Synonimy: Glutathione, GSH, gamma-glutamylocysteinyloglicyna, L-glutation
Glutation jest tripeptydem złożonym z kwasu glutaminowego, cysteiny i glicyny. Endogennie jest wytwarzany przede wszystkim w wątrobie, lecz może być również dostarczany egzogennie w postaci preparatów o statusie suplementów diety, głównie ze względu na działanie antyoksydacyjne potwierdzone jednak jedynie w badaniach in vitro.
Działanie i zastosowanie glutationu
Glutation bierze udział w procesach syntezy i naprawy DNA, wytwarzaniu białek, prostaglandyn, metabolizmie toksyn oraz pełni funkcje antyoksydacyjne. Poziom glutationu spada wraz z wiekiem oraz w przebiegu różnych chorób, m.in. w cukrzycy i w schorzeniach neurodegeneracyjnych. Dowody na skuteczność glutationu pochodzą głównie z badań in vitro, które wykazały, że wpływa on na zmniejszenie produkcji reaktywnych form tlenu i chroni komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Pojedyncze badania kliniczne wykazały skuteczność dożylnego podania glutationu w zmniejszaniu toksyczności terapii przeciwnowotworowej. Dowody na skuteczność GSH w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby oraz poprawie stanu skóry są niewystarczające. Glutation jest prawdopodobnie nieskuteczny w poprawie wyników sportowych, redukcji masy ciała i chorobie Parkinsona. Mimo że preparaty dostępne na rynku zawierające glutation reklamowane są jako środki wspomagające reprodukcję i prawidłowe widzenie, nie zostało to potwierdzone w badaniach klinicznych.
Skuteczność glutationu potwierdzona w badaniach klinicznych
Glutation jest prawdopodobnie skuteczny w:
- Zapobieganiu toksyczności chemioterapii – wiele pojedynczych badań klinicznych wykazało, że dożylne podawanie glutationu przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju toksyczności na skutek chemioterapii, szczególnie cisplatyną.[1][2]
Niewystarczające dowody na skuteczność glutationu
Brakuje dowodów z wysokiej jakości badań klinicznych potwierdzających skuteczność stosowania glutationu u pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (NAFLD) oraz w celu rozjaśnienia skóry.[3][4]
Brak dowodów na skuteczność glutationu
Badania kliniczne wykazały, że glutation jest nieskuteczny w poprawie wyników sportowych, nie wpływa na masę ciała i siłę mięśni ani nie łagodzi objawów choroby Parkinsona.[5][6]
Bezpieczeństwo stosowania glutationu
Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania glutationu. Na podstawie przeprowadzonych badań można przypuszczać, że jego przyjmowanie jest bezpieczne. Glutation nie wchodzi w klinicznie istotne interakcje z lekami ani żywnością.
Preparaty dostępne na rynku zawierające glutation
Glutation jest dostępny jako jeden ze składników licznych suplementów diety lub dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego. Przykładowe preparaty przedstawione zostały w tabelach poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające glutation.
Nazwa preparatu | Zawartość glutationu w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
Zacmin | 1 mg
Pozostałe składniki: kwas alfa-liponowy, tauryna, L-cysteina, koenzym Q10, wit. C, mangan, miedź, selen |
Suplement diety zawierający składniki wspomagające ochronę antyoksydacyjną narządu wzroku, a przez to zachowanie przejrzystości widzenia. |
Miositogyn GT | 50 mg
Pozostałe składniki: mio-inozytol, kwas foliowy, wit. D, wit. B6, wit. B12, mangan |
Suplement diety w postaci proszku do rozpuszczania, przeznaczony dla kobiet w wieku rozrodczym. |
Supramen | 50 mg
Pozostałe składniki: L-karnityna, N-acetyl L-karnityna, wit. E, koenzym Q10, cynk, selen, miedź, likopen, L-arginina, wit. D, foliany, mio-inozytol |
Suplement diety zawierający składniki korzystnie wpływające na stan zdrowia reprodukcyjnego mężczyzny, zwiększając szansę na zapłodnienie. |
Klarin Perfekt | 10 mg
Pozostałe składniki: olej z wątroby dorsza, EPA, DHA, wit. C, ekstrakt z borówki czernicy, antocyjany, ekstrakt z kwiatów aksamitki wzniesionej, luteina, zeaksantyna, niacyna, wit. E, cynk, wit. B6, wit. B2, wit. B1, mangan, miedź, kwas foliowy, selen, wit. B12 |
Suplement diety zawierający składniki wspierające prawidłowe widzenie. |
Wybrane dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego zawierające glutation.
Nazwa preparatu | Zawartość glutationu w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
Profertil | 80 mg
Pozostałe składniki: L-karnityna, L-arginina, koenzym Q10, wit. E, cynk, kwas foliowy, selen |
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego dla mężczyzn z zaburzeniami płodności pragnących mieć dzieci. |
Piśmiennictwo
- Smyth, J. F., Bowman, A., Perren, T., Wilkinson, P., Prescott, R. J., Quinn, K. J., Tedeschi, M. (1997). Glutathione reduces the toxicity and improves quality of life of women diagnosed with ovarian cancer treated with cisplatin: results of a double-blind, randomised trial. Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology, 8(6), 569–573. https://doi.org/10.1023/a:1008211226339⬏
- Cascinu, S., Cordella, L., Del Ferro, E., Fronzoni, M., Catalano, G. (1995). Neuroprotective effect of reduced glutathione on cisplatin-based chemotherapy in advanced gastric cancer: a randomized double-blind placebo-controlled trial. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology, 13(1), 26–32. https://doi.org/10.1200/JCO.1995.13.1.26⬏
- Honda, Y., Kessoku, T., Sumida, Y., Kobayashi, T., Kato, T., Ogawa, Y., Tomeno, W., Imajo, K., Fujita, K., Yoneda, M., Kataoka, K., Taguri, M., Yamanaka, T., Seko, Y., Tanaka, S., Saito, S., Ono, M., Oeda, S., Eguchi, Y., Aoi, W., … Nakajima, A. (2017). Efficacy of glutathione for the treatment of nonalcoholic fatty liver disease: an open-label, single-arm, multicenter, pilot study. BMC gastroenterology, 17(1), 96. https://doi.org/10.1186/s12876-017-0652-3⬏
- Handog, E. B., Datuin, M. S., Singzon, I. A. (2016). An open-label, single-arm trial of the safety and efficacy of a novel preparation of glutathione as a skin-lightening agent in Filipino women. International journal of dermatology, 55(2), 153–157. https://doi.org/10.1111/ijd.12999⬏
- Hwang, P., Morales Marroquín, F. E., Gann, J., Andre, T., McKinley-Barnard, S., Kim, C., Morita, M., Willoughby, D. S. (2018). Eight weeks of resistance training in conjunction with glutathione and L-Citrulline supplementation increases lean mass and has no adverse effects on blood clinical safety markers in resistance-trained males. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 15(1), 30. https://doi.org/10.1186/s12970-018-0235-x⬏
- Mischley, L. K., Lau, R. C., Shankland, E. G., Wilbur, T. K., Padowski, J. M. (2017). Phase IIb Study of Intranasal Glutathione in Parkinson’s Disease. Journal of Parkinson’s disease, 7(2), 289–299. https://doi.org/10.3233/JPD-161040⬏