Synonimy: kwas aminooctowy, glycine

Glicyna to aminokwas, który jest wytwarzany przez organizm z seryny. Dieta dostarcza zwykle ok. 2 g glicyny dziennie. Do źródeł pokarmowych glicyny można zaliczyć mięso, ryby, nabiał i strączki. Glicyna jest również składnikiem suplementów diety, m.in. poprawiających stan skóry, włosów, paznokci, a także zestawów witamin i minerałów dla kobiet w ciąży. Ponadto występuje w lekach OTC w połączeniu z kwasem acetylosalicylowym.

Działanie i zastosowanie glicyny

Glicyna jest jednym ze składników kolagenu budującego m.in. skórę. W czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na glicynę i jej prekursor serynę, ponieważ biorą one udział w syntezie DNA oraz kolagenu płodu, jednak nie określono rekomendowanej dziennej dawki dla kobiet w ciąży. W ośrodkowym układzie nerwowym glicyna działa jako agonista receptora glutaminianu N-metylo-D-asparaginianu (NMDA), którego pobudzenie związane jest z objawami schizofrenii, a także procesem zapamiętywania i uczenia się. Glicyna może wpływać również na jakość snu, jednak badania w tym kierunku prowadzone były na zwierzętach. Glicyna wykazała też działanie przeciwutleniające. Możliwe, że ochrona przed stresem oksydacyjnym może zapobiec niektórym z długoterminowych działań niepożądanych związanych z zespołem metabolicznym. W podobny sposób glicyna chroni komórki nabłonkowe w układzie pokarmowym, przez co ogranicza stan zapalny wywołany przez substancje drażniące. Glicyna wykazuje również działanie hepatoprotekcyjne i może wpływać na regenerację wątroby po uszkodzeniach spowodowanych alkoholem. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność glicyny w leczeniu schizofrenii, udaru mógu i w łagodzeniu działań niepożądanych NLPZ. Glicyna może wykazywać potencjalną skuteczność w poprawie zdolności poznawczych, łagodzeniu objawów mukowiscydozy, poprawie jakości snu, redukcji zmęczenia i zmniejszaniu stężenia kwasu moczowego.

Skuteczność glicyny potwierdzona w badaniach klinicznych

Badania kliniczne potwierdziły skuteczność suplementacji glicyny w leczeniu schorzeń takich jak:

• Schizofrenia – pojedyncze małe badania kliniczne wykazały, że suplementacja glicyny jako dodatek do standardowego leczenia zmniejsza negatywne objawy schizofrenii u pacjentów niereagujących na monoterapię, m.in. haloperidolem.^[1] Warto jednak zaznaczyć, że w podwójnie zaślepionym badaniu klinicznym stosowanie glicyny wraz z klozapiną zmniejszało jej skuteczność.^[2] Prawdopodobnie glicyna nie wpływa również na redukcję objawów pozytywnych.
• Udar mózgu – badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 200 pacjentów wykazało, że przyjmowanie glicyny w dawce 1–2 g podjęzykowo przez 5 dni po ostrym udarze niedokrwiennym nieznacznie wpływało na poprawę wyników pacjentów i redukcję ryzyka zgonu.^[3]
• Działania niepożądane związane ze stosowaniem NLPZ – małe badanie kliniczne z randomizacją oraz duże badanie kliniczne bez randomizacji wykazały, że stosowanie glicyny w dawkach 50–300 mg dziennie przy równoczesnym stosowaniu kwasu acetylosalicylowego przyczyniło się do zmniejszenia częstości występowania działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego w porównaniu do grup kontrolnych przyjmujących wyłącznie kwas acetylosalicylowy.^[4][5]

Niewystarczające dowody na skuteczność glicyny

Dwa małe badania kliniczne wykazały, że glicyna podawana doustnie w dawce 0,8 g na kg m.c. dziennie przez 8–12 tygodni może poprawić zdolności poznawcze.^[6]

Niewielkie badanie kliniczne z udziałem 13 pacjentów w wieku 6–23 lat wykazało, że przyjmowanie glicyny w ilości 0,5 g na kg m.c. dziennie przez 8 tygodni przyczynia się do redukcji objawów mukowiscydozy, w tym do zmniejszenia ilości zalegającej wydzieliny i kaszlu. Obserwowano również poprawę parametrów czynności płuc w grupie otrzymującej glicynę, w tym przyrost FEV₁.^[7]

Pojedyncze badania wskazują, że suplementacja glicyny przed snem może przyczyniać się do poprawy jego jakości i zmniejszenia zmęczenia. Stosowanie preparatu złożonego z glicyną i L-tryptofanem zmniejszało stężenie kwasu moczowego, co może sugerować zastosowanie u pacjentów z dną moczanową.^[8]

Bezpieczeństwo stosowania glicyny

W badaniach stosowano do 9 g glicyny na dobę przez trzy dni.^[1] U niektórych pacjentów podczas suplementacji występowały zaburzenia żołądkowo-jelitowe i uspokojenie, które jednak mijały po zaprzestaniu stosowania preparatów.

Interakcje glicyny

Glicyna może zmniejszać skuteczność, a nawet nasilać objawy schizofrenii podczas stosowania łącznie z klozapiną. Mimo braku jednoznacznych dowodów pacjenci przyjmujący atypowe leki przeciwpsychotyczne powinni zachować ostrożność przy suplementacji.

Preparaty dostępne na rynku zawierające glicynę

Glicyna wchodzi w skład zarówno suplementów diety, jak i leków OTC. przykłady przykładowe preparaty zostały przedstawione w tabelach poniżej.

Wybrane suplementy diety zawierające glicynę.

Wybrane produkty lecznicze zawierające glicynę.

Piśmiennictwo

1. Natural Medicines. (2020). Glycine. Aktualizacja: 05.03.2020.⬏⬏
2. Potkin, S. G., Jin, Y., Bunney, B. G., Costa, J., Gulasekaram, B. (1999). Effect of clozapine and adjunctive high-dose glycine in treatment-resistant schizophrenia. The American journal of psychiatry, 156(1), 145–147. https://doi.org/10.1176/ajp.156.1.145⬏
3. Gusev, E. I., Skvortsova, V. I., Dambinova, S. A., Raevskiy, K. S., Alekseev, A. A., Bashkatova, V. G., Kovalenko, A. V., Kudrin, V. S., Yakovleva, E. V. (2000). Neuroprotective effects of glycine for therapy of acute ischaemic stroke. Cerebrovascular diseases (Basel, Switzerland), 10(1), 49–60. https://doi.org/10.1159/000016025⬏
4. Kusche, W., Paxinos, R., Haselmann, J., Schwantes, U., Breddin, H. K. (2003). Acetylsalicylic acid tablets with glycine improve long-term tolerability in antiplatelet drug therapy: results of a noninterventional trial. Advances in therapy, 20(5), 237–245.⬏
5. Müller, P., Dammann, H. G., Bergdolt, H., Simon, B. (1991). The effect of glycine on the gastroduodenal tolerability of acetylsalicylic acid. An endoscopic, controlled double-blind study in healthy subjects. Arzneimittel-Forschung, 41(8), 812–814⬏
6. Woods, S. W., Walsh, B. C., Hawkins, K. A., Miller, T. J., Saksa, J. R., D’Souza, D. C., Pearlson, G. D., Javitt, D. C., McGlashan, T. H., Krystal, J.H. (2013). Glycine treatment of the risk syndrome for psychosis: report of two pilot studies. Eur Neuropsychopharmacol., 23(8), 931–40.⬏
7. Vargas, M. H., Del-Razo-Rodríguez, R., López-García, A., Lezana-Fernández, J. L., Chávez, J., Furuya, M., Marín-Santana, J. C. (2017). Effect of oral glycine on the clinical, spirometric and inflammatory status in subjects with cystic fibrosis: a pilot randomized trial. BMC pulmonary medicine, 17(1), 206. https://doi.org/10.1186/s12890-017-0528-x⬏
8. Oshima, S., Shiiya, S., Nakamura, Y. (2019). Serum uric acid-lowering effects of combined glycine and tryptophan treatments in subjects with mild hyperuricemia: a randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover study. Nutrients, 11(3), 564.⬏