Medyczna marihuana jest już od kilku lat zalegalizowana w Polsce. W związku z jej dużą popularyzacją pacjenci coraz częściej trafiają do polskich aptek z receptami na konopie. Jako farmaceutka mam w pracy styczność z medyczną marihuaną przepisywaną dla pacjentów onkologicznych. Z tego względu chciałabym podzielić się z Wami różnymi przydatnymi wskazówkami dotyczącymi praktycznych aspektów pracy z konopiami.
Olejom CBD poświęcono osobne opracowanie. (Patrz: “Olej CBD – Komu polecić, jak stosować, na co uważać?”.)
Czym właściwie jest medyczna marihuana?
Medyczna marihuana pozyskiwana jest z dwóch podgatunków konopi: konopi siewnej (łac. Cannabis sativa L. subsp. Sativa) i konopi indyjskiej (łac. Cannabis sativa L. subsp. Indica), które różnią się między sobą zawartością substancji aktywnych.
Do najważniejszych związków odpowiedzialnych za właściwości lecznicze marihuany zaliczamy dwa fitokannabinoidy: Δ9-tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD). Ich mechanizm działania polega na łączeniu się z dwoma typami receptorów komórek nerwowych: CB1 i CB2. Receptory CB1 występują głównie w układzie nerwowym i przewodzie pokarmowym, a receptory CB2 – w układzie odpornościowym (w migdałkach, węzłach chłonnych i śledzionie). THC działa jako agonista receptorów kannabinoidowych, natomiast CBD – jako ich antagonista. Stąd też różnice w działaniu pomiędzy różnymi mieszankami suszu w zależności od stężenia w nich fitokannabinoidów.[1]
Fitokannabinoidy syntezowane są w roślinie w postaci kwasów, dlatego występują w formie nieaktywnej. Do ich aktywacji dochodzi pod wpływem światła lub w podwyższonej temperaturze, gdzie ulegają dekarboksylacji. Jedną z opcji aktywacji suszu przez pacjenta jest podgrzewanie go za pomocą waporyzatora.[2]
Konopie medyczne wykazują działanie m.in. przeciwbólowe, przeciwwymiotne, przeciwdrgawkowe i przeciwskurczowe. Za efekt psychoaktywny odpowiedzialny jest THC.
Ze względu na swoje właściwości, medyczna marihuana znajduje zastosowanie u pacjentów z:
- bólami chronicznymi,
- epilepsją,
- dną moczanową,
- nowotworami (z uwagi na działanie przeciwwymiotne w trakcie chemioterapii),
- stwardnieniem rozsianym.
Rodzaje medycznej marihuany dostępne w Polsce
Konopie medyczne zostały zalegalizowane w Polsce w 2017 roku i zarejestrowane w URPL jako surowiec recepturowy. Z tego względu nie mają ChPL i ulotki dla pacjenta. Nie istnieją również formalne ograniczenia dotyczące wskazań do stosowania.
W Polsce zarejestrowanych jest 6 różnych rodzajów suszu konopi różniących się między sobą zawartością THC i CBD, a co za tym idzie – mocą działania. Dzięki temu możliwe jest lepsze dopasowanie terapii do potrzeb pacjenta.
Od momentu legalizacji marihuany w Polsce wszystkie rodzaje suszu z konopi objęte były stawką VAT 23%. W sierpniu 2020 roku firma Aurora Deutschland uzyskała pozwolenie na obniżenie stawki VAT z 23% do 8%. Dzięki temu cena suszu stała się dużo bardziej korzystna dla pacjenta.
Prawidłowy wygląd recepty na medyczną marihuanę
Marihuana medyczna jest wypisywana jako lek recepturowy na receptach typu Rpw. Surowiec jest zaliczany do środków odurzających grupy I-N.
Prawidłowo wypisana recepta powinna zawierać:
- nazwę substancji roślinnej w języku łacińskim tj. Cannabis flos,
- deklarowaną zawartość delta-9-tetrahydrokannabinolu (THC) i kannabidiolu (CBD) w formie skróconej (np. THC 20 %, CBD<1 %),[3]
- przepisaną masę suszu w gramach,
- dawkowanie.
Wycenianie recepty z medyczną marihuaną
Medyczną marihuanę wyceniamy jako pełnopłatny lek recepturowy.
Do wyceny wybieramy kod „8” postaci leku recepturowego (dla mieszanek ziołowych).
Wybieramy odpowiedni rodzaj surowca i wpisujemy ilość wydawanych gramów.
Jeżeli wydajemy pacjentowi inną ilość gramów niż w opakowaniu oryginalnym, to oprócz samego surowca doliczamy jeszcze pudełko apteczne.
Odważanie i przechowywanie medycznej marihuany
Marihuana medyczna jest surowcem higroskopijnym i wrażliwym na promieniowanie słoneczne. Jeżeli wydajemy pacjentowi mniejszą ilość gramów niż w opakowaniu oryginalnym, to musimy pamiętać o przełożeniu jej do odpowiedniego pojemnika z bezpieczną nakrętką i aluminiową membraną.
Na temat prawidłowego wprowadzania na stan i wyceniania leków recepturowych powstało osobne opracowanie. (Patrz: “Jak wprowadzać surowce na stan i wyceniać leki robione?”.)
Zobacz też:
- W jaki sposób pacjent dawkuje susz marihuany? Czy w aptece trzeba dzielić susz na porcje przed wydaniem? [Q&A]
- Czym różnią się konopie siewne od konopi indyjskich? [Q&A]
- Czy pacjent stosujący medyczną marihuanę może prowadzić samochód? Jak długo THC utrzymuje się we krwi? [Q&A]
- W jaki sposób pacjent stosuje medyczną marihuanę? Czy może ją palić? [Q&A]
- Jakie surowce z marihuaną aktualnie dostępne są w Polsce? [Q&A]
- Na co zwrócić uwagę realizując receptę na medyczną marihuanę? [Q&A]
Piśmiennictwo
- Atakan Z.: Cannabis, a complex plant: different compounds and different effects on individuals. Ther Adv. Psychopharmacol (2012) 2(6) 241–254. pełny tekst⬏
- Bruni N, Della Pepa C, Oliaro-Bosso S, Pessione E, Gastaldi D, Dosio F.: Cannabinoid Delivery Systems for Pain and Inflammation Treatment. Molecules. 2018;23(10):2478. abstrakt⬏
- URPL: Komunikat Prezesa Urzędu z dnia 16 lipca 2019 w sprawie wytycznych dotyczących nazewnictwa surowców farmaceutycznych do sporządzania leków recepturowych w postaci ziela konopi innych niż włókniste oraz wyciągów, nalewek farmaceutycznych (…). 2019. pełny tekst⬏
Generalnie za chwilę nie będzie możliwości uzyskać recepty papierowej zgodnie z rozporządzeniem. Jest możliwość skorzystania z e-wizyty i uzyskania e-recepty na medyczną marihuanę https://centrummarihuany.pl/recepta-online-marihuana-medyczna/
Problem, który się pojawia obecnie to dostępność preparatu Aurora dlatego zalecam sprawdzać na ktomalek.pl dostępność preparatów .
Jeśli chodzi o ten przykład podany w artykule z wzorem recepty papierowej na medyczną marihuanę to jest tu w mojej opinii błąd… Obowiązujące powinno być to co przytoczę z strony rx.edu.pl ,,Zapis ten [ilości sumarycznej] na e-recepcie może być słowny lub liczbowy, a na receptach papierowych wyłącznie słowny”
Panie Michale dziękujemy za czujność 🙂 oczywiście ma Pan rację ilość powinna być zapisana słownie – grafikę poprawimy.
Zwracam się do Państwa z pytaniem dotyczącym wydawania medycznej marihuany. Czy właściwe jest postępowanie polegające na wydawaniu pacjentowi medycznej marihuany w oryginalnym opakowaniu bez jego wcześniejszego otwierania? Czy skoro marihuana jest wyceniana jako lek recepturowy, to nie powinno się za każdym razem odważyć surowca do odpowiedniego opakowania na konopie medyczne?
Dzień dobry. Niedługo wszystkie artykuły dotyczące medycznej marihuany zostaną zaktualizowane. W nowym artykule będzie m.in odpowiedź na Pani pytanie 🙂
Aktualizacja artykułu listopad 2023 ale informacje trochę nieaktualne. Myślę że dobrze byłoby poprawić część artykułu o zarejestrowanych odmianach suszu ( na ten moment mamy ich 19 nie 6) oraz tą część z drukiem recepty ( to druk który nie obowiązuje od dawna). Poza tym od 01.11.2023 takich recept nie wolno wystawiać w postaci papierowej
Wszystkie artykuły dotyczące medycznej marihuany zostaną niedługo zaktualizowane 🙂
Proszę o informację jakie etykiety dołączyć do wydawanego leku. Czy się nie mylę, że ” Chronić od świata “, ” Lek upośledza sprawność psychomotoryczną”?
Dokładnie takie dwie etykiety – chronić przed światłem i lek upośledza sprawność psychomotoryczną. W przypadku ekstraktów konopnych trzeba dołączyć jeszcze jedną – wstrząsnąć przed użyciem.