Lewotyroksyna jest często stosowanym lekiem o wąskim indeksie terapeutycznym, a wśród leków obniżających jej wchłanianie wymienia się inhibitory pompy protonowej. Czy taka interakcja jest istotna klinicznie i może zakłócać leczenie u pacjentów z upośledzeniem lub brakiem wytwarzania hormonów tarczycy? Zarówno PPI (pantoprazol, omeprazol, rabeprazol i lanzoprazol) jak i lewotyroksynę stosuje się na czczo. Czy można te leki przyjmować jednocześnie? Pytania o to padały już na naszym forum wielokrotnie (patrz: Letrox + Controloc [pantoprazol] – jak łączyć?) i najwyższa pora szczegółowo omówić tę interakcję.

Jak stosuje się lewotyroksynę?

Lewotyroksyna (LT4) jest stosowana w terapii substytucyjnej u pacjentów z upośledzeniem lub brakiem wytwarzania hormonów tarczycy niezależnie od ich przyczyny. Zaleca się przyjmować ją na czczo, godzinę przed pierwszym posiłkiem. W przypadku pacjentów, dla których takie dawkowanie jest problematyczne, można rozważyć przyjmowanie leku (Euthyrox, Letrox) przed snem. Taki schemat dawkowania jest konieczny ze względu na dużą zależność prawidłowego wchłaniania lewotyroksyny  od fizjologicznego pH soku żołądkowego. LT4 charakteryzuje się wąskim indeksem terapeutycznym, a więc należy wziąć pod uwagę czynniki mogące zakłócać leczenie.^[1][2]

Wpływ inhibitorów pompy protonowej na wchłanianie lewotyroksyny

Wśród leków osłabiających działanie lewotyroksyny wymienia się inhibitory pompy protonowej (PPI), które są obecnie jednymi z częściej ordynowanych leków, a ponadto część preparatów należy do kategorii dostępności OTC. Hipoteza o interakcji opiera się na założeniu, że wchłanianie lewotyroksyny jest mniejsze w przypadku zaburzeń pH soku żołądkowego. Podobny efekt zaobserwowano w przebiegu chorób układu pokarmowego oraz podczas przyjmowania leków zobojętniających.^[3][4][5] W badaniach na grupie pacjentów z wolem wieloguzkowym zażywających omeprazol (40 mg) konieczne było zwiększenie dawki LT4 nawet o 37%. Analiza nie uwzględniała jednak jak długo przed rozpoczęciem przyjmowania omeprazolu u pacjentów utrzymywał się prawidłowy poziom TSH, a w przypadku osób na początku terapii możliwe są jego wahania.^[6] Podobne wyniki otrzymano w badaniach retrospektywnych.^[7][8] Autorzy nie uwzględnili jednak, że pacjenci zażywający lewotyroksynę przyjmowali PPI z powodu współistniejących chorób m.in. choroby refluksowej czy zakażenia Helicobacter pylori, które to właśnie przyczyniają się do zmniejszonej biodostępności lewotyroksyny.^[9] Natomiast w badaniach u pacjentów, u których wykluczono choroby wpływające na zmiany pH soku żołądkowego, przyjmujących esomperazol (40 mg), nie zaobserwowano zmian we wchłanianiu lewotyroksyny.^[10] Brak interakcji potwierdziły także badania dla omeprazolu w dawkach 20 mg i 40 mg. Grupę badaną stanowiły osoby z niedoczynnością tarczycy, u których obserwowano prawidłowy poziom TSH od przynajmniej roku oraz u których występowały wskazania do zastosowania PPI, np. wrzody żołądka. Wykazano, że niezależnie od dawki omeprazol nie wpływał na wchłanianie lewotyroksyny.^[11] Także w badaniach dla pantoprazolu (40 mg) nie zauważono takiej zależności.^[12]

Co należy przekazać pacjentowi?

Badania pokazują, że interakcja pomiędzy lewotyroksyną a inhibitorami pompy protonowej nie jest istotna klinicznie, a za zmniejszenie biodostępności LT4 odpowiadają zaburzenia pH soku żołądkowego w chorobach przewodu pokarmowego. W związku z tym nie ma przeciwwskazań, aby pacjenci z niedoczynnością tarczycy przyjmujący regularnie LT4 mogli zażywać lek z grupy PPI. Nie ma potrzeby rozdzielania tych preparatów, można zażywać je w tym samym czasie, co gwarantuje pacjentowi wygodę stosowania.  

Dodaj do mojej listy ulubionych

Piśmiennictwo

1. Ernst FR, et al.: The Economic Impact of Levothyroxine Dose Adjustments: the CONTROL HE Study. Clin Drug Investig. 2017. pełny tekst⬏
2. Bach-Huynh TG, et al.: Timing of levothyroxine administration affects serum thyrotropin concentration. J Clin Endocrinol Metab. 2009. pełny tekst.pdf⬏
3. Ianiro G, et al.: Levothyroxine absorption in health and disease, and new therapeutic perspectives. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2014. pełny tekst.pdf⬏
4. Zamfirescu I, et al.: Absorption of Levothyroxine When Coadministered with Various Calcium Formulations. Thyroid. 2011. abstrakt⬏
5. Liel Y, et al.: Nonspecific intestinal adsorption of levothyroxine by aluminum hydroxide. Am J Med. 1994. abstrakt⬏
6. Centanni M, et al.: Thyroxine in Goiter, Helicobacter pyloriInfection, and Chronic Gastritis. N Engl J Med. 2006. pełny tekst⬏
7. Sachmechi I, et al.: Effect of proton pump inhibitors on serum thyroid-stimulating hormone level in euthyroid patients treated with levothyroxine for hypothyroidism. Endocr Pract. 2007. pełny tekst.pdf⬏
8. Trifirò G, et al.: Drug interactions with levothyroxine therapy in patients with hypothyroidism: observational study in general practice. Clin Drug Investig. 2015. pełny tekst⬏
9. Lahner E, et al.: Helicobacter pylori infection and drugs malabsorption. World J Gastroenterol. 2014. pełny tekst⬏
10. Ananthakrishnan S, et al.: The effect of famotidine, esomeprazole, and ezetimibe on levothyroxine absorption. Thyroid. 2008. abstrakt⬏
11. Abi-Abib Rde C, et al.: Is it necessary to increase the dose of levothyroxine in patients with hypothyroidism who use omeprazole? Arq Bras Endocrinol Metabol. 2014. pełny tekst⬏
12. Dietrich JW, et al.: Absorption kinetics of levothyroxine is not altered by proton-pump inhibitor therapy. Horm Metab Res. 2006. pełny tekst⬏