Dutasteryd (Avodart) i finasteryd (Adaster, Apo-Fina, Finaster, Penester) są stosowane w łagodnym rozroście gruczołu krokowego. Hamują enzym 5-α-reduktazę, który odpowiada za przekształcanie testosteronu w dihydrotestosteron (DHT). DHT jest hormonem odpowiedzialnym za wzrost gruczołu krokowego. Może być stosowany w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym z tamsulozyną. Na rynku dostępne jest także połączenie dutasterydu z tamsulozyną (Duodart).
Jakich informacji udzielić o dawkowaniu?
Najważniejsze informacje jakie może udzielić o dawkowaniu to:
- finasteryd powinno się przyjmować w dawce 5mg dziennie. W mniejszej dawce (1mg) jest zarejestrowany do leczenia androgenowego łysienia u mężczyzn (Propecia, Nezyr).
- dutasteryd powinno się stosować w dawce 0,5 mg na dobę.
Leki można stosować niezależnie od posiłku.
Na czym się skupić edukując pacjenta o leku lub chorobie?
Inhibitory 5-α-reduktazy zmniejszają wielkość gruczołu krokowego, przez co usprawniają przepływ moczu i bolesne objawy. Obok blokerów receptorów α-adrenergicznych wykazują największą skuteczność w leczeniu prostaty. Są stosowane szczególnie u pacjentów w wieku podeszłym i z wyraźnym rozrostem gruczołu krokowego.
Czy leczenie przynosi efekty?
Efekty działania inhibitorów 5-α-reduktazy mogą pojawiać się dopiero po kilku miesiącach leczenia, w odróżnieniu od leków blokujących receptory α-adrenergiczne (np. tamsulozyna), po których stosowaniu efekt pojawia się znacznie szybciej. Ważne jest, aby uświadomić pacjenta, że oczekiwanie na efekty może potrwać pewien czas i nie zawsze poprawa będzie wyraźna. Ponadto:
- podczas leczenia konieczne jest regularne monitorowanie stężenie PSA. Stężenie PSA należy oznaczyć po 6 miesiącach terapii;
- dutasteryd i finasteryd są przeciwwskazane u kobiet i dzieci; dutasteryd i finasteryd wchłaniany jest przez skórę, dlatego kobiety oraz dzieci i młodzież powinny unikać kontaktu z uszkodzonymi kapsułkami[1]
Jakich działań niepożądanych można się spodziewać?
Efekty uboczne obejmują zmniejszenie libido, potencji, zmniejszenie objętości wytrysku. Skutkiem leczenia może być również zahamowanie łysienia, które jest efektem korzystnym.
Spadek popędu seksualnego i potencji może być bardzo uciążliwy dla pacjentów stosujących finasteryd w młodym wieku. Opisano przypadki nieodwracalnych zaburzeń sprawności seksualnej i depresji po stosowaniu finasterydu[2][3] (tzw. post-finasteride syndrome (PFS), czyli zespół pofinasterydowy). Problematyką działań niepożądanych finasterydu zajmuje się fundacja PFS. Więcej informacji na ten temat możesz znaleźć TU.
Jak pomóc monitorować leczenie i ryzyko interakcji?
W rozmowie z pacjentem upewnij się czy pacjent wie jak stosować leki i czy zażywa je według zaleceń lekarza. Poinformuj pacjenta o konieczności spożywania odpowiedniej ilości płynów oraz unikaniu napojów zawierających alkohol lub kofeinę. W przypadku pogorszenia objawów pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Ponadto pamiętaj, że inhibitory 5-α-reduktazy są wydalane w nasieniu, dlatego:
- jeżeli partnerka seksualna pacjenta jest w ciąży konieczne jest używanie prezerwatyw – dutasteryd i finasteryd mogą powodować nieprawidłowy rozwój zewnętrznych narządów płciowych płodów męskich;
- jeżeli partnerka jest w wieku rozrodczym, powinna zostać skierowana do lekarza, aby omówić odpowiednie metody antykoncepcji. Warto również zaznaczyć że, kobiety w wieku rozrodczym lub w ciąży nie powinny dotykać przełamanych tabletek finasterydu lub wycieku z kapsułek dutasterydu.
Czytaj też: Rak prostaty: co farmaceuta musi wiedzieć?
Piśmiennictwo
- ChPL Avodart⬏
- Gupta, A. K., Sharma, N., & Shukla, P. (2016). Atypical post-finasteride syndrome: A pharmacological riddle. Indian Journal of Pharmacology, 48(3), 316–317. pełny tekst⬏
- FDA: Questions and Answers: Finasteride Label Changes http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/InformationbyDrugClass/ucm299754.htm⬏
