Itrakonazol to lek przeciwgrzybiczy stosowany m.in. w przebiegu grzybic skóry, kandydozy jamy ustnej czy grzybic układowych. Przy równoczesnym stosowaniu przeciwbiegunkowego loperamidu dochodzi do interakcji pomiędzy loperamidem i itrakonazolem.

Mechanizm interakcji

Loperamid jest metabolizowany przez izoenzymy wątrobowe CYP2C8 oraz CYP3A4 głównie do metabolitu N-demetylo-loperamidu. Loperamid jest także substratem glikoproteiny P. Poza tym zarówno itrakonazol, jak i loperamid (stosowany w dużych dawkach) wydłużają odstęp QT zapisu przez co wzrasta ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Itrakonazol jest zarówno inhibitorem enzymu CYP3A4 jak i glikoproteiny P. Poprzez hamowanie enzymu CYP3A4 zmniejsza się metabolizm loperamidu i rośnie jego stężenie w osoczu. Itrakonazol dodatkowo hamuje glikoproteinę P w ścianie jelita przez co zwiększa się biodostępność loperamidu podanego doustnie. Wzrost stężenia loperamidu w osoczu oznaczać może zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Wnioski z badań

W badaniu z randomizacją, 12 zdrowych ochotników przyjmowało 100 mg itrakonazolu lub placebo dwa razy dziennie przez 5 dni. Trzeciego dnia wszyscy dostali pojedynczą 4 mg dawkę loperamidu. Zmierzono stężenia loperamidu oraz jego metabolitu w osoczu po 72 godzinach oraz w moczu po 48 godzinach.^[1]

Podczas terapii z zastosowaniem standardowych dawek terapeutycznych, itrakonazol zwiększył C_max loperamidu 2,9-krotnie, a biodostępność 3,8-krotnie oraz wydłużył czas eliminacji loperamidu.^[1]

Proponowana interwencja

Jednoczesne stosowanie samego loperamidu z itrakonazolem nie wymaga interwencji o ile zalecane dawki nie są przekraczane i loperamid nie jest stosowany przewlekle.

Należałoby się natomiast zastanowić nad interwencją w przypadku stosowania loperamidu z itrakonazolem oraz kolejnymi inhibitorami CYP3A4, CYP2C8 lub glikoproteiny P. Jednoczesne przyjmowanie loperamidu z itrakonazolem oraz inhibitorem CYP2C8 (gemfibrozilem) w niektórych przypadkach powodowało nawet 20-krotny wzrost stężenia loperamidu co znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.^[1]

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku pacjentów geriatrycznych stosujących dużo różnych leków, których efekt hamujący enzymy wątrobowe i glikoproteinę P mógłby się nakładać.

Piśmiennictwo

1. Niemi, M., Tornio, A., Pasanen, M. K., Fredrikson, H., Neuvonen, P. J., & Backman, J. T. (2006). Itraconazole, gemfibrozil and their combination markedly raise the plasma concentrations of loperamide. European journal of clinical pharmacology, 62(6), 463–472. https://doi.org/10.1007/s00228-006-0133-z.⬏⬏⬏