Pacjent zgłasza się do apteki dzień po wykupieniu leków z recepty i skarży się, że po jednym z nich (Sirdalud 4mg) mdleje w przeciągu 15 min, a że nie stosuje żadnych innych preparatów poza NLPZ, objaw musi być związany z nowym lekiem.
Obawiał się, że upadnie i straci przytomność, co się nie stało. Przez godzinę po zastosowaniu miał wrażenie braku pełnej kontroli nad swoim ciałem i opóźnienie ruchów.
Pyta, czy:
- Takie objawy są czymś normalnym?
- Czy może odstawić lek?
- Czy może bez konsultacji z lekarzem obniżyć dawkę?
| płeć: | Mężczyzna |
| wiek: | 60 |
| choroby przewlekłe: |
|
| inne dolegliwości: | bóle dolnego odcinka kręgosłupa w trakcie dnia |
| stosowane leki i dawkowanie: |
|
| alergie/ nadwrażliwość/ przeciwwskazania | – |
| Inne uwagi: | Pacjent nie stosuje przewlekle żadnych innych leków |
Wyjaśniono, że:
Żaden z wykupionych leków nie leczy kręgosłupa jako tako, a raczej pomaga opanować ból i zaktywizować pacjenta do ruchu, którego brak sam w sobie może być przyczyną dalszych problemów z kręgosłupem. Nimesulid, mimo że jest lekiem przeciwzapalnym, nie leczy przyczyny problemu, więc nie trzeba konsultować z lekarzem czasowego odstawienia, jeśli dolegliwości ustąpią. Sirdalud (tyzanidyna) faktycznie może powodować nadmierną sedację (nawet u 20% pacjentów[1]), często tez spadki ciśnienia. Jednak to też nie jest lek, który jest konieczny i nie działa inaczej niż objawowo, więc jeśli występują tak nasilone działania niepożądane i ryzyko upadków, również może odstawić preparat.
Pacjent spytał czy nie może brać rano leku, bo się boi wieczorem, bo mieszka sam i nie miałby kto zadzwonić po pomoc jakby upadł.
Zalecono stosować lek na noc albo w ogóle, by początkowe objawy rozluźnienia mięśni były w nocy i rano nie było uczucia zesztywnienia. Zaproponowano zmniejszyć dawkę do 2 mg (pół tabletki) na co pacjent przystał. Zalecono też sprawdzenie ciśnienia krwi i telefon do apteki, jeśli pacjent zauważy jego spadek lub inne efekty uboczne.
Wydano pacjentowi ulotkę: Ból pleców – co warto wiedzieć?
Komentarz:
Sedacja jest czasem pożądana, jeśli zesztywnienie mięśni daje problemy z zaśnięciem. Jednak dotyczy to raczej pacjentów ze spastycznością poudarową i w innych przypadkach, którym zaleca się odpoczynek w łóżku. W przypadku większości bóli kręgosłupa, maksymalny czas pobytu w łóżku to 1 dzień, a w kolejnych dniach pacjent powinien powrócić już do normalnej, codziennej aktywności albo też zgłosić się do fizjoterapeuty.
Skuteczność miorelaksantów w tego typu wskazaniach jest sprawą kontrowersyjną, choć w wielu badaniach wykazano szybsze złagodzenie bólu przy połączeniu z lekiem przeciwzapalnym[2][3][1][4], późniejsze metaanalizy oceniały nisko ich metodologię.
Objawy alarmowe
W większości przypadków u pacjentów zgłaszających się do apteki z bólem krzyża niepotrzebna jest diagnostyka obrazowa, chyba że w wywiadzie pacjent zgłosi choć jeden objaw alarmowy (tzw. red flag [5]), który może wskazywać (choć nie musi, ale należy zarekomendować wizytę u lekarza!) na poważny stan pacjenta, a dla lekarza jest to zwykle wskazówka do zlecenia np. rezonansu.
Jeśli:
- wystąpiło zatrzymanie/nietrzymanie moczu lub stolca, osłabienie czucia w okolicy krocza,
- ból wystąpił po upadku lub urazie i nie ustępuje.
…pacjenta natychmiast wyślij na SOR! Choć prawdopodobnie w takim stanie nie zjawi się w aptece, ale bywa różnie…
Zaleć wizytę u lekarza jeśli wystąpi choć jeden z poniższych objawów[6]:
- osłabienie, ból lub drętwienie jednej nogi albo obu nóg
- nasilenie bólu w trakcie kaszlu lub kichania
- nasilenie bólu i sztywności szczególnie w godzinach nocnych
- gorączka i chudnięcie bez ewidentnej przyczyny
- były niedawno stosowanie glikokortykosteroidy
- podawane były leki dożylne
- u pacjenta zdiagnozowano osteoporozę
- przebyto w ostatnim czasie zabieg operacyjny, zwłaszcza urologiczny lub ginekologiczny
- pacjent choruje lub chorował na chorobę nowotworową lub inną ciężką chorobę współistniejącą
- ból jest bardzo silny i nie ustępuje w pozycji leżącej.
Objawy tego typu mogą wskazywać na złamanie lub pęknięcie kręgu, chorobę nowotworową, zespół ogona końskiego (przy uszkodzeniu dolnego odcinka rdzenia zanika czucie w pośladkach), czy infekcję. Naucz się prowadzić wywiad biorąc pod uwagę powyższe, bo pacjent zgłaszający problemy z kręgosłupem to chleb powszedni w aptece.
Piśmiennictwo
- Berry H, Hutchinson DR. A multicentre placebo-controlled study in general practice to evaluate the efficacy and safety of tizanidine in acute low-backpain. J Int Med Res. 1988 Mar-Apr;16(2):75-82. abstract⬏⬏
- Pareek A, Chandurkar N, Chandanwale AS, Ambade R, Gupta A, Bartakke G. Aceclofenac-tizanidine in the treatment of acute low back pain: a double-blind, double-dummy, randomized, multicentric, comparative study against aceclofenac alone. Eur Spine J. 2009 Dec;18(12):1836-42. abstract⬏
- Malanga G, Reiter RD, Garay E. Update on tizanidine for muscle spasticity and emerging indications. Expert Opin Pharmacother. 2008 Aug;9(12):2209-15. abstract⬏
- Berry H, Hutchinson DR. Tizanidine and ibuprofen in acute low-back pain: results of a double-blind multicentre study in general practice. abstract⬏
- Bratton RL: Assessment and Management of Acute Low Back Pain. Am Fam Physician. 1999 Nov 15;60(8):2299-2306. pełny tekst⬏
- Medycyna Praktyczna: Reumatologia. Ból krzyża. pełny tekst⬏
