Pytanie czytelnika

Jak długo można suplementować cynk i witaminę B12 oraz po jakim czasie od rozpoczęcia kuracji zrobić pierwsze badania kontrolne na poziom w organiźmie?

Nasza odpowiedź

Zwiększone ryzyko niedoborów cynku występuje u pacjentów niedożywionych, z alkoholizmem, nieswoistymi stanami zapalnymi jelit i zespołami złego wchłaniania. Objawy niedoboru cynku są niespecyficzne np. opóźnienie wzrostu, biegunka, łysienie, zapalenie języka, dystrofia paznokci, obniżona odporność i u mężczyzn hipogonadyzm. Przyjmuje się, że brak niedoboru cynku wskazuje na brak niedoborów.^[1]

Przewlekłe przyjmowanie suplementów cynku w dawce do 40 mg jonów cynku dziennie u dorosłych ogólnie uważane za bezpieczne. Objawy nadmiernego spożycia cynku to metaliczny posmak, nudności, wymioty, skurcze brzucha i biegunka. Długotrwała ekspozycja na dawki większe niż 40 mg może osłabiać odporność, obniżać poziom cholesterolu HDL i powodować niedokrwistość mikrocytarną niedobarwliwą oraz niedobór miedzi.^[2] Dawka 100 mg dziennie zwiększa ponad dwukrotnie ryzyko względne zaawansowanego raka prostaty u mężczyzn.^[3]

Zalecana dawka i okres suplementacji zależą od stanu pacjenta. W niedoborach cynku zaleca się od dwukrotność do pięciokrotności Rekomendowanej Dawki Dziennej, która dla dorosłych wynosi 11 mg dla mężczyzn i 8 mg dla kobiet przez okres do 6 miesięcy.^[4]

W suplementacji witaminy B12 najważniejsze jest rozpoznanie przyczyny niedoboru. Wystąpienie niedoboru istotnego klinicznie jest najczęściej związane z chorobą powodującą złe wchłanianie. Klinicznie oczywisty niedobór zwykle rozwija się latami.^[5] Niedobór witaminy B12 może być przyczyną niedokrwistości megaloblastycznej lub różnych objawów neuropsychiatrycznych. Czynniki ryzyka niedoborów to resekcja żołądka lub jelita cienkiego, nieswoiste zapalenie jelit, stosowanie metforminy przez ponad cztery miesiące, stosowanie inhibitorów pompy protonowej lub blokerów receptora H₂ przez ponad 12 miesięcy, weganizm lub ścisły wegetarianizm oraz wieku powyżej 75 lat.

Generalnie pacjenci z nieodwracalną przyczyną niedoboru powinni przyjmować witaminę B12 na stałe, doustnie lub domięśniowo. U pacjentów z odwracalną przyczyną niedoboru wystarczające jest leczenie do czasu wyrównania niedoboru i ustąpienia objawów. Brytyjskie Towarzystwo Hematologiczne nie zaleca ponownego oznaczania poziomu witaminy B12 po rozpoczęciu leczenia, a żadne wytyczne nie określają optymalnego odstępu między badaniami przesiewowymi pacjentów wysokiego ryzyka.^[6]

Piśmiennictwo

1. Maret, W., & Sandstead, H. H. (2006). Zinc requirements and the risks and benefits of zinc supplementation. Journal of trace elements in medicine and biology : organ of the Society for Minerals and Trace Elements (GMS), 20(1), 3–18. Abstrakt⬏
2. Fosmire G. J. (1990). Zinc toxicity. The American journal of clinical nutrition, 51(2), 225–227. Abstrakt⬏
3. Leitzmann, M. F., Stampfer, M. J., Wu, K., Colditz, G. A., Willett, W. C., & Giovannucci, E. L. (2003). Zinc supplement use and risk of prostate cancer. Journal of the National Cancer Institute, 95(13), 1004–1007. Abstrakt⬏
4. Saper, R. B., & Rash, R. (2009). Zinc: an essential micronutrient. American family physician, 79(9), 768–772. pełny tekst⬏
5. Carmel R. (2008). How I treat cobalamin (vitamin B12) deficiency. Blood, 112(6), 2214–2221. pełny tekst⬏
6. Devalia, V., Hamilton, M. S., Molloy, A. M., & British Committee for Standards in Haematology (2014). Guidelines for the diagnosis and treatment of cobalamin and folate disorders. British journal of haematology, 166(4), 496–513. pełny tekst⬏