Synonimy: lactase, beta-galaktozydaza
Laktaza jest enzymem, który umożliwia rozkład laktozy do glukozy i galaktozy. Stanowi składnik suplementów diety dedykowanych osobom z trudnościami w trawieniu laktozy, które mogą objawiać się jako dolegliwości żołądkowo-jelitowe występujące po spożyciu produktów mlecznych. Przemysłowo laktaza jest pozyskiwana z grzybów z rodzaju Aspergillus oryzae (laktaza kwaśna) i drożdży Kluyveromyces lactis (laktaza neutralna). Potencjalnie preparaty zawierające oba typy laktazy mogą wykazywać działanie w szerszym zakresie pH.
Działanie i zastosowanie laktazy
Laktaza jest enzymem, który naturalnie występuje w organizmie i jest konieczny do trawienia laktozy zawartej w produktach mlecznych. U niektórych osób wraz z wiekiem dochodzi do zmniejszenia aktywności laktazy lub całkowitego zahamowania jej produkcji, co skutkuje pojawieniem się bólów brzucha, biegunki i wzdęć po zjedzeniu produktów ją zawierających. Skuteczność laktazy u pacjentów z nietolerancją laktozy została potwierdzona w badaniach klinicznych. Niskiej jakości badania wskazują na potencjalne zastosowanie laktazy w redukcji rozdrażnienia i kolki u dzieci, które wynikają z nietolerancji laktozy. Laktaza prawdopodobnie nie wpływa na przyspieszenie wzrostu wcześniaków.
Skuteczność laktazy potwierdzona badaniami klinicznymi
Preparaty zawierające laktazę wykazują skuteczność w terapii:
- Nietolerancji laktozy – liczne pojedyncze badania kliniczne wskazują, że przyjmowanie laktazy przed spożyciem produktów mlecznych lub jako dodatek do nich przyczynia się do redukcji objawów żołądkowo-jelitowych u osób z nietolerancją laktozy.[1][2]
Niewystarczające dowody na skuteczność laktazy
Niskiej jakości wstępne badania kliniczne wykazały, że dodatek laktazy do mleka matki lub mieszanki mlekozastępczej wpływa na zmniejszenie rozdrażnienia u dzieci i płaczu oraz złagodzenie kolki, co wynikało prawdopodobnie z nietolerancji laktozy przez niemowlęta.[3][4]
Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z 2002 roku wykazało, że dodatek laktazy do mleka matki lub mieszanki mlekozastępczej podawany wcześniakom nie wpływa na wzrost dzieci i zwiększenie masy ciała.[5]
Bezpieczeństwo stosowania laktazy
Laktaza jest określana jako GRAS (Generally Recognized As Safe) i była bezpiecznie stosowana w badaniach klinicznych. Laktaza nie wchodzi w klinicznie istotne interakcje z lekami ani żywnością.
Laktaza w ciąży i podczas laktacji
Stosowanie w okresie ciąży i laktacji produktów zawierających laktazę jednocześnie z pokarmem bogatym z laktozę jest uznawane za prawdopodobnie bezpieczne.
Preparaty dostępne na rynku zawierające laktazę
Przykładowe preparaty dostępne na rynku, które zawierają laktazę, zaprezentowano w tabelach poniżej. W składzie niektórych preparatów zawartość laktazy podawana jest w przeliczeniu na FCC (Food Chemical Codex), który określa stopień aktywności laktazy. Przyjmuje się, że organizm potrzebuje 1000 FCC laktazy, aby rozłożyć 1 g laktozy. Im większa zawartość FFC, tym wyższa skuteczność preparatu.
Wybrane suplementy diety zawierające laktazę.
| Nazwa preparatu | Zawartość laktazy w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Kolzym | 1,4–3,4 mg laktazy kwaśnej i 25,3–60,7 mg laktazy neutralnej | Suplement diety wspomagający trawienie laktozy u niemowląt. |
| Lactocontrol | 4500 jednostek FCC w 1 tabletce przyjmowanej z posiłkiem (suplement należy stosować z każdym posiłkiem zawierającym laktozę) | Suplement diety przeznaczony dla osób dorosłych nietolerujących laktozy. |
| Lacidar Laktaza | 4500 jednostek FCC w 1 kapsułce przyjmowanej z posiłkiem (suplement należy stosować z każdym posiłkiem zawierającym laktozę) | Suplement diety przeznaczony dla dorosłych odczuwających uczucie dyskomfortu podczas spożywania produktów zawierających laktozę. |
Wybrane środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego zawierające laktazę.
| Nazwa preparatu | Zawartość laktazy w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Delicol | Nie określono | Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego przeznaczony do stosowania u niemowląt przy kolkach spowodowanych przejściową nietolerancją laktozy. |
Piśmiennictwo
- Sanders, S. W., Tolman, K. G., Reitberg, D. P. (1992). Effect of a single dose of lactase on symptoms and expired hydrogen after lactose challenge in lactose-intolerant subjects. Clinical pharmacy, 11(6), 533–538.⬏
- Ramirez, F. C., Lee, K., Graham, D. Y. (1994). All lactase preparations are not the same: results of a prospective, randomized, placebo-controlled trial. The American journal of gastroenterology, 89(4), 566–570.⬏
- Kanabar, D., Randhawa, M., Clayton, P. (2001). Improvement of symptoms in infant colic following reduction of lactose load with lactase. Journal of human nutrition and dietetics : the official journal of the British Dietetic Association, 14(5), 359–363. https://doi.org/10.1046/j.1365-277x.2001.00304.x⬏
- Ahmed, M., Billoo, A. G., Iqbal, K., Memon, A. (2018). Clinical Efficacy Of Lactase Enzyme Supplement In Infant Colic: A Randomised Controlled Trial. JPMA. The Journal of the Pakistan Medical Association, 68(12), 1744–1747.⬏
- Erasmus, H. D., Ludwig-Auser, H. M., Paterson, P. G., Sun, D., Sankaran, K. (2002). Enhanced weight gain in preterm infants receiving lactase-treated feeds: a randomized, double-blind, controlled trial. The Journal of pediatrics, 141(4), 532–537. https://doi.org/10.1067/mpd.2002.127499⬏
Ciekawy artykuł zwracający uwagę na fakt, że preparaty z laktazą, mimo popularności wśród rodziców niemowląt, mogą nie być skuteczne. Ze swojej strony dodam, że korzystniejsze w przypadku kolek u dzieci mogą okazać się preparaty z probiotykami, o których często zapominamy i kojarzymy jedynie z antybiotykoterapią 🙂