do 1 godziny. Przy dostosowaniu pory karmienia do czasu podania leku tak, by stężenie w osoczu było minimalne, wydaje się, że ilość furaginy w pokarmie nie będzie znacząca klinicznie. Zagraniczny odpowiednik furazydyny, nitrofurantoiną, jest uważana za bezpieczną w czasie karmienia piersią.

Co warto dodać, jeśli starczy nam czasu? Furagina wykazuje silniejsze działanie w kwaśnym środowisku, jednak w zakwaszonym moczu ulega nasilonej resorpcji zwrotnej. W wyniku tego kumuluje się w tkankach, zwiększając ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak uszkodzenia nerwów, a u osób starszych także płuc. Teoretycznie przeciwwskazane będzie więc stosowanie furaginy z witaminą C. W praktyce nie ma to większego znaczenia, gdyż kwas askorbinowy nie wpływa znacząco na pH moczu. Dla bezpieczeństwa, pacjentom odczuwającym potrzebę wspomagania leczenia, lepiej doradzić w zamian na przykład suplement z wyciągiem z żurawiny.

Dodatkowo warto wiedzieć, że przewlekłe przyjmowanie furazydyny zwiększa ryzyko neuropatii,  objawiającej się mrowieniem w kończynach, drętwieniem, osłabieniem siły mięśni i pieczeniem skóry. Największe ryzyko dotyczy chorych na cukrzycę, niewydolność nerek, pacjentów z niedoborami wit. B i osób starszych. Pacjentom dłużej stosującym furaginę zaleć stosowanie kompleksu witamin z grupy B. Uzupełnienie niedoboru witamin z grupy B zmniejsza ryzyko wystąpienia neuropatii, dodatkowo poprawiają one biodostępność furaginy.

Najczęstsze działania niepożądane furazydyny obejmują objawy ze strony przewodu pokarmowego, ból głowy i szum w uszach. Według producenta można im zapobiegać przyjmując jednocześnie leki przeciwhistaminowe, ale nie znaleźliśmy badań, które potwierdziłyby to zalecenie.

Do rzadkich, ale potencjalnie niebezpiecznych działań niepożądanych należą niedokrwistość u osób z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, a także przewlekłe reakcje płucne, w tym zwłóknienie płuc i rozsiane śródmiąższowe zapalenie płuc, mogą wystąpić zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku. Przy wystąpieniu objawów takich jak duszność, ból w klatce piersiowej, gorączka i kaszel należy natychmiast odstawić lek i skontaktować się z lekarzem.

O czym jeszcze dobrze wiedzieć, gdyby pacjent nas zapytał?

Furazydyna może działać antogonistycznie z fluorochinolonami, należy odradzić jej łączenie z takimi lekami jak cyprofloksacyna, norfloksacyna i lewofloksacyna.

Przyjmując furazydynę należy zachować minimum 2 godzinny odstęp od środków zobojętniających sok żołądkowy, które osłabiają jej wchłanianie.

Dodatkowo, producenci przestrzegają przed łączeniem furazydyny z alkoholem z uwagi na możliwość wystąpienia reakcji disulfiramopodobnej, choć brakuje na to dowodów z badań klinicznych. Nitrofurantoinę, jej zagraniczny odpowiednik, można bezpiecznie łączyć z alkoholem.

Na zakończenie warto wspomnieć o jednej kwestii. Furazydyna jest polskim „odpowiednikiem” stosowanej za granicą  nitrofurantoiny. Ich budowa chemiczna i wskazania do stosowania są podobne. Podstawową różnicą jest brak wiarygodnych badań klinicznych, które powinny poświadczać skuteczność kliniczną furaginy. Polskie rekomendacje dotyczące diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego uwzględniają stosowanie furazydyny, ale ich autorzy sami poddają w wątpliwość skuteczność tego leku. Problemem jest po pierwsze brak możliwości oznaczenia lekowrażliwości. Brak jest testów do diagnostyki in vitro wrażliwości na ten chemioterapeutyk, a wyniki są bez uzasadnienia ekstrapolowane z oznaczenia wrażliwości na nitrofurantoinę. Po drugie pojawiają się niepokojące doniesienia o wysokim odsetku szczepów opornych na nitrofurantoinę sięgającym nawet 30%, co powinno skłonić do zachowania dużej ostrożności przy wyborze furazydyny w terapii.

To już wszystko na dzisiaj, dziękuję za uwagę i do zobaczenia w kolejnym odcinku.

Opracowanie merytoryczne: mgr farm. Katarzyna Lisiecka