Synonimy: bioflawonoidy cytrusowe, kompleks bioflawonoidów, ekstrakt bioflawonoidów, hesperidin
Hesperydyna jest diglikozydem flawanonu, który należy do flawonoidów. Jej źródłem są przede wszystkim owoce cytrusowe – cytryny, pomarańcze, lecz również zielone warzywa. Jest składnikiem licznych suplementów diety mających usprawniać krążenie żylne oraz leków OTC w połączeniu z innymi substancjami.
Działanie i zastosowanie hesperydyny
Hesperydyna podobnie jak rutyna i kwercetyna należy do flawonoidów, którym przypisuje się m.in. działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne czy uszczelniające naczynia krwionośne. Hesperydyna wykazała skuteczność kliniczną w przewlekłej niewydolności żylnej, owrzodzeniach żylnych nóg i chorobie hemoroidalnej. Dowody z niskiej jakości badań wskazują na potencjalne zastosowanie w celu poprawy wyników sportowych, a także w leczeniu cukrzycy, nadciśniena, obrzęku limfatycznego, niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i reumatoidalnego zapalenia stawów. Hesperydyna jest prawdopodobnie nieskuteczna w poprawie profilu lipidowego i redukcji masy ciała i tkanki tłuszczowej.
Skuteczność hesperydyny potwierdzona w badaniach klinicznych
Preparaty zawierające hesperydynę są prawdopodobnie skuteczne w takich wskazaniach jak:
- Przewlekła niewydolność żylna – wiele pojedynczych badań klinicznych wykazało, że stosowanie preparatu zawierającego 50 mg hesperydyny i 450 mg diosminy w 1 tabletce 2–3 razy dziennie przez 2–6 miesięcy przyczyniało się do redukcji objawów przewlekłej niewydolności żylnej w porównaniu ze stanem początkowym lub przyjmowaniem samej diosminy.[1] Ponadto metaanaliza 20 badań klinicznych, w których stosowano preparat złożony (wyciąg z kłącza ruszczyka kolczastego + metylochalkon hesperydyny + kwas askorbinowy; w Polsce dostępny jako Cyclo 3 Fort) wykazała, że przyjmowanie preparatu pozwala na redukcję bólu, kurczy i uczucia ciężkości nóg u pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną względem placebo.[2]
- Owrzodzenia żylne nóg – według kilku badań klinicznych połączenie terapii doustnej preparatem złożonym (50 mg hesperydyny + 450 mg diosminy) 2 razy dziennie wraz z kompresją uciskową przez dwa miesiące pozwalało na poprawę gojenia owrzodzeń żylnych.[3][4]
- Choroba hemoroidalna – pojedyncze badania kliniczne wykazały, że przyjmowanie preparatu złożonego (50 mg hesperydyny + 450 mg diosminy) w określonym schemacie pozwala na redukcję objawów choroby hemoroidalnej, zmniejszenie krwawienia, bólu i czasu trwania objawów. Ponadto leczenie podtrzymujące preparatem zawierającym hesperydynę przez 2–3 miesiące pozwalało zredukować ryzyko nawrotów choroby.[5][6][7]
Niewystarczające dowody na skuteczność hesperydyny
Brakuje wiarygodnych dowodów z badań klinicznych pozwalających na potwierdzenie skuteczności hesperydyny w poprawie wyników sportowych, cukrzycy, nadciśnieniu, redukcji obrzęków limfatycznych, zmniejszaniu objawów niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i reumatoidalnego zapalenia stawów.
Brak dowodów na skuteczność hesperydyny
Według przeprowadzonych dotąd badań hesperydyna prawdopodobnie nie wpływa na stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL, TG oraz nie przyczynia się do redukcji masy ciała i zawartości tkanki tłuszczowej.
Bezpieczeństwo stosowania hesperydyny
Hesperydyna w ilości 100 mg na dobę była bezpiecznie stosowana do 6 miesięcy, a w ilości 300–500 mg na dobę do 6 tygodni.[1] Niektórzy pacjenci biorący udział w badaniach zgłaszali ból głowy, osłabienie, ból brzucha i nudności.
Hesperydyna w ciąży i podczas laktacji
Stosowanie preparatów zawierających mikronizowane diosminę z hesperydyną podczas ciąży w celu łagodzenia objawów hemoroidów wydaje się bezpieczne.[8]
Interakcje hesperydyny
Badania na zwierzętach wykazały, że hesperydyna może wpływać na agregację płytek krwi i nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych i/lub przeciwpłytkowych. Według niektórych badań klinicznych hesperydyna wpływa na wartość ciśnienia tętniczego krwi i teoretycznie może nasilać działanie leków hipotensyjnych. W badaniach na zwierzętach hesperydyna nasilała sedację, więc potencjalnie może zwiększać działanie środków depresyjnych na czynność ośrodkowego układu nerwowego, np. benzodiazepin. Hesperydyna może zmieniać stężenie we krwi niektórych leków, np. werapamilu, diltiazemu, celiprololu i leków przeciwgrzybiczych.
Preparaty dostępne na rynku zawierające hesperydynę
Preparaty z hesperydyną mają status suplementów diety lub leków OTC. Przykładowe leki zostały przedstawione w tabelach poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające hesperydynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość hesperydyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Venalex | 50 mg
Pozostałe składniki: diosmina |
Suplement diety zawierający składniki, które mogą wywierać korzystne działanie w przypadku dyskomfortu związanego z uczuciem obrzęku i ciężkości nóg. |
| Detramax | 44,5 mg
Pozostałe składniki: diosmina, ekstrakt z liści winorośli właściwej, ekstrakt z pestek winogron, proantocyjanidyny, wit. C |
Suplement diety chroniący ściany naczyń krwionośnych i wzmacniający naczynia włosowate. |
| Vitroft | 60 mg
Pozostałe składniki: L-lizyna, wit. C, ekstrakt z pestek winogron, cynk |
Suplement diety zawierający składniki o działaniu antyoksydacyjnym, korzystnie wpływające na wzrok. |
| Cyclovena | 150 mg
Pozostałe składniki: suchy wyciąg z ruszczyka kolczastego, heterozydy sterolowe, wit. C |
Suplement diety zawierający składniki, które przynoszą ulgę i uczucie lekkości nóg. |
| Maxi3Vena | 150 mg
Pozostałe składniki: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, ekstrakt z pomarańczy gorzkiej, wit. C |
Suplement diety zawierający składniki wspomagające prawidłową pracę układu żylnego. |
| Procto-Glyvenol Complex | 30 mg
Pozostałe składniki: diosmina, wit. C, ekstrakt z ruszczyka kolczastego |
Suplement diety stworzony z myślą o osobach, które cierpią z powodu hemoroidów. |
Wybrane produkty lecznicze zawierające hesperydynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość hesperydyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Cyclo 3 Fort | 300 mg
Pozostałe składniki: wyciąg suchy z kłącza ruszczyka kolczastego, wit. C |
Produkt leczniczy, który wpływa na elastyczność naczyń żylnych o działaniu ochraniającym naczynia krwionośne, do stosowania w niewydolności żylnej (uczucie ciężkich nóg) i pomocniczo w hemoroidach. |
Piśmiennictwo
- Natural Medicines. (2020). Hesperidin. Aktualizacja: 31.03.2020.⬏⬏
- Boyle, P., Diehm, C., Robertson, C. (2003). Meta-analysis of clinical trials of Cyclo 3 Fort in the treatment of chronic venous insufficiency. International angiology : a journal of the International Union of Angiology, 22(3), 250–262.⬏
- Guilhou, J. J., Dereure, O., Marzin, L., Ouvry, P., Zuccarelli, F., Debure, C., Van Landuyt, H., Gillet-Terver, M. N., Guillot, B., Levesque, H., Mignot, J., Pillion, G., Février, B., Dubeaux, D. (1997a). Efficacy of Daflon 500 mg in venous leg ulcer healing: a double-blind, randomized, controlled versus placebo trial in 107 patients. Angiology, 48(1), 77–85. https://doi.org/10.1177/000331979704800113⬏
- Guilhou, J. J., Février, F., Debure, C., Dubeaux, D., Gillet-Terver, M. N., Guillot, B., Levesque, H., Marzin, L., Mignot, J., Ouvry, P., Pillion, G., Van Landuyt, H., Zuccarelli, F., Nicolaïdes, A. N. (1997b). Benefit of a 2-month treatment with a micronized, purified flavonoidic fraction on venous ulcer healing. A randomized, double-blind, controlled versus placebo trial. International journal of microcirculation, clinical and experimental, 17 Suppl 1, 21–26. https://doi.org/10.1159/000179263⬏
- Cospite M. (1994). Double-blind, placebo-controlled evaluation of clinical activity and safety of Daflon 500 mg in the treatment of acute hemorrhoids. Angiology, 45(6 Pt 2), 566–573.⬏
- Misra, M. C., Parshad, R. (2000). Randomized clinical trial of micronized flavonoids in the early control of bleeding from acute internal haemorrhoids. The British journal of surgery, 87(7), 868–872. https://doi.org/10.1046/j.1365-2168.2000.01448.x⬏
- Godeberge P. (1994). Daflon 500 mg in the treatment of hemorrhoidal disease: a demonstrated efficacy in comparison with placebo. Angiology, 45(6 Pt 2), 574–578.⬏
- Buckshee, K., Takkar, D., Aggarwal, N. (1997). Micronized flavonoid therapy in internal hemorrhoids of pregnancy. International journal of gynaecology and obstetrics: the official organ of the International Federation of Gynaecology and Obstetrics, 57(2), 145–151. https://doi.org/10.1016/s0020-7292(97)02889-0⬏
