fbpx

Pacjentka, która prosi o “coś na ból brzucha” – Case study

Autor:
mgr farm.
Publikacja: 19/09/2023
Partner: Materiał stworzony we współpracy z firmą Bayer. CH-20230321-38.
Fot. Shutterstock
Co doradzić pacjentce, która skarży się na ból brzucha związany z IBS i prosi o preparat przeciwbólowy?

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Do apteki przychodzi młoda kobieta, która prosi o „coś na ból brzucha”. Zapytana o to, jakie dolegliwości bólowe jej doskwierają, skarży się na nawracający skurczowy ból w dolnej części brzucha, wzdęcia i biegunki.

Wywiad i obserwacje

METRYCZKA PACJENTA:
PŁEĆkobieta
WIEK30 lat
DOLEGLIWOŚCIból brzucha, biegunki, wzdęcia
CHOROBY PRZEWLEKŁEbrak
STOSOWANE LEKI I SUPLEMENTY DIETYwitamina D3, magnez, kwasy omega-3
TRYB ŻYCIAaktywna zawodowo, stres, nieregularna aktywność fizyczna (zazwyczaj w domu)

Wywiad

W przypadku pacjenta proszącego o preparat na ból brzucha, należy zawsze przeprowadzić wywiad, ponieważ ból może wynikać ze schorzeń, których objawy mogą być nasilone przez leki przeciwbólowe, szczególnie NLPZ.

Pytania farmaceuty

Pacjentce zadano następujące pytania:

  1. Od kiedy dokuczają dolegliwości bólowe i jak często się powtarzają?
  2. Jaki charakter ma ból brzucha i czy jest związany z wypróżnianiem?
  3. Jaka jest konsystencja stolca i jaka jest częstość wypróżnień?

Odpowiedzi pacjentki

Z wywiadu z pacjentką wynika, że:

  1. Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego dokuczają jej od kilku miesięcy, a ból brzucha występuje średnio 1-2 razy w tygodniu.
  2. Ból brzucha ma charakter skurczowy i jest związany z wypróżnianiem.
  3. Stolce są wodniste lub półpłynne, występują dość często, po posiłkach i na skutek sytuacji stresowych.

Problem lekowy

Pacjentka przychodzi do apteki zgłaszając typowe objawy IBS, a dokładnie IBS-D, czyli IBS z dominującą biegunką (D od ang. diarrhea, czyli biegunka). Nie stosuje żadnego preparatu.

Rozpoznanie IBS na podstawie Kryteriów Rzymskich IV

Częstość występowania IBS na świecie w populacji ogólnej wynosi 11%, przy czym około dwukrotnie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, a połowa pacjentów zgłasza pierwsze objawy przed 35. rokiem życia.[1]

Rozpoznanie IBS opiera się na Kryteriach Rzymskich IV, zgodnie z którymi IBS to nawracający ból brzucha występujący średnio przez co najmniej 1 dzień w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące, który spełnia co najmniej 2 z poniższych kryteriów:

  • Związany jest z wypróżnieniem.
  • Związany jest ze zmianą częstości wypróżnień.
  • Związany jest ze zmianą konsystencji stolca.

W Kryteriach Rzymskich IV istnieje podział na 4 główne podtypy IBS:

  • IBS z zaparciem (IBS-C),
  • IBS z biegunką (IBS-D),
  • mieszana postać IBS (IBS-M),
  • niesklasyfikowana postać IBS (IBS-U).

Interwencja

Pacjentce udzielono następującej pomocy:

  • Przekazanie informacji ustnej. Wyjaśniono, że sugerując się Kryteriami Rzymskimi IV, opisywane przez nią dolegliwości mogą świadczyć o zespole jelita drażliwego.
  • Rekomendacja preparatu bez recepty. Zarekomendowano probiotyk zawierający szczep Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 oraz zaproponowano lek ziołowy zawierający wyciąg STW-5 jako pomoc doraźną w razie wystąpienia dolegliwości takich jak: bóle brzucha, skurcze w obrębie jamy brzusznej i jelit, uczucie pełności i ciężkości, wzdęcia i gazy.
  • Przekazanie rekomendacji niefarmakologicznych. Zaproponowano wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej, udzielono porady jak dbać o odpowiednie nawadnianie i zasygnalizowano korzyści z wprowadzenia metod radzenia sobie ze stresem. Poinformowano o diecie low-FODMAP, której wdrożenie może rozważyć.

Wyjaśnienie interwencji

Informacje, jakie otrzymano od pacjentki, świadczą o tym, że zmaga się z typowymi dolegliwościami związanymi z IBS.

Zaburzenia mikrobioty jako jedna z przyczyn IBS

U chorych z IBS stwierdzono jakościowe i ilościowe zaburzenia w składzie mikrobioty jelitowej, co potwierdza zasadność stosowania probiotyków w leczeniu IBS.[2]

Właściwości bakterii probiotycznych są szczepozależne, dlatego bardzo ważny jest odpowiedni dobór preparatu probiotycznego, co przekłada się na jego skuteczność w konkretnych wskazaniach. Ponadto w wyborze dobrego probiotyku należy również zwrócić uwagę na jakość preparatu, informacje producenta dotyczące przeprowadzonych badań klinicznych, jakości i bezpieczeństwa.

Pacjentce zarekomendowano preparat, który zawiera przebadany szczep liofilizowanych, żywych komórek drożdży Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 i poinformowano o konieczności suplementacji przynajmniej przez okres 8 tygodni. W prospektywnym badaniu z randomizacją poddano ocenie skuteczność szczepu Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 w leczeniu objawów IBS. Grupie 110 pacjentów włączono do standardowego leczenia szczep Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 lub placebo na czas 8 tygodni. Pacjenci zostali następnie ocenieni pod kątem złagodzenia bólu brzucha i zmiany konsystencji stolca, odpowiednio za pomocą 7-punktowej skali Likerta i bristolskiej skali stolca. Wykazano istotną klinicznie skuteczność badanego szczepu i poprawę w zakresie bólu brzucha i konsystencji stolca u osób z IBS.[3]

Czynniki dietetyczne sprzyjające leczeniu IBS

Pacjentka zgłasza, że bardzo trudno jest jej wyrobić nawyk picia wody. Poradzono jej zatem, aby codziennie rano przygotowywała odpowiednią ilość wody, którą musi wypić (np. dwie litrowe butelki) i przez cały dzień miała ją przy sobie. Może sobie założyć, że jedną butelkę musi wypić w pracy, a drugą w domu. Oznaczenie ram czasowych może pomóc w osiąganiu drobnych celów, co wyrobi z czasem nawyk i odruch częstszego sięgania po coś do picia. Wodę należy pić po łyku, ale często.

Poinformowano również pacjentkę o diecie low-FODMAP, która charakteryzuje się małą zawartością fermentujących cukrów prostych i polioli. Dieta ta jest restrykcyjna, ale może być skuteczna w łagodzeniu objawów związanych z IBS. Eksperci Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego sugerują w celu zmniejszenia objawów czasowe (przez 6 tygodni) stosowanie diety low-FODMAP.

Rola osi jelito-mózg w IBS

W badaniach dotyczących OUN z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania stwierdzono neurofunkcjonalne oraz neurostrukturalne różnice w mózgu chorych z IBS w porównaniu z osobami zdrowymi. Wykazano m.in. zaburzenia aktywności ośrodków mózgowych związanych z percepcją bodźców trzewnych oraz regulacją emocji. Obserwacje kliniczne potwierdzają, że u 50–80% chorych z IBS istnieje wyraźna zależność między stresem a wystąpieniem i nasileniem objawów. Ponadto u 20–60% chorych występują zaburzenia depresyjno-lękowe.[2]

Przekazano zatem pacjentce, że dobrym pomysłem jest także nauka technik radzenia sobie ze stresem, metod relaksacji, bądź wygospodarowanie czasu na własne hobby lub czynności, które sprawiają przyjemność oraz pomagają rozładować stres i napięcie.

Piśmiennictwo

  1. Pietrzak, A., Skrzydło-Radomańska, B., Mulak, A., Lipiński, M., Małecka-Panas, E., Reguła, J., Rydzewska, G. (2018). Guidelines on the management of irritable bowel syndrome. Gastroenterology Rev. 2018; 13 (4): 167–196.
  2. Pietrzak, A., Skrzydło-Radomańska, B., Mulak, A., Lipiński, M., Małecka-Panas, E., Reguła, J., Rydzewska, G. (2018). Guidelines on the management of irritable bowel syndrome. Gastroenterology Rev. 2018; 13 (4): 167–196.
  3. Gayathri, R., Aruna, T., Malar, S., Shilpa, B., & Dhanasekar, K. R. (2020). Efficacy of Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 as an add-on therapy for irritable bowel syndrome. International journal of colorectal disease, 35(1), 139–145. https://doi.org/10.1007/s00384-019-03462-4
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

Redakcja portalu
Redakcja portalu

Zaloguj się