Furoinian mometazonu (Mometasoni furoas) to syntetyczny glikokortykosteroid (steryd), od niedawna dostępny również bez recepty, który w postaci aerozolu donosowego (50 µg/dawkę) wskazany jest w leczeniu alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa.
Mometazon donosowy (steryd do nosa bez recepty) – Komu można polecać?
Furoinian mometazonu w aerozolu do nosa możesz polecić dorosłym pacjentom powyżej 18. r.ż.,[1] u których zdiagnozowano sezonowy alergiczny nieżyt nosa i skarżą się na objawy takie jak:
- wodnisty katar,
- wielokrotne kichanie tzw. salwy kichania,
- swędzenie i uczucie zatkanego nosa.[2]
Lek może być również wydany choremu, który stosuje mometazon z przepisu lekarza w leczeniu polipów nosa[3] lub w całorocznym alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa,[4] ale zgubił lub ukończył opakowanie preparatu przed przewidywanym zakończeniem terapii (jest to zastosowanie off-label).
O wytycznych leczenia ANN pisaliśmy w osobnym artykule. (Patrz: “Wytyczne leczenia alergicznego nieżytu nosa (ANN)”.)
Mometazon donosowy (steryd do nosa bez recepty) – Jak stosować?
W celu opanowania objawów choroby mometazon w postaci donosowej należy stosować raz dziennie, podając dwie dawki aerozolu do każdego otworu nosowego (łącznie 200 µg leku na dobę). Po uzyskaniu poprawy i w trakcie leczenia podtrzymującego ilość można zredukować do jednej dawki do każdego otworu nosowego raz dziennie (łączne 100 µg leku na dobę).
Wydając furoinian mometazonu jako lek OTC poinformuj pacjenta, aby:
- skontaktował się z lekarzem, jeżeli w ciągu 14 dni nie zaobserwuje poprawy,
- nie stosował preparatu dłużej niż 1 miesiąc bez konsultacji lekarskiej,
- przyjmował lek regularnie – u części chorych początek działania leku występuje po 12 h od podania pierwszej dawki, u niektórych jednak efekt leczniczy widoczny jest dopiero po upływie 48 h od rozpoczęcia leczenia.[1]
Zwróć również uwagę na prawidłową technikę podawania aerozolu do nosa. Przed każdym podaniem leku chory powinien oczyścić nos, delikatnie go wydmuchując, a w razie potrzeby zastosować roztwór soli fizjologicznej lub wody morskiej.
Podczas aplikacji istotne jest, aby kierować strumień leku na boczną ścianę nosa, a nie przegrodę nosową, gdyż może to doprowadzić do jej uszkodzenia.[5] Butelkę z preparatem należy trzymać w pozycji pionowej, tak jak przedstawiono na poniższym rysunku.[6]
Mometazon donosowy (steryd do nosa bez recepty) – Jak działa?
Furoinian mometazonu wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe, a także działa obkurczająco na naczynia krwionośne. Efekt leczniczy związku wynika z hamowania napływu komórek odpowiedzi zapalnej do błony śluzowej nosa oraz blokowania syntezy mediatorów reakcji alergicznej (histaminy, leukotrienów i cytokin prozapalnych).[4]
Mometazon donosowy (steryd do nosa bez recepty) – Na co uważać?
Należy uprzedzić pacjenta, aby nie stosował mometazonu donosowego w przypadku:
- zakażeń błony śluzowej nosa np. wirusem opryszczki pospolitej, gdyż glikokortykosteroid podany miejscowo może osłabić odpowiedź immunologiczną, co w konsekwencji nasili objawy zakażenia,
- niedawno przebytego zabiegu chirurgicznego lub urazu nosa, ponieważ glikokortykosteroidy mogą spowalniać proces gojenia ran.[7]
Ponadto odradzimy stosowanie mometazonu w aerozolu, jeśli pacjent:
- choruje lub chorował na gruźlicę,
- ma zdiagnozowane jakiekolwiek inne zakażenie bakteryjne, wirusowe lub grzybicze,
- cierpi na mukowiscydozę,
- przyjmuje inne glikokortykosteroidy w formie zastrzyków lub postaci doustnej.[1]
Częste działania niepożądane w czasie terapii mometazonem donosowym to: krwawienie z nosa, uczucie pieczenia lub podrażnienia nosa, ból głowy i zapalenie gardła.
Działania ogólnoustrojowe glikokortykosteroidów stosowanych miejscowo występują jedynie podczas stosowania dużych dawek przez długi czas. W przypadku pojedynczego donosowego podania leku w dawce 400 µg jego biodostępność wynosi poniżej 0,1%.[4]
W rzadkich przypadkach może jednak dojść do poważnych zaburzeń ze strony narządu wzroku takich jak centralna chorioretinopatia surowicza,[8] którą obserwowano po systemowym i miejscowym stosowaniu glikokortykosteroidów. Jeżeli pacjent zauważy u siebie niepokojące objawy, np. nieostre widzenie, należy skierować go do lekarza.
Producenci nie zalecają stosowania mometazonu donosowego u kobiet w ciąży i karmiących piersią, ze względu na brak danych lub ograniczone doniesienia na temat bezpieczeństwa stosowania preparatu w tej grupie pacjentów. Jednak mając na uwadze niewielki stopień przenikania substancji leczniczej do mleka matki, przyjmuje się, że mometazon donosowy można stosować w okresie karmienia piersią.[9]
Mometazon donosowy (steryd do nosa bez recepty) – Dodatkowe informacje
Preparaty z donosowym mometazonem (50 µg/dawkę) to:
- lek bez recepty: Momester Nasal, Nasometin Control, Aleric Spray, Pronasal Control,
- leki na receptę: Eztom, Metmin, Momester, Nasometin, Nasonex, Pronasal.
Warto zauważyć, że preparat z furoinianem mometazonu o kategorii dostępności OTC ma ograniczone wskazania do stosowania w porównaniu z preparatami na receptę. W przypadku leków wydawanych z przepisu lekarza mometazon donosowy jest ordynowany w leczeniu:
- objawów sezonowego lub całorocznego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa u dorosłych i dzieci powyżej 3 r.ż.,
- polipów nosa u osób dorosłych powyżej 18. r.ż.[10][11]
Zobacz też: Ksylometazolina – Ścieżka rekomendacji
Piśmiennictwo
- ChPL Momester Nasal⬏⬏⬏
- Allergic Rhinitis and its Impact of Asthma (ARIA) – 2016 revision. pełny tekst⬏
- Stjärne P, Mösges R, Jorissen M, Passàli D, Bellussi L, Staudinger H, Danzig M.: A randomized controlled trial of mometasone furoate nasal spray for the treatment of nasal polyposis. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2006; 132(2): 179–85. abstrakt⬏
- Onrust SV, Lamb HM.: Mometasone furoate: a review of its intranasal use in allergic rhinitis. Drugs. 1998; 56(4): 725–45. abstrakt⬏⬏⬏
- Cervin A, Andersson M.: Intranasal steroids and septum perforation–an overlooked complication? A description of the course of events and a discussion of the causes. Rhinology. 1998; 36(3):128-32. abstrakt⬏
- Ulotka dołączona do opakowania: Informacja dla pacjenta Momester Nasal⬏
- Slominski AT, Zmijewski MA.: Glucocorticoids Inhibit Wound Healing: Novel Mechanism of Action. J Invest Dermatol. 2017; 137(5):1012-1014. abstrakt⬏
- Haimovici R, Gragoudas ES, Duker JS, Sjaarda RN, Eliott D.: Central serous chorioretinopathy associated with inhaled or intranasal corticosteroids. Ophthalmology. 1997; 104(10):1653-60. abstrakt⬏
- Drugs and Lactation Database LactMed. dostęp: 18.08.2019. pełny tekst⬏
- ChPL Eztom⬏
- ChPL Nasometin⬏
Bardzo ciekawy artykuł, zwracający uwagę na często marginalnie traktowany problem prawidłowej aplikacji kropli do nosa. W mojej opinii, niestety, wciąż mało czasu poświęca się na edukację pacjentów w zakresie właściwych technik podawania preparatów, zarówno tych do nosa, jak i do oczu.