Transkrypcja:

Witam, tu Dawid Panek. Wyobraź sobie następującą sytuację podczas pracy: do apteki wchodzi kobieta w wieku około 60 lat. Niepewnie podchodzi do okienka i przyciszonym głosem prosi o coś mocniejszego na zaparcie. Widząc jej zawstydzenie proponujesz przejście do stanowiska znajdującego się nieco na uboczu, aby zapewnić pacjentce jak najwięcej prywatności podczas rozmowy.

Twoja pacjentka to kobieta w wieku 60 lat. Regularnie zażywa leki na nadciśnienie tętnicze i hipercholesterolemię przepisane przez lekarza. Od jakiegoś czasu dokuczają jej problemy z wypróżnianiem, z którymi próbowała się uporać na własną rękę, stosując suplement diety na bazie błonnika. Próbowała też preparatów zawierających w składzie laktulozę lub makrogol.

Pacjentka zapytana, jak długo towarzyszą jej problemy z wypróżnianiem, odpowiada, że od około miesiąca. Od 3 tygodni stosuje suplement diety na bazie błonnika, który poleciła jej przyjaciółka, jednak do tej pory nie zauważyła żadnej poprawy. Preparat zażywa regularnie i zgodnie z zaleceniami producenta. Z racji tego, że nie poczuła się lepiej, próbowała też syropu zawierającego w składzie laktulozę oraz innego, na bazie makrogolu, o których dowiedziała się z gazety. Twierdzi, że nic jej nie pomogły, a zapytana w jaki sposób je stosowała, odpowiada, że zażyła pojedyncze dawki obu preparatów i natychmiast odstawiła zniechęcona brakiem efektu. Mówi, że tylko niepotrzebnie wydała pieniądze. Dowiadujesz się też, że kobieta 2 miesiące temu zachorowała na COVID-19, ciągle jeszcze czuje się osłabiona i znacznie ograniczyła aktywność fizyczną. Zapytana o dzienną ilość spożywanych płynów, odpowiada, że pije wtedy, gdy odczuwa pragnienie i nie jest w stanie podać konkretnej liczby. Na koniec dodaje nieśmiało, że od czasu, gdy rozpoczęła suplementację błonnika zmaga się z uciążliwymi wzdęciami.

Zalecasz pacjentce odstawienie suplementu diety na bazie błonnika, a w zamian proponujesz stosowanie wyrobu medycznego Dulcosoft w postaci płynu. Wyjaśniasz, że należy go dodać do wody, soku lub herbaty. Tłumaczysz, że preparat zawierający w składzie makrogol, obarczony jest mniejszym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych i charakteryzuje się większą skutecznością, ale należy go zażywać regularnie i przez dłuższy czas. Dodatkowo rekomendujesz modyfikację stylu życia, czyli zwiększenie dziennej podaży płynów i wprowadzenie aktywności fizycznej do codziennej rutyny.

Według Wytycznych Europejskiego Towarzystwa Neurogastroenterologii i Motoryki dotyczących zaparć czynnościowych u dorosłych, makrogole są skuteczne w leczeniu objawowym przewlekłego zaparcia.

Makrogole upłynniają masy kałowe na drodze zatrzymywania wody w świetle przewodu pokarmowego. Zwiększają liczbę spontanicznych wypróżnień oraz poprawiają konsystencję stolca. W badaniu klinicznym z randomizacją z 2007 roku wykazano, że są one skuteczne w leczeniu zaparć u dorosłych i osób starszych oraz charakteryzują się dobrym profilem bezpieczeństwa. Działania niepożądane związane z przyjmowaniem makrogoli były łagodne i samoograniczające się.

Jak podaje przegląd Cochrane z 2010 roku, makrogole wykazują lepszą skuteczność w leczeniu zaparć niż laktuloza.

Ze względu na udowodnioną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania, makrogole powinny stanowić leczenie pierwszego rzutu w przypadku przewlekłego zaparcia.

W badaniu klinicznym z randomizacją z 2022 roku wykazano, że zmiana diety i zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu 12 tygodni pozytywnie wpływa na stan pacjentów cierpiących na zaparcia czynnościowe. Zaobserwowano większą częstotliwość wypróżnień oraz zmniejszenie bólu i wysiłku w trakcie oddawania stolca.

Na koniec warto też wspomnieć, że zanim uznasz, że leczenie nie przynosi efektów, trzeba upewnić się czy pacjent stosuje preparat we właściwy sposób. Brak odpowiedzi terapeutycznej może być skutkiem np. nieprawidłowego dawkowania leku.

Opracowanie merytoryczne: mgr farm. Joanna Kijewska