Silny, nagle pojawiający się płacz niemowlęcia, którego rodzice nie są w stanie zahamować i któremu towarzyszy często wzdęcie brzuszka, może wskazywać na tzw. kolkę.
Kolka zwykle dotyczy dzieci między 3 tygodniem a 3 miesiącem życia.
Jak odróżnić kolkę od normalnego płaczu dziecka?
Jeśli płacz spowodowany jest kolką niemowlęcą:
- epizod płaczu pojawia się nagle, głównie w godzinach wieczornych,
- trwa łącznie dłużej niż 3 godziny dziennie i pojawia się przynajmniej 3 razy w tygodniu przez okres przynajmniej trzech tygodni,
- ma wyraźny początek i koniec,
- nie jest związany z samopoczuciem dziecka przed wystąpieniem epizodu, które mogło być wcześniej dobre,
- płacz towarzyszący kolce jest zwykle bardziej intensywny niż zwykły płacz,
- rodzice nie są w stanie uspokoić dziecka, mimo różnych podejmowanych działań,
- epizod może się zakończyć po oddaniu przez dziecko stolca.
Kluczową kwestią jest upewnienie się, że objaw płaczu jest spowodowany przez kolkę jelitową i wyeliminowanie ewentualnych innych przyczyn płaczu. Zaniepokojeni rodzice szukają (często nieskutecznie) przyczyny płaczu swojego dziecka, jednak nadal nie są znane jednoznaczne powody tego zaburzenia.
Co może powodować kolkę niemowlęcą?
Zakłada się, że przyczynami kolki mogą być:
- nieodpowiednia technika karmienia,
- połykanie dużej ilości powietrza w czasie karmienia,
- niedokarmianie lub przekarmianie niemowlęcia,
- nietolerancja laktozy,
- gromadzenie się gazów w jelitach,
- stany skurczowe jelit wynikające z alergii na białka mleka krowiego, białka sojowe lub z nietolerancji laktozy,
- uszkodzenie błony śluzowej jelita lub jego niedojrzałość fizjologiczna,
- czynniki stresowe.
Ze względu na wielorakość możliwych przyczyn kolki podejmuje się różne próby leczenia, które powinny być ustalane indywidualnie do małego pacjenta, możliwie uwzględniając powód płaczu.
Do metod pomocniczych, które mogą posłużyć jako pierwsze likwidując potrzebę dalszego leczenia, możemy zaliczyć techniki relaksacyjne, kołysanie, ciepłe okłady na brzuch, włączenie uspokajającej muzyki, czy też masaż brzuszka dziecka.
Probiotyki przy kolce niemowlęcej
W jednym przeglądzie systematycznym dowiedziono, że probiotyki, a zwłaszcza szczepy Lactobacillus reuteri Protectis, mogą skutecznie łagodzić objawy kolki u niemowląt karmionych piersią.[1] Podawanie niemowlętom przez 21 dni 1×10^8 CFU Lactobacillus reuteri skutkowało zmniejszeniem objawów płaczu kolkowego.[2] Na rynku dostępnych jest wiele preparatów probiotycznych dla niemowlaków, jednak w przypadku kolki szczególnie nadadzą się te z L. reuteri, czyli takie jak probiotyczne krople dla dzieci BioGaia.
Wstępne badanie nad szczepami Pediococcus pentosaceus CECT 8330 oraz Bifidobacterium longum CECT 7894 sugerują ich skuteczność w skracaniu czasu trwania płaczu dziecka towarzyszącemu kolce.[3] Szczepy te zawarte były w niedostępnych już kroplach doustnych Floractin kolki.
Należy mieć jednak na uwadze to, że dostępne preparaty to suplementy diety, więc możemy co najwyżej ufać producentom, że jakość jest odpowiednio kontrolowana, a szczepy nie są martwe.
Preparaty roślinne w kolce niemowlęcej
Nie ma twardych dowodów na skuteczność w łagodzeniu kolki ziołowymi preparatami oraz ekstraktami roślinnymi. Mimo tego pojedyncze badania z użyciem rumianku, melisy i kopru włoskiego wskazują na ich skuteczność w zwalczaniu kolki.[4][5]
Pewną wadą naparów ziołowych jest ich forma podania – według obecnego stanu wiedzy jakiekolwiek dopajanie (poza jednoznacznym wskazaniem w biegunkach i wymiotach) malucha karmionego piersią nie jest wskazane przed 6 miesiącem życia i może zaburzyć jego potrzeby regularnego pobierania pokarmu od mamy karmiącej piersią.
Leczenie dzieci poniżej 4 r.ż. naparem z kopru może być zalecone tylko przez lekarza. W badaniach na zwierzętach wykazano, że wyizolowane składniki z owocu kopru włoskiego (estragol i anetol) mają działanie kancerogenne i estrogenne u myszy. Nie potwierdzono takiego efektu u ludzi, jednak do czasu ustalenia tego ryzyka w badaniach klinicznych, EMA odradza stosowanie naparów z kopru poniżej tej granicy wieku.[6][7] Nie zaleca się też podawania olejku z kopru osobom poniżej 18 roku życia.
Simetikon i dimetikon
Powszechnie proponowane leczenie farmakologiczne preparatami z simetikonem zwykle nie znajduję zastosowania w leczeniu kolki i okazuję się nieskuteczne, chyba że u dziecka został np. stwierdzony refluks.[8] Leki tej grupy redukują objętość gazów w jelitach, przez co zmniejszają napięcie powłok brzusznych. Działają tylko powierzchniowo, nie ulegając wchłanianiu, dlatego mogą być stosowane już od 28 dnia życia dziecka. Na rynku dostępne są an przykład krople doustne Espumisan, które występują w dwóch wersjach: 100 mg/ml lub 40 mg/ml. Podczas dawkowania trzeba zwrócić uwagę na fakt, że krople Bobotic Forte zawierają znacznie wyższą dawkę simetikonu (135 mg/ml). Simetikon dostępny jest także formie kapsułek Bobotic typu twist-off (20 mg simetykonu w kapsułce), które można w odmierzonej już dawce wycisnąć na łyżeczkę bądź bezpośrednio do ust dziecka.
Metody niefarmakologiczne
Jeśli przyczyną płaczu dziecka jest nadmierna ilość gazu zawarta w przewodzie pokarmowym niemowlęcia, rozwiązaniem może okazać się też zmiana metody karmienia piersią, tak, aby dziecko nie połykało podczas jedzenia zbyt dużej ilości powietrza, co następuje na przykład podczas często pojawiającego się płaczu w trakcie karmienia. Dla dzieci karmionych butelką na rynku dostępne są specjalne butelki antykolkowe.
Dieta dziecka i matki karmiącej
U niemowląt karmionych piersią nie powinno się dopuścić do zaniechania tego sposobu żywienia. Gdy kobieta karmi piersią, a kolce towarzyszy alergia pokarmowa, w pewnym stopniu ulgę może przynieść uboga w potencjalne alergeny dieta matki karmiącej. Do najbardziej powszechnych alergenów należą: nabiał, soja, jaja, orzeszki ziemne, pszenica. Jednak dieta eliminacyjna nie powinna być wprowadzana profilaktycznie.
Udowodniono również niekorzystny wpływ palenia tytoniu przez karmiące matki na przebieg kolki u niemowląt.
Gdy dziecko karmione jest gotowymi mieszankami mlecznymi, u niemowląt z podejrzeniem alergii na białko mleka krowiego wskazane są próby zastąpienia mieszanek mlecznych hydrolizatami białek. Mieszanki zawierające hydrolizat białka serwatkowego z mleka, przeznaczone dla dzieci skłonnych do miewania kolki i zaparć to np. proszek Humana Anticolic, Mleko początkowe Bebilon ProExpert Comfort 1, Bebilon pepti DHA.
Zobacz też: Ile mleka modyfikowanego można wydać? – kalkulator
W przypadku jeśli kolce towarzyszy nietolerancja laktozy przydatne może okazać się doustne podanie laktazy (krople dla niemowląt Delicol). Pamiętamy, że same mieszanki ubogolaktozowe typu mleko modyfikowane Enfamil O-Lac, a także podanie laktazy, nie będą skuteczne w leczeniu kolki niemowlęcej, która nie jest związana z niedoborem laktazy.
Jako ewentualne leczenie wspomagające można jeszcze polecić homeopatyczne czopki Viburcol – zawierają rumianek, babkę, sasankę oraz pokrzyk wilczą jagodę. Preparat o podobnym składzie występuje też w postaci kropli doustnych Viburcol-plus. Jest to preparat homeopatyczny i brak jest dowodów na jego skuteczność.
Co ciekawe dane sa także wyniki badaia, według którego niewielką poprawę może przynieść też doustnie podanie roztworu 30% glukozy.[9]
Piśmiennictwo
- Harb T, Matsuyama M, David M, Hill RJ. Infant Colic-What works: A Systematic Review of Interventions for Breast-fed Infants. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2016 May;62(5):668-86. abstrakt⬏
- Harb T, Matsuyama M, David M, Hill RJ. Infant Colic-What works: A Systematic Review of Interventions for Breast-fed Infants. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2016 May;62(5):668-86. abstrakt⬏
- Santas J et al. Pediococcus pentosaceus CECT 8330 and bifidobacterium longum CECT 7894 show a trend towards lowering infantile excessive crying syndrome in a pilot clinical trial pełny tekst .PDF⬏
- Savino F, Cresi F, Castagno E, Silvestro L, Oggero R. A randomized double-blind placebo-controlled trial of a standardized extract of Matricariae recutita, Foeniculum vulgare and Melissa officinalis (ColiMil) in the treatment of breastfed colicky infants. Phytother Res. 2005 Apr;19(4):335-40. abstrakt⬏
- Alexandrovich I, Rakovitskaya O, Kolmo E, Sidorova T, Shushunov S. The effect of fennel (Foeniculum Vulgare) seed oil emulsion in infantile colic: a randomized, placebo-controlled study. Altern Ther Health Med. 2003 Jul-Aug;9(4):58-61. abstrakt⬏
- EMA: Foeniculum lista raportów EMA⬏
- EMA: Assessment Report on foeniculum vulgare pełny tekst .PDF⬏
- Simethicone in the treatment of infant colic: a randomized, placebo-controlled, multicenter trial.pełny tekst⬏
- Akçam M et al. Oral hypertonic glucose solution in the treatment of infantile colic. Pediatr Int. 2006; 48(2):125-7 fragment⬏
Warto dodać, że w przypadku L. reuteri w jednym badaniu uzyskano pozytywny efekt u niemowląt ale karmionych piersią
Podrzuć link do badania jeśli znajdziesz! 🙂
https://publications.aap.org/pediatrics/article/141/1/e20171811/37745/Lactobacillus-reuteri-to-Treat-Infant-Colic-A-Meta – przejęzyczenie, powinnam napisać w metaanalizie.