Synonimy: gamma linolenic acid (GLA)
Kwas gamma-linolenowy to kwas tłuszczowy omega-6, czyli taki, którego ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy szóstym od końca atomie węgla łańcucha węglowodorowego. Jego bogatym źródłem są oleje wyciskane z nasion roślin takich jak wiesiołek i ogórecznik.
Działanie i zastosowanie GLA
Kwas gamma-linolenowy jest prekursorem prostaglandyny PGE1, wykazującej m.in. działanie przeciwzapalne, rozszerzające naczynia krwionośne oraz przeciwzakrzepowe. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność GLA w leczeniu neuropatii cukrzycowej. Dowody na lecznicze właściwości surowca w bólu neuropatycznym, w poprawie profilu lipidowego, terapii przeciwnowotworowej, zapaleniu żołądka i obniżeniu ciśnienia są niewystarczające. Kwas gamma-linolenowy jest prawdopodobnie nieskuteczny w leczeniu atopowego zapalenia skóry i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Skuteczność GLA potwierdzona w badaniach klinicznych
Badania kliniczne potwierdziły prawdopodobną skuteczność GLA w leczeniu schorzenia takiego jak:
- Neuropatia cukrzycowa – dwa podwójnie zaślepione badania kliniczne z randomizacją wykazały, że przyjmowanie GLA przez okres 6–12 miesięcy powoduje zmniejszenie objawów i zapobiega pogorszeniu stanu pacjentów z neuropatią cukrzycową. Prawdopodobnie skuteczniejszy jest u pacjentów z dobrze kontrolowaną glikemią.[1][2]
Niewystarczające lub brak dowodów na skuteczność GLA
Brakuje wystarczających dowodów z badań klinicznych, aby potwierdzić działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe GLA oraz jego pozytywny wpływ na profil lipidowy oraz terapię przeciwnowotworową. Badanie obserwacyjne populacji japońskiej sugeruje związek wysokiego stężenia GLA w surowicy ze zmniejszonym ryzykiem zanikowego zapalenia żołądka związanego z zakażeniem Helicobacter pylori,[3] jednak potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić tę obserwację.
Badanie z udziałem 203 pacjentów wykazało, że stosowanie kwasu alfa-liponowego w połączeniu z kwasem gamma-linolenowym i rehabilitacją przez 6 tygodni skuteczniej wpływa na redukcję nasilenia bólu neuropatycznego w porównaniu z samą rehabilitacją.[4] Kwas gamma-linolenowy w połączeniu z EPA i DHA lub samym EPA był badany pod kątem potencjalnego obniżenia ciśnienia, jednak uzyskane wyniki są sprzeczne.
Badano również możliwości stosowania GLA w stanach takich jak atopowe zapalenie skóry oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego, jednak prawdopodobnie jest w nich nieskuteczny.
Bezpieczeństwo stosowania GLA
Kwas gamma-linolenowy stosowany w dawkach do 2,8 g na dobę jest prawdopodobnie bezpieczny[5] i dobrze tolerowany, a zgłaszane działania niepożądane obejmowały łagodne zaburzenia żołądkowo-jelitowe takie jak nudności, wymioty, biegunka oraz wzdęcia.
Interakcje GLA
Teoretycznie przyjmowanie GLA z lekami przeciwzakrzepowymi i/lub przeciwpłytkowymi może zwiększać ryzyko powstawania siniaków i krwawień oraz wydłużać czas krwawienia. Ponadto powinno się zachować ostrożność przy stosowaniu GLA u osób leczonych pochodnymi fenotiazyny (np. promazyną lub tietyloperazną), gdyż teoretycznie takie połączenie może zwiększyć ryzyko drgawek.
Preparaty dostępne na rynku zawierające GLA
Obecnie na rynku znajdują się jedynie suplementy diety zawierające gamma-linolenowy, których przykłady zostały przedstawione w tabeli poniżej. Preparaty te często występują jako połączenie GLA z kwasem linolowym, który należy do nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6.
Wybrane suplementy diety zawierające kwas gamma-linolenowy.
Nazwa preparatu | Zawartość GLA w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
Biogal | 420 mg
Pozostałe składniki: Kwas linolowy, kwasy tłuszczowe jednonienasycone, kwasy tłuszczowe nasycone |
Suplement diety przyczyniający się do utrzymania prawidłowej struktury, elastyczności i wyglądu skóry oraz do zwiększenia wydalania wody przez nerki i utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. |
Rewitanerw | 40 mg
Pozostałe składniki: Kwas alfa-liponowy, olej z nasion ogórecznika, wit. E, niacyna, kwas pantotenowy, wit. B6, wit. B2, wit. B1, selen |
Suplement diety zawierający zestaw wybranych składników odżywczych dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. |
Tiolip | 300 mg
Pozostałe składniki: Olej z ogórecznika, kwas alfa-liponowy; wit. E, kwas pantotenowy, selen, wit. B6, wit. B2, wit. B1 |
Suplement diety, którego składniki chronią komórki przed stresem oksydacyjnym, pomagają w funkcjonowaniu układu nerwowego utrzymaniu sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie, przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia oraz pomagają w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych. |
Oeparol | 127,17 mg
Pozostałe składniki: Olej z nasion wiesiołka dziwnego, nienasycone kwasy tłuszczowe w tym kwas linolowy |
Suplement diety wspierający prawidłowe funkcjonowanie organizmu, utrzymanie prawidłowego funkcjonowania serca i naczyń krwionośnych, oraz przebieg procesów fizjologicznych. |
OleoVitum Wiesiołek | 200 mg
Pozostałe składniki: Olej z nasion wiesiołka tłoczony na zimno, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, m.in. Kwas linolowy, wit. A, wit. E |
Suplement diety wspomagający utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi, ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym oraz chowanie zdrowej skóry. |
Piśmiennictwo
- Jamal G. A. (1994). The use of gamma linolenic acid in the prevention and treatment of diabetic neuropathy. Diabetic medicine : a journal of the British Diabetic Association, 11(2), 145–149. https://doi.org/10.1111/j.1464-5491.1994.tb02010.x.⬏
- Keen, H., Payan, J., Allawi, J., Walker, J., Jamal, G. A., Weir, A. I., Henderson, L. M., Bissessar, E. A., Watkins, P. J., Sampson, M. (1993). Treatment of diabetic neuropathy with gamma-linolenic acid. The gamma-Linolenic Acid Multicenter Trial Group. Diabetes care, 16(1), 8–15. https://doi.org/10.2337/diacare.16.1.8.⬏
- Ito, Y., Suzuki, K., Imai, H., Sakamoto, H., Nakano, H. (2001). Effects of polyunsaturated fatty acids on atrophic gastritis in a Japanese population. Cancer letters, 163(2), 171–178. https://doi.org/10.1016/s0304-3835(00)00686-8.⬏
- Ranieri, M., Sciuscio, M., Cortese, A. M., Santamato, A., Di Teo, L., Ianieri, G., Bellomo, R. G., Stasi, M., Megna, M. (2009). The use of alpha-lipoic acid (ALA), gamma linolenic acid (GLA) and rehabilitation in the treatment of back pain: effect on health-related quality of life. International journal of immunopathology and pharmacology, 22(3 Suppl), 45–50. https://doi.org/10.1177/03946320090220S309⬏
- Natural Medicines. (2020). Gamma Linolenic Acid (GLA). Aktualizacja: 21.08.2020.⬏