Określenie faktycznego bezpieczeństwa stosowania preparatów leczniczych w okresie ciąży i karmienia piersią jest niezwykle trudne.

Ponieważ badania kliniczne nie są i nie mogą być prowadzone na kobietach ciężarnych, wpływ danego leku jest szacowany na podstawie badań przedklinicznych in vitro i in vivo przeprowadzanych na modelach zwierzęcych. Wcześniej obowiązujący podział leków na kategorie A, B, C, D i X wprowadzony przez FDA nie był i nie jest wystarczający. (Patrz: “Dlaczego klasyfikacja bezpieczeństwa stosowania leków w ciąży FDA (ABCDX) przestała obowiązywać? [Q&A]”.) Producent każdego z leków jest zobowiązany do podania w ulotce i ChPL informacji dotyczącej bezpieczeństwa stosowania leku w okresie ciąży. Informacja ta często nie jest jednak jednoznaczna lub niewystarczająca (Patrz: “Czym różni się ulotka do leku od Charkterystyki Produktu Leczniczego (ChPL)?”.).

Bezpieczeństwo stosowanie leków w czasie laktacji jest określane przez różne klasyfikacje. Jedną z nowszych klasyfikacji jest podział leków na Kategorie Ryzyka Laktacyjnego wg dr. Hale’a, gdzie leki zostały podzielone na kategorie od L1 (najbezpieczniejsze w stosowaniu) do L5 (niebezpieczne w czasie laktacji). Niestety najnowsze dane nie są zazwyczaj uaktualniane przez producentów leków w ulotkach i treści ChPL. (Patrz: “Czym jest klasyfikacja dr Hale’a i jak ją rozumieć? [Q&A]”.)

Jeszcze więcej problemów stwarza stosowanie suplementów diety i wyrobów medycznych w okresie ciąży i w czasie karmienia piersią. Na rynku dostępne są preparaty specjalnie dedykowane kobietom ciężarnym i karmiącym piersią, jednak często zdarza się, że producenci nie podają żadnej informacji dotyczącej bezpieczeństwa stosowania swoich preparatów u tych pacjentek. Preparaty tego typu są postrzegane często przez społeczeństwo jako bezpieczne, jednak przykładowo w okresie ciąży nie zaleca się przyjmowania leków i przetworów roślinnych zawierających w swoim składzie żeń-szeń, podbiał, wyciągi z miłorzębu japońskiego czy jałowca. Należy także ograniczyć stosowanie olejków eterycznych. Zawsze najlepszym rozwiązaniem jest wybór produktu opatrzonego odpowiednią informacją dotyczącą bezpieczeństwa.

Podstawowe wskazówki stosowania leków w czasie ciąży i karmienia piersią

Każdy przyjmowany przez kobietę ciężarną lek powinien być zalecony przez ginekologa prowadzącego ciążę. Często jednak zdarza się, że w przypadku powszechnych dolegliwości kobiety ciężarne lub karmiące piersią zgłaszają się o pomoc do apteki. Dobierając preparat należy pamiętać o przestrzeganiu kilku zasad:

• kobieta powinna być świadoma, że stosowanie każdego leku powinna skonsultować z lekarzem lub farmaceutą,
• w pierwszym trymetrze ciąży unikać należy stosowania jakichkolwiek leków, które nie są bezwzględnie konieczne, w tym tych o nieudowodnionej skuteczności (izoprynozyna, większość leków na kaszel, suplementy i leki homeopatyczne),
• zalecone przez nas dawki stosowanego preparatu powinny być najmniejszymi dawkami terapeutycznymi, a lek powinien być stosowany przez możliwie najkrótszy okres czasu,
• w pierwszej kolejności należy wybierać preparaty opatrzone informacją o bezpieczeństwie ich stosowania w czasie ciąży,
• kobieta przyjmująca leki podczas karmienia piersią powinna synchronizować czas podania leku z karmieniem – najlepiej ograniczyć karmienia w czasie 0,5-1,5 godziny po przyjęciu leku, a sam lek najlepiej podawać zaraz po karmieniu i przed okresem najdłuższej przerwy w karmienia, np przed przerwą nocną.

Czytaj też:

Czym jest fobia gorączkowa?

Dzieci do lat 18 skorzystają z darmowych leków

Leczenie gorączki w przeziębieniu i grypie w okresie karmienia piersią – Wyjaśniamy!

Jak rozumieć oznaczenia?

W tabeli umieszczono preparaty, które opatrzono informacjami z ulotek i ChPL dotyczących stosowania preparatów w okresie ciąży i karmienia piersią. Dla wizualnego ułatwienia czytelności tabeli dodano oznaczenia informacji zawartej w ulotce lub charakterystyce produktu leczniczego w postaci wielokrotności znaku “+”.

+++  Produkt może być stosowany przez kobiety ciężarne. /Brak przeciwwskazań do stosowania w ciąży – produkt może być polecony przez farmaceutę, jest opatrzony informacją o bezpieczeństwie jego stosowania lub też szeroko dostępne źródła bezpośrednio wskazują na bezpieczeństwo jego użycia.

++    Przed zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem. / W okresie ciąży i karmienia piersią lek może być stosowany po konsultacji z lekarzem – produkt może być stosowany po uprzedniej konsultacji z lekarzem lub farmaceutą

+       W trakcie ciąży i karmienia piersią stosować tylko i wyłącznie na wyraźne polecenie lekarza. / Nie należy stosować preparatu u kobiet w okresie ciąży ani u kobiet w okresie karmienia piersią, chyba że lekarz uzna to za absolutnie konieczne. / Lek można stosować jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności / Brak badań jednoznacznie rozstrzygających o bezpieczeństwie stosowania leku w okresie ciąży i karmienia piersią, w związku z tym nie należy stosować u kobiet w ciąży i kobiet karmiących – produkt może być stosowany po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, jednak zaleca się wybór innych, bezpieczniejszych produktów w tym wskazaniu.

Warto zauważyć, że przedstawiane przez nas dane są informacjami zasięgniętymi z ulotek i charakterystyk, mają ułatwić codzienną pracę, ograniczając czas przeznaczony na sprawdzanie określonego przez producenta bezpieczeństwa stosowania preparatu u kobiety ciężarnej lub karmiącej piersią. Pamiętaj jednak, że fakt, że w tabeli dany preparat nie został określony jako bezpieczny, nie oznacza, że taki nie jest. Najnowsze publikacje i wyniki badań mogą jednoznacznie wskazywać na bezpieczeństwo danego preparatu i wtedy lekarz lub Ty na własną odpowiedzialność możesz zdecydować się na zaproponowanie danego leku.

Wpisz interesujące Cię wskazanie i sprawdź, które z preparatów w twojej aptece jest możliwe do ewentualnego polecenia kobiecie ciężarnej lub karmiącej piersią.

W pierwszej kolejności wybieraj preparaty oznaczone +++!

Jak przeszukiwać bazę?

W polu Szukaj zacznij pisać: wskazanie, nazwę preparatu lub cząsteczki, np.: fura…, pęcherz czy ibuprom.