Synonimy: tyrosine

Tyrozyna to aminokwas wytwarzany przez organizm z fenyloalaniny. Do źródeł tyrozyny w pożywieniu należą: produkty mleczne, mięso, ryby, orzeszki ziemne, migdały, banany, awokado, pestki dyni i nasiona sezamu. Ponadto tyrozyna jest składnikiem suplementów diety mających wspomagać aktywność psychiczną, wydolność fizyczną i prawidłową pigmentację skóry.

Działanie i zastosowanie L-tyrozyny

Tyrozyna jest podstawowym składnikiem budulcowym białek, zwłaszcza neuroprzekaźników. Jest przekształcana w L-dopę, dopaminę, epinefrynę, norepinefrynę, trójjodotyroninę (T₃), tyroksynę (T₄) i melaninę. Dowody na skuteczność L-tyrozyny w leczeniu narkolepsji, otyłości i w łagodzeniu objawów odstawiennych są niewystarczające. Skuteczność L-tyzoyny w poprawie zdolności poznawczych, w łagodzeniu stresu i w poprawie pamięci jest niejasna. L-tyrozyna nie wykazała właściwości leczniczych u pacjentów z fenyloketonurią, ADHD, depresją, z chorobą Alzheimera, nadciśnieniem oraz nie wpływała na poprawę kondycji sportowej. L-tyrozyna wchodzi w skład preparatu mającego poprawiać stan skóry, jednak nie znaleźliśmy badań klinicznych oceniających jej wpływ w tym kierunku.

Niewystarczające dowody na skuteczność L-tyrozyny

Brakuje wystarczających dowodów z wysokiej jakości badań klinicznych, które jednoznacznie potwierdziłyby skuteczność L-tyrozyny w leczeniu takich wskazań jak:

• Narkolepsja – podwójnie zaślepione badane kliniczne wykazało, że przyjmowanie 9 g tyrozyny na dobę przez 4 tygodnie redukowało zmęczenie i poprawiało czujność w ciągu dnia u 10 pacjentów z narkolepsją, lecz inne objawy nie ulegały poprawie.^[1]
• Otyłość – w badaniu z udziałem 80 otyłych pacjentów stosowanie preparatu złożonego zawierającego tyrozynę, kapsaicynę, kofeinę i inne składniki przez 8 tygodni wykazano, że suplementacja przyczynia się do redukcji tłuszczowej masy ciała.^[2]
• Objawów odstawienne – według wstępnych badań klinicznych stosowanie preparatu złożonego z L-tyrozyną przyczynia się do redukcji objawów odstawiennych u alkoholików oraz osób uzależnionych od narkotyków w porównaniu z przyjmowaniem placebo.^[3]

Sprzeczne dowody na skuteczność L-tyrozyny

Dowody na skuteczność suplementacji tyrozyny w celu poprawy zdolności poznawczych są sprzeczne. Niewielkie badanie kliniczne wykazało, że zastosowanie tyrozyny w ilości 100 mg na kg m.c. przed stresującymi zadaniami wpływa na zmniejszenie poziomu stresu.^[4] Możliwe, że na skuteczność tyrozyny wpływa zastosowana dawka. Ponadto odpowiedź na tę samą dawkę różni się u młodszych i starszych pacjentów.^[5] Sprzeczne dowody dotyczą również wpływu tyrozyny na pamięć, która może ulegać zaburzeniom w stresujących momentach.

Brak dowodów na skuteczność L-tyrozyny

Przegląd systematyczny Cochrane badań klinicznych z udziałem chorych na fenyloketonurię (zaburzenie genetyczne, które uniemożliwia syntezę fenyloalaniny, prekursora dla tyrozyny) wykazał, że suplementacja tyrozyny nie przekłada się na poprawę stanu pacjentów, w tym inteligencji, sprawności układu nerwowego, wzrostu, stanu odżywienia, jakości życia i śmiertelności. Dlatego też obecnie rutynowa suplementacja u pacjentów z fenyloketonurią nie jest rekomendowana.^[6] L-tyrozyna prawdopodobnie nie wpływa na poprawę kondycji sportowej, nie łagodzi objawów ADHD i depresji, nie wpływa na otępienie u chorych na Alzheimera i nie obniża ciśnienia tętniczego. Nie znaleźliśmy badań klinicznych oceniających wpływ L-tyrozyny na pigmentację skóry.

Bezpieczeństwo stosowania L-tyrozyny

W badaniach klinicznych stosowano bezpiecznie tyrozynę w dawce 150 mg na kg m.c. do trzech miesięcy.^[3] Producenci preparatów z tyrozyną zalecają zwykle dawkę 500–1500 mg na dzień.

Tyrozyna jest przeciwwskazana w nadczynności tarczycy lub chorobie Gravesa-Basedowa, ponieważ może zwiększać poziom hormonów tarczycy. Przyjmowanie tyrozyny może skutkować obniżeniem TSH w badaniach.

Interakcje L-tyrozyny

Stosowanie tyrozyny w połączeniu z inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO) jest przeciwwskazane. Teoretyczne interakcje L-tyrozyny nasilające działanie hormonów tarczycy (lewotyroksyny i liotyroniny) i zmniejszające skuteczność lewodopy mają małą istotność kliniczną.

Preparaty dostępne na rynku zawierające L-tyrozynę

Wybrane suplementy diety dostępne na rynku zawierające L-tyrozynę zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Wybrane suplementy zawierające L-tyrozynę.

Piśmiennictwo:

1. Elwes, R. D., Crewes, H., Chesterman, L. P., Summers, B., Jenner, P., Binnie, C. D., Parkes, J. D. (1989). Treatment of narcolepsy with L-tyrosine: double-blind placebo-controlled trial. Lancet (London, England), 2(8671), 1067–1069. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(89)91081-7⬏
2. Belza, A., Frandsen, E., Kondrup, J. (2007). Body fat loss achieved by stimulation of thermogenesis by a combination of bioactive food ingredients: a placebo-controlled, double-blind 8-week intervention in obese subjects. International journal of obesity (2005), 31(1), 121–130. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0803351⬏
3. Natural Medicines. (2020). Tyrosine. Aktualizacja: 09.10.2020.⬏⬏
4. Deijen, J. B., Orlebeke, J. F. (1994). Effect of tyrosine on cognitive function and blood pressure under stress. Brain research bulletin, 33(3), 319–323. https://doi.org/10.1016/0361-9230(94)90200-3⬏
5. van de Rest, O., Bloemendaal, M., de Heus, R., Aarts, E. (2017). Dose-Dependent Effects of Oral Tyrosine Administration on Plasma Tyrosine Levels and Cognition in Aging. Nutrients, 9(12), 1279. https://doi.org/10.3390/nu9121279⬏
6. Webster, D., Wildgoose, J. (2013). Tyrosine supplementation for phenylketonuria. Cochrane Database Syst Rev., 6, CD001507.⬏