Transkrypcja:
Cześć, tu Mariola Zemła. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W tym odcinku opowiem o mometazonie. Jakich informacji udzielić pacjentowi i na co uważać? Zapraszam.
Odkrycie glikokortykosteroidów było źródłem jednego z największych przełomów w historii medycyny. Odpowiadają za to trzej badacze: Edward Kendall, Otto Wintersteiner oraz Tadeusz Reichstein, którzy w latach czterdziestych dwudziestego wieku wyizolowali z nadnerczy kortyzon. Niedługo później został użyty jako lek w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Spektakularna poprawa zaobserwowana u chorej, co nazwano „cudem kortyzonowym”, skłoniła badaczy do leczenia kolejnych pacjentów, co w efekcie pozwoliło otworzyć nowy rozdział w farmakoterapii, którego rozwój obserwujemy do dzisiaj. Za to odkrycie w pięćdziesiątym roku naukowcy zostali laureatami Nagrody Nobla.
Furoinian mometazonu to syntetyczny glikokortykosteroid, który został opatentowany na początku lat osiemdziesiątych, a sześć lat później został dopuszczony do obrotu.
Mometazon, a właściwie furoinian mometazonu, swoje właściwości opiera na silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwświądowym i obkurczającym naczynia krwionośne. W efekcie zmniejsza wodnisty wysięk, obrzęk i uczucie zatkanego nosa. Wskazany jest w leczeniu alergicznego zapalenia błony śluzowejosa. Mometazon dostępny w preparatach bez recepty jest dedykowany dorosłym pacjentom powyżej osiemnastego roku życia, natomiast dostępny na receptę od trzeciego roku życia. Ten ostatni wskazany jest również do leczenia polipów nosa u osób dorosłych.
Przejdźmy teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniu preparatu z apteki, o czym poinformować w razie dodatkowych pytań, a o czym lepiej nie wspominać?
Poinformuj pacjenta, że w celu opanowania objawów choroby powinien stosować mometazon dostępny bez recepty raz dziennie, podając dwie dawki aerozolu do każdego otworu nosowego. W przypadku uzyskania poprawy lub w trakcie leczenia podtrzymującego może zredukować ilość do jednej dawki do każdego otworu nosowego raz dziennie.
Pacjentowi, który przez czternaście dni stosowania mometazonu nie obserwuje poprawy zdrowia zaleć, by skontaktował się z lekarzem. Zwróć uwagę, by nie przyjmował preparatu dłużej niż jeden miesiąc bez konsultacji lekarskiej. Przypomnij, by przyjmował lek regularnie, ponieważ u części chorych początek działania leku występuje dopiero po dwunastu godzinach od podania pierwszej dawki, a niektórzy muszą czekać nawet dwie doby, by zauważyć efekt leczniczy.
Upewnij się, że pacjent zna prawidłową technikę podawania aerozolu do nosa. Poinformuj, że przed każdym podaniem leku chory powinien oczyścić nos, delikatnie go wydmuchując, a w razie potrzeby zastosować roztwór soli fizjologicznej lub wody morskiej. Istotny jest również kierunek strumienia leku w trakcie aplikacji. Należy kierować go na boczną ścianę nosa, a nie przegrodę nosową, gdyż to może doprowadzić do jej uszkodzenia. Butelkę z preparatem należy trzymać w pozycji pionowej.
Faktem jest, że producenci nie zalecają stosowania mometazonu donosowego u kobiet w ciąży i karmiących piersią, tłumacząc to brakiem lub ograniczonymi danymi na temat bezpieczeństwa stosowania preparatu w tej grupie leków. Niemniej mając na uwadze niewielki stopień przenikania mometazonu do mleka matki, lek można stosować w okresie karmienia piersią.
Uprzedź pacjenta, by nie stosował mometazonu donosowego w przypadku zakażeń błony śluzowej nosa, którą wywołuje na przykład wirus opryszczki pospolitej. Mometazon podany miejscowo może osłabić odpowiedź immunologiczną, co w konsekwencji nasili objawy zakażenia. Niedawno przebyty zabieg chirurgiczny lub uraz nosa również nie są wskazaniem do stosowania mometazonu, ponieważ sterydy mogą spowalniać proces gojenia ran.
Odradź stosowanie mometazonu w aerozolu, jeśli pacjent choruje lub chorował na gruźlicę, ma rozpoznane nne zakażenie bakteryjne, wirusowe i grzybicze, lub cierpi na mukowiscydozę.
Mometazon, podobnie jak inne glikortykosteroidy donosowe stosowany jest off-label w polekowych nieżytach nosa wywoływanych zbyt długim stosowaniem aerozoli z ksylo i oksymetazoliną.
W związku z tym, że przy podaniu donosowej pojedynczej dawki mometazonu jego biodostępność wynosi mniej niż jeden procent, działanie ogólnoustrojowe leku występuje podczas stosowania dużych dawek przez długi czas. Częstymi działaniami niepożądanymi w trakcie takiej terapii to krwawienie z nosa, uczucie podrażnienia lub pieczenia nosa, ból głowy i zapalenie gardła.
Rzadkim działaniem niepożądanym, do którego może dojść w trakcie stosowania mometazonu jest poważne zaburzenie ze strony narządu wzroku jak centralna chorioretinopatia surowicza, którą obserwowano również po miejscowym stosowaniu sterydów. Jeżeli pacjent będzie zaniepokojony objawami takimi jak nieostre widzenie, skieruj go pilnie do lekarza.
To już wszystko, dziękuję za uwagę i do zobaczenia w kolejnym odcinku.
Opracowanie merytoryczne: mgr farm. Dorota Będkowska