Maślan sodu wykazuje działanie troficzne na nabłonek jelit, czyli odżywia go. Jego przyjmowanie przyczynia się do prawidłowego rozwoju mikrobioty jelitowej oraz wspiera procesy regeneracji komórek nabłonka w jelitach. Ze względu na swoje właściwości znajduje zastosowanie w terapii wspomagającej w bardzo wielu schorzeniach przewodu pokarmowego. Jakie dokładnie korzyści przynosi stosowanie maślanu sodu zawartego w preparacie Debutir Forte i Debutir czopki w poszczególnych grupach pacjentów i co powinien wiedzieć o tym farmaceuta?

Krótka odpowiedź

Maślan sodu zawarty w preparacie Debutir Forte, który stanowi żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, przynosi korzyści z zastosowania u pacjentów:

• z biegunką różnego pochodzenia – maślan sodu łagodzi i skraca czas trwania objawów poprzez zwiększenie wchłaniania wody i sodu w jelicie grubym,
• z chorobami czynnościowymi przewodu pokarmowego takimi jak zespół jelita drażliwego (IBS), zaparcia, wzdęcia i bóle brzucha – stosowanie maślanu sodu reguluje perystaltykę jelit, zmniejsza częstość występowania dolegliwości bólowych i korzystnie wpływa na mikrobiotę jelitową,
• z nieswoistą chorobą zapalną jelit takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego – maślan sodu działa cytoprotekcyjnie i stymuluje regenerację komórek błony śluzowej jelita, przez co możliwe jest wydłużenie okresów remisji,
• z chorobą uchyłkową – regularne stosowanie maślanu sodu wpływa na rozwój fizjologicznej mikrobioty oraz poprawia perystaltykę i reguluje pasaż stolca,
• w podeszłym wieku – maślan sodu korzystnie wpływa na mikrobiotę przewodu pokarmowego, produkcję śluzu w świetle jelita oraz poprawę perystaltyki,
• ze stanami zapalnymi jelit, w tym stanami po radioterapii i (lub) chemioterapii, zabiegach operacyjnych – maślan sodu wspiera procesy regeneracyjne komórek nabłonka jelitowego oraz odżywia mikrobiotę jelitową, stymulując tym samym prawidłową pracę jelita grubego,
• z zaburzeniami mikrobioty jelitowej, w tym po długotrwałej antybiotykoterapii – maślan sodu wspiera naturalną mikrobiotę jelita grubego i hamuje rozwój bakterii patogennych.

Z kolei maślan sodu w postaci czopków doodbytniczych, dostępny jako Debutir czopki, wspomaga procesy gojenia, poprawia nawilżenie okolicy odbytu oraz chroni końcowy odcinek jelita grubego przed czynnikami drażniącymi.

Wyjaśnienie

Debutir Forte to preparat stanowiący żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, zawierający w swoim składzie maślan sodu. Uzyskanie korzyści terapeutycznych zapewnia formuła preparatu, która wykorzystuje proces mikrootoczkowania cząsteczek maślanu sodu, który umożliwia dotarcie substancji do jelita grubego. Bez tej formuły maślan uległby natychmiastowemu wchłanianiu we wcześniejszych odcinkach przewodu pokarmowego. Wiele badań wskazuję na to że, maślanu sodu nie da się przedawkować, a im większa dawka tym większa skuteczność preparatu.^[1]

Debutir czopki ma określone właściwości. Czopki z maślanem sodu wprowadzone do odbytnicy, po zetknięci ze śluzem produkowanym fizjologicznie przez komórki kubkowe błony śluzowej, wytwarzają na powierzchni błony śluzowej ochronną powłokę o właściwościach mukoadhezyjnych. Powstała w ten sposób bariera mechaniczna stanowi ochronę przed czynnikami drażniącymi i patogenami oraz poprawia nawilżenie błony śluzowej odbytu wspomagając procesy gojenia śluzówkowego.^[3][4]

Maślan sodu u pacjentów z biegunką różnego pochodzenia

Pacjentowi z biegunką rekomenduj zastosowanie preparatu Debutir Forte, ponieważ zastosowanie maślanu sodu w trakcie trwania biegunki wpływa na załagodzenie objawów, poprzez zwiększenie wchłaniania sodu oraz zmniejszenie wydzielania wody do światła jelita grubego. Działanie to pozwala na skrócenie czasu trwania objawów. Dodatkowo maślan sodu wpływa korzystnie na mikrobiotę jelitową i hamuje rozwój bakterii patogennych, co również przyczynia się do hamowania biegunki u pacjentów.^[5] Niewiele jest preparatów, które bezpiecznie można zarekomendować młodym pacjentom. Debutir Forte skutecznie wspomaga leczenie chorób przewodu pokarmowego u dzieci. Ma również zastosowanie profilaktyczne. Można go zalecić np. przy antybiotykoterapii czy na wyjazdach, które wiążą się ze zmianą diety.

Maślan sodu w terapii zespołu jelita drażliwego

Szeroką grupę pacjentów, którym warto polecić maślan sodu, stanowią pacjenci z zespołem jelita drażliwego oraz innymi zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego, takimi jak zaparcia, wzdęcia czy bóle brzucha.

Maślan sodu u pacjentów z chorobą uchyłkową i w podeszłym wieku

Wraz z wiekiem dochodzi do spadku łaknienia, wielochorobowości czy polipragmazji, przez co znacząco zmniejsza się stężenie kwasu masłowego. Choroby współistniejące oraz przewlekła farmakoterapia wpływa niekorzystnie na przewód pokarmowy i jego mikrobiotę. U osób starszych powszechnie występuje także choroba uchyłkowa, która związana jest z pojawieniem się uwypukleń ściany jelita, zwanych uchyłkami i w stanach zaostrzeń mogą jej towarzyszyć dolegliwości bólowe, uczucie wzdęcia i zaparcia. Suplementacja maślanu sodu, zawartego w preparacie Debutir Forte, u pacjentów w podeszłym wieku może pomóc stymulować rozwój potrzebnych bakterii w jelicie oraz działać korzystnie i regenerująco na śluzówkę jelita. Maślan sodu wspiera procesy odbudowy śluzówki oraz poprawia motorykę przewodu pokarmowego, przez co reguluje rytm wypróżnień. Korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową i pasaż masy kałowej pozwala również załagodzić dolegliwości towarzyszące chorobie uchyłkowej.^[6]

Maślan sodu u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit

Zastosowanie preparatu Debutir Forte u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit, do których należą choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, ma na celu stymulację regeneracji błony śluzowej jelit, co przekłada się na zmniejszenie nasilenia stanu zapalnego i wydłużenie okresu remisji. Dodatkowo maślan sodu wpływa na zwiększenie ilości bakterii zdolnych do produkowania krótkołańcuchowych nasyconych kwasów tłuszczowych (SCFA), co przekłada się na zwiększenie produkcji kwasu masłowego przez mikrobiotę i utrzymanie prawidłowego funkcjonowania komórek jelita grubego.^[7]

Inne schorzenia przewodu pokarmowego i odbytnicy, w których warto polecać maślan sodu

Ze względu na potwierdzone korzystne działanie na przewód pokarmowy, szczególnie na jelito grube, oraz wysoki profil bezpieczeństwa maślan sodu w postaci preparatu, Debutir Forte możesz rekomendować pacjentom, którzy zgłaszają problemy z częstością wypróżnień, dyskomfortem w jelitach oraz dolegliwościami bólowymi związanymi z defekacją. Warto wiedzieć, że żywność specjalnego przeznaczenia, jaką jest preparat Debutir Forte możesz polecać także osobom zgłaszającym dyskomfort w jelitach w związku z przebytą chemioterapią i (lub) po radioterapii, a także po zabiegach operacyjnych w obrębie jelit.^[8] Częstą przyczyną dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego jest nieodpowiednia dieta, która nie dostarcza wystarczającej ilości błonnika, który jest pożywką dla fizjologicznej mikrobioty jelita.

Poza postacią doustną maślan sodu dostępny jest także w postaci czopków pod nazwą Debutir czopki doodbytnicze. Zastosowanie maślanu sodu per rectum ma na celu ochronę końcowego odcinka jelita grubego przed czynnikami drażniącymi, poprawę nawilżenia błony śluzowej oraz wsparcie procesów gojenia. Preparat ten możesz rekomendować pacjentom z nadżerkami, pęknięciami oraz innymi stanami zapalnymi odbytu.^[9] Szczególną grupą pacjentów są kobiety ciężarne. Niewiele jest preparatów, które bezpiecznie można zarekomendować przyszłym mamom. Czopki Debutir skutecznie wspomagają leczenie chorób odbytu i odbytnicy u kobiet ciężarnych.^[10] Mają również zastosowanie profilaktyczne. W badaniu Cochrane z 2018 roku udowodniono, że maślan sodu wykazuje działanie przeciwzapalne i odżywcze na błonę śluzową okrężnicy.^[11][12]

Piśmiennictwo

1. Banasiewicz T., Domagalska D., Borycka-Kiciak K., Rydzewska G. (2020). Determination of butyric acid dosage based on clinical and experimental studies – a literature review. Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny,  15:119-125.⬏
2. Polpharma S.A. (2019). Ulotka informacyjna Debutir Forte.⬏
3. Li M., van Esch BCAM, Wagenaar GTM, Garssen J., Folkerts G., Henricks PAJ.(2018). Pro- and anti-inflammatory effects of short chain fatty acids on immune and endothelial cells. Eur J Pharmacol, 15;831:52-59⬏
4. Luceri C., Femia A.P., Fazi M., Di Martino C., Zolfanelli F., Dolara P., Tonelli F.(2016) Effect of butyrate enemas on gene expression profiles and endoscopic/histopathological scores of diverted colorectal mucosa: A randomized trial. Dig Liver Dis, 48(1):27-33⬏
5. Lewandowski, K., Kaniewska, M., Karłowicz, K., Rosołowski, M., & Rydzewska, G. (2022). The effectiveness of microencapsulated sodium butyrate at reducing symptoms in patients with irritable bowel syndrome. Przeglad gastroenterologiczny, 17(1), 28–34. https://doi.org/10.5114/pg.2021.112681⬏⬏
6. Banasiewicz T., Krokowicz Ł., Borycka-Kiciak K., Bobkiewicz A., (2018). U jakich pacjentów warto stosować kwas masłowy? Medycyna Faktów. Reprint z Vol.11. nr 3(40)/2018⬏
7. Facchin, S., Vitulo, N., Calgaro, M., Buda, A., Romualdi, C., Pohl, D., Perini, B., Lorenzon, G., Marinelli, C., D’Incà, R., Sturniolo, G. C., & Savarino, E. V. (2020). Microbiota changes induced by microencapsulated sodium butyrate in patients with inflammatory bowel disease. Neurogastroenterology and motility, 32(10), e13914. https://doi.org/10.1111/nmo.13914⬏
8. Polpharma S.A. (2019). Ulotka informacyjna Debutir Forte.⬏
9. Polpharma S.A. (2021). Ulotka Debutir czopki doodbytnicze.⬏
10. Martín-Grau C., Díaz-López A., Aparicio E., Arija V.(2022) Short-chain fatty acid reference ranges in pregnant women from a Mediterranean region of northern Spain: ECLIPSES Study. Nutrients, 14:3798.⬏
11. Lawrie T.A., Green J.T., Beresford M., Wedlake L., Burden S., Davidson S.E., Lal S., Henson C.C., Andreyev HJN. (2018). Interventions to reduce acute and late adverse gastrointestinal effects of pelvic radiotherapy for primary pelvic cancers. Cochrane Database Syst Rev, 3;1(1):CD012529. doi: 10.1002/14651858.CD012529.pub2. PMID: 29360138.⬏
12. Banasiewicz T., Kobiela J., Cwaliński J. i wsp. (2023). Rekomendacje w zakresie stosowania prehabilitacji, czyli kompleksowego przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego. Polski Przegląd Chirurgiczny, 95:62-91.⬏