Wskazaniem do stosowania leków przeciwcukrzycowych jest cukrzyca typu II u osób, u których redukcja masy, wysiłek fizyczny oraz zmiana diety okazały się nieskuteczne w uregulowaniu metabolizmu węglowodanów.
Podział leków przeciwcukrzycowych
Wśród leków przeciwcukrzycowych wyróżnia się: biguaidy, pochodne sulfonylomocznika, glinidy, tiazolidynodiony, inhibitory SGLT-2, inhibitory peptydazy dipeptydowej-4, inhibitory α-glukozydazy, agonisty receptora GLP-1.
Biguanidy
Lek grupy biguanidów to:
- metformina (Avamina, Formetic, Glucophage, Metformax, Siofor).
Metformina jest stosowana w cukrzycy typu II jako lek pierwszego wyboru, ponieważ najsilniej spośród doustnych leków przeciwcukrzycowych obniżania stężęnie glikowanej hemoglobiny, co świadczy o jej najlepszej skuteczności.
Efekt terapeutyczny metforminy pojawia się w ciągu kilku dni od pierwszego podania.
Insulinotropowe doustne leki przeciwcukrzycowe
I generacja pochodnych sulfonylomocznika przestała być stosowana w praktyce klinicznej ze względu na zwiększone ryzyko hipoglikemii, hiponatremii oraz incydentów sercowo–naczyniowych. Do I generacji należy tolbutamid i chlorpropamid.
Pochodne sulfonylomocznika II generacji to:
- glipizyd (Glipizide BP),
- gliklazyd (Diaprel MR, Gliclada),
- glimepiryd (Amaryl, Glibetic),
- glikwidon (Glurenorm).
Pochodne sulfonylomocznika zwiększają wydzielanie insuliny i zazwyczaj stosowane są w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Mogą wywoływać wzrost masy ciała i charakteryzują się ryzykiem hipoglikemii. (Patrz: “Pochodne sulfonylomocznika”.)
Glinidy
Do grupy glinidów zaliczamy:
- nateglinid,
- repaglinid.
Glinidy podobnie jak pochodne sulfonylomocznika zwiększają wydzielanie insuliny, posiadają jednak inny punkt uchwytu. Glinidy są zarejestrowane, ale niedostępne w Polsce.
Tiazolidynediony (glitazony)
Leki grupy glitazonów to:
- pioglitazon (Pioglitazone Accord, Pioglitazone Bioton).
Do glitazonów należy również rosiglitazon wycofany przez EMA.
Glitazony zmniejszają produkcję glukozy w organizmie i zwiększają jej wykorzystanie przez zwiększenie wrażliwości tkanki tłuszczowej, mięśniowej oraz wątroby na działania insuliny. Mogą wywoływać wzrost masy ciała. Tę grupę leków szerzej omówiliśmy w innym opracowaniu. (Patrz: “Tiazolidynediony”.)
Inhibitory SGLT2 (flozyny)
Leki grupy flozyn to:
- dapagliflozyna (Forxiga),
- empagliflozyna (Jardiance),
- ertugliflozyna (Steglatro),
- kanagliflozyna (Invocana).
Głównym działaniem flozyn jest blokowanie wchłaniania zwrotnego glukozy z moczu pierwotnego. Mogą powodować obniżenie masy ciała i nasilone pragnienie.
Inhibitory peptydazy dipeptydowej-4 (gliptyny)
Leki grupy gliptyn to:
- saksagliptyna (Onglyza),
- sitagliptyna (Januvia),
- linagliptyna (Trajenta),
- alogliptyna (Vipidia),
- wildagliptyna (Galvus).
Gliptyny powodują wzrost wydzielania insuliny zależny od nasilenia hiperglikemii. Nie wpływają na zmianę masy ciała. (Patrz: “Gliptyny”.)
Inhibitory α-glukozydazy
Leki grupy inhibitorów α-glukozydazy to:
- akarboza (Glucobay, Adeksa).
Inhibitory α-glukozydazy powodują obniżenie trawienia cukrów w jelicie oraz obniżenie wchłaniania węglowodanów. Nie wpływają na masę ciała pacjenta.
Agonisty receptora GLP-1 (inkretynomimetyki)
Leki z grupy agonistów receptora GLP-1 to:
- eksenatyd (Bydureon, Byetta),
- liraglutyd (Saxenda),
- liksysenatyd (Lyxumia).
Agonisty receptora GLP-1 powodują wzrost wydzielania insuliny zależny od hiperglikemii. Dodatkowo obniżają łaknienie. Powodują obniżenie masy ciała. Tę grupę leków szerzej omówiliśmy w innym opracowaniu. (Patrz: “Inkretynomimetyki”.)
Tematykę cukrzycy poruszyliśmy także w innych opracowaniach:
- (Patrz: “Powikłania cukrzycy”.)
- (Patrz: “Przegląd Lekowy: Neuropatia, cukrzyca i zaburzenia erekcji [Case #19]”.)
