Pytanie
Czy można traktować jako zamienniki leki, które mają tą samą substancję czynną w tej samej dawce, ale inną postać o modyfikowanym uwalnianiu – np. czy można zamienić kapsułki o zmodyfikowanym uwalnianiu na tabletki o przedłużonym uwalnianiu?
Krótka odpowiedź
Leki o modyfikowanym uwalnianiu można zamienić w przypadku, gdy nie powoduje to powstania różnic w dawkowaniu i sposobie podawania preparatu, a wskazania i właściwości farmakokinetyczne poszczególnych leków są zgodne.
Wyjaśnienie
Modyfikowane uwalnianie oznacza, że substancja czynna uwalnia się z leku w innym miejscu, z inną szybkością i z innym profilem w porównaniu do postaci o natychmiastowym uwalnianiu podawanej tą samą drogą. Na rynku są dostępne takie postaci leków o modyfikowanym uwalnianiu jak (NIA, 2021):
- przedłużane uwalnianie,
- opóźnione uwalnianie,
- pulsacyjne uwalnianie,
- przyśpieszone uwalnianie,
- kontrolowane uwalnianie.
Takie postaci są czasem oznaczone różnymi akronimami w nazwach handlowych (np. Trittico CR, Cardura XL, Theospirex retard). Producenci mają pełną dowolność w nazewnictwie leków o modyfikowanym uwalnianiu, co powoduje rozbieżności – czasem biorównoważne leki mają inne oznaczenie i określenie postaci farmaceutycznej, co powoduje wątpliwości co do kinetyki uwalniania substancji czynnej. Nie ułatwia to podjęcia decyzji, czy dane leki mogą być traktowane jako zamienniki.
Czytaj też: Zamiana leków o zmodyfikowanym uwalnianiu na inne w związku z ich brakiem w obrocie
Podczas zamiany leków o modyfikowanym uwalnianiu należy zwrócić uwagę na zgodność parametrów, które są zawarte w ich ChPL. Są to:
- wskazania do stosowania – punkt 4.1,
- dawkowanie i sposób podawania – punkt 4.2,
- właściwości farmakokinetyczne – punkt 5.2.
Warto mieć na uwadze, że nie w każdym przypadku ta sama nazwa postaci farmaceutycznej świadczy o tym, że leki można dowolnie zamieniać. Przykładem jest tamsulozyna dostępna m.in. w lekach Omnic Ocas w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu oraz Apo-Tamis w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu. Leki te mają to samo wskazanie, ale różnią się sposobem podania – Omnic Ocas można przyjmować niezależnie od posiłków, natomiast Apo-Tamis należy stosować codziennie po pierwszym posiłku (o tej samej porze), co pozwala na stałe wchłanianie tamsulozyny w jelicie. Dodatkowo leki te różnią się farmakokinetyką, dlatego nie należy ich zamieniać.[1][2]
Lek Omnic również zawiera tamsulozynę – są to kapsułki o zmodyfikowanym uwalnianiu i jest on biorównoważny (czyli ma równoważną kinetykę) z lekiem Apo-Tamis wpostaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu, dlatego można je traktować jako odpowiedniki.[2][3]
Przy substytucji leków znaczenie mogą mieć także parametry niemające wpływu na kinetykę uwalniania substancji czynnej i działanie leku, ale istotne dla pacjenta – np. wielkość tabletki, możliwość podzielenia leku na części łatwiejsze do połknięcia czy obecność substancji pomocniczych związanych z alergiami lub nietolerancjami pokarmowymi, co każdorazowo trzeba wziąć pod uwagę. Przykładem jest teofilina w dawce 300 mg dostępna w lekach Euphyllin long (kapsułki o zmodyfikowanym uwalnianiu) oraz Theospirex retard (tabletki o przedłużonym uwalnianiu), które są uznane za biorównoważne. Natomiast różnią się możliwością podziału na 2 równe dawki – jest to możliwe jedynie w przypadku leku Theospirex retard.[4][5] Wątpliwości budzi także zamiana leków z substancjami czynnymi o wąskim indeksie terapeutycznym, np. karbamazepiną, która jest dostępna w lekach Tegretol CR w postaci tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu oraz Finlepsin retard w formie tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Chociaż oba leki są umieszczone w Wykazie Leków Refundowanych jako swoje odpowiedniki, a w ChPL Finlepsin 400 Retard zamieszono badania biorównoważności w stosunku do leku referencyjnego, to zamiana tych preparatów jest niezalecana bez konsultacji lekarskiej. Istnieją doniesienia o wystąpieniu napadów padaczkowych, nasileniu działań niepożądanych czy objawów zatrucia u pacjentów, którzy otrzymali zamiennik dotychczas przyjmowanego leku przeciwpadaczkowego.[6]
Piśmiennictwo
