Pochodzenie nazwy glistnika jaskółcze ziele związana jest ze zbieżnością zakwitania i zamierania tej rośliny z przylatywaniem i odlatywaniem jaskółek. Inna geneza wskazuje, że jaskółki wykorzystywały tę roślinę do leczenia chorób oczu. Alchemicy w żółtym korzeniu tej rośliny dopatrywali się „kamienia mądrości” nazywali go „darem niebios” stąd nazwa łacińska „chelidonium”.
Surowce
Ziele glistnika – Chelidonii herba
Skład chemiczny
Ziele glistnika zawiera przede wszystkim związki z grupy alkaloidów izochinolinowych, do których należą: chelidonina, chelerytryna, sangwinaryna, berberyna. W surowcu alkaloidy są związane z kwasami, głównie z charakterystycznym dla glistnika kwasem chelidonowym.
Działanie
Ziele glistnika wykazuje działanie:
- spazmolityczne,
- żółciopędne i żółciotwórcze,
- przeciwbólowe,
- cytostatyczne i fungistatyczne,
- przeciwwirusowe.
Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych
W przeszłości stosowano preparat Ukrain wytwarzany z glistnika, którego głównym składnikiem aktywnym była chelidonina o właściwościach przeciwnowotworowych. Jednak ze względu na liczne działania niepożądane, takie jak: krwawienia z guza, gorączka, nudności, uczucie zmęczenia, reakcje alergiczne, został wycofany w krajach Unii Europejskiej.
Brakuje badań klinicznych potwierdzających celowość stosowania ziela glistnika.
Zobacz też: Czy stosowanie soku z glistnika w leczeniu brodawek jest bezpieczne i skuteczne? [Q&A]
Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny
Komisja HMPC (przygotowująca monografie wspólnotowe) rozważała takie tradycyjne zastosowania jak:
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe, np. wzdęcia i niestrawność,
- brodawki i odciski.
Ze względu na ograniczone dowody w monoterapii, nie można obecnie rejestrować pojedynczych leków z glistnikiem w tych wskazaniach.
Zobacz też: Przegląd preparatów na kurzajki dostępnych bez recepty
Zastosowanie w medycynie ludowej
W medycynie ludowej ziele glistnika jest stosowane w takich schorzeniach jak: ból brzucha, kolka jelitowa, astma oskrzelowa, migrena, choroby związane ze zmniejszonym wydzielaniem żółci i atonia żołądka.
Interakcje
Nie są znane interakcje ziela glistnika z lekami.
Bezpieczeństwo stosowania
Po przyjęciu wyciągów z ziela glistnika wystąpiły przypadki uszkodzenia wątroby (zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i stężenia bilirubiny), a także przypadki niewydolności wątroby.[1]
Stosowanie ziela glistnika jest przeciwwskazane u osób cierpiących na choroby wątroby (obecnie lub w przeszłości) lub w przypadku jednoczesnego przyjmowania produktów leczniczych uszkadzających wątrobę. Należy zachować szczególną ostrożność i zaprzestać stosowania surowca, gdy pojawią się objawy uszkodzenia wątroby.[1]
Praktyczne wskazówki dla pacjentów
Według monografii EMA nie należy przyjmować ziela glistnika w ciąży i w czasie laktacji.[1]
Przykładowe preparaty
Glistnik jaskółcze ziele nie jest dostępny w preparatach pojedynczych na polskim rynku. Dostępny jest w lekach złożonych:
- Iberogast – płyn doustny (do stosowania w łagodzeniu czynnościowych zaburzeń żołądkowo-jelitowych, w tym w zespole jelita drażliwego – IBS).
Piśmiennictwo:
