Leki stosowane w leczeniu niepłodności mogą zafałszować wynik testu ciążowego. Jakie inne leki i choroby mogą prowadzić do fałszywie pozytywnego wyniku testu ciążowego?

Krótka odpowiedź

Istnieją przesłanki, że przyjmowanie leków takich jak escitalopram oraz leki przeciwpsychotyczne, m.in. chloropromazyna może prowadzić do uzyskania fałszywie dodatniego wyniku testu ciążowego. Ponadto niektóre leki stosowane w leczeniu niepłodności są w zasadzie jedynymi, o których wiemy, że ich podanie najprawdopodobniej będzie skutkowało pozytywnym wynikiem testu ciążowego. Są to preparaty Pregnyl oraz Ovitrelle, które zawierają gonadotropinę kosmówkową (hCG).

Wynik fałszywie pozytywny może pojawić się także przy niektórych chorobach nowotworowych jak np. rak jajnika, a ponadto w okresie okołomenopauzalnym, w połogu, po niedawno przebytym poronieniu lub niedawnej terminacji ciąży.

Czytaj też:

Doksylamina w pierwszym trymestrze ciąży – Case study

Amoksycylina w ciąży

Dlaczego warto polecać pacjentkom karmienie piersią?

Wyjaśnienie

Mechanizm działania testów ciążowych opiera się na wykrywaniu gonadotropiny kosmówkowej (hCG) na drodze reakcji z przeciwciałami monoklonalnymi. Zaczyna być ona produkowana po około 6-7 dniach od zapłodnienia, a dokładnie od momentu zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w macicy. Podniesiony poziom hCG poza ciążą pojawia się także w okresie okołomenopauzalnym, w połogu, a także po niedawno przebytym poronieniu lub terminacji ciąży.^[1][2] hCG jest także markerem niektórych typów nowotworów, takich jak ciążowa choroba trofoblastyczna (GTD), zaśniad groniasty oraz nowotwory zarodkowe. Podwyższony poziom hCG w moczu wykrywany bywa także w przypadku nowotworów szyjki macicy, endometrium i jajnika. Pozytywny wynik testu ciążowego w przypadku wykluczenia ciąży jest zatem mocnym wskazaniem do dalszej diagnostyki.^[3][4]

Jedynymi lekami, co do których mamy pewność, że ich podanie może skutkować pozytywnym wynikiem testu ciążowego, są leki mające na celu indukcję jajeczkowania w leczeniu niepłodności, gdyż zawierają one samą gonadotropinę kosmówkową. W Polsce dostępne są dwa takie preparaty – Pregnyl oraz Ovitrelle.^[5][6]

Zobacz też: Czy letrozol może być stosowany w leczeniu niepłodności [Q&A]

Chociaż szukając odpowiedzi na zadane pytanie natrafiłam na kilku polskich i zagranicznych portalach na informacje o tym, że wiele leków, w tym leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, przeciwpadaczkowe, przeciwhistaminowe oraz diuretyki mogą prowadzić do uzyskania fałszywie pozytywnych wyników testów ciążowych, dla większości nie udało mi się niestety znaleźć potwierdzenia w literaturze naukowej. W niewielkim badaniu z 1969 roku stwierdzono związek z podawaniem leków przeciwpsychotycznych, m.in. chloropromazyny, a wystąpieniem fałszywie pozytywnych wyników testów ciążowych.^[7] Trafiłam także na studium przypadku 34-letniej kobiety z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi, u której kilka miesięcy po rozpoczęciu terapii escitalopramem ustały miesiączki, a wykonany domowy test ciążowy dał wynik fałszywie pozytywny.^[8] Autorzy wspomnianych prac wiążą uzyskane wyniki z krzyżową reakcją hormonu luteinizującego (LH) z przeciwciałami obecnymi w testach ciążowych.

Zobacz też: DHEA, dehydroepiandrosteron

Piśmiennictwo:

1. Tuszyński, P. (red.). (2020). Leki i ciąża. Bezpieczna Farmakoterapia i suplementacja kobiety ciężarnej. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków⬏
2. Nwabuobi, C., Arlier, S., Schatz, F., Guzeloglu-Kayisli, O., Lockwood C. J., Kayisli U. A. hCG: Biological Functions and Clinical Applications. International Journal of Molecular Sciences. 2017. pełny tekst⬏
3. Stenman, U-H., Tiitinen, A., Alfthan, H., Valmu, L. The classification, functions and clinical use of different isoforms of HCG. Human Reproduction Update. 2006. pełny tekst⬏
4. Olsen T. G., Barnes A. A., King, J. A.
   Elevated HCG outside of pregnancy – diagnostic considerations and laboratory evaluation. Obstetrical & Gynecological Survey. 2007. pełny tekst⬏
5. ChPL Pregnyl⬏
6. ChPL Ovitrelle⬏
7. Ravel R, Riekers HG, Goldstein BJ. Effects of certain psychotropic drugs on immunologic pregnancy tests. Journal of Obstetrics and Gynaecology. 1969. pełny tekst⬏
8. Selvaraj, V., Hour, S., Gunasekar, P., Gray, C., Smith, J. F. Escitalopram-Induced Amenorrhea and False Positive Urine Pregnancy Test. Korean Journal of Family Medicine 2017. pełny tekst⬏