Do apteki przyszła pacjentka w średnim wieku w celu zrealizowania recepty lekarskiej. Ma 45 lat i niedawno rozpoznano u niej kamicę nerkową. W czasie rozmowy z farmaceutką wyraziła silne zaniepokojenie, ponieważ lek o identycznej nazwie przyjmował jej ojciec w łagodzeniu objawów rozrostu prostaty. Uważała, że doszło do pomyłki. Jeszcze przed wizytą w aptece pacjentka przeczytała w internecie, że ten lek jest przeznaczony do stosowania wyłącznie przez mężczyzn.

Wywiad i obserwacje

Z wywiadu przeprowadzonego z pacjentką wynika, że:

• aktualnie głównym problemem zdrowotnym pacjentki jest kamica układu moczowego typu szczawianowego, utrudniająca oddawanie moczu i wywołująca silny ból,
• pacjentka od wielu lat przyjmuje metforminę, ponieważ cierpi na insulinooporność,
• kobieta nie stosuje żadnej diety, wypija około 0,5 litra płynów dziennie (w tym mocna kawa na niskie ciśnienie).

Interwencja

Po zrealizowaniu recepty farmaceutka zapewniła pacjentkę, że tamsulozyna może być stosowana poza wskazaniami (off label) również przez kobiety z utrudnionym oddawaniem moczu w przebiegu kamicy dróg moczowych. Tamsulozyna jest selektywnym inhibitorem receptorów α-adrenergicznych stercza, cewki moczowej oraz szyi pęcherza moczowego. Hamowanie receptorów α powoduje rozkurcz mięśni gładkich dróg moczowych i ułatwia odpływ moczu. Na tej podstawie farmaceutka wyjaśniła, że lek z tamsulozyną o przedłużonym uwalnianiu będzie działał całą dobę i zmniejszał dyskomfort, ból oraz parcie na mocz. W przeglądzie systematycznym z 2017 roku oceniono, że tamsulozyna jest skutecznym lekiem dla kobiet z zaburzeniami dolnych dróg moczowych w porównaniu z placebo.^[1] Ze względu na zgłoszone epizody hipotonii, pacjentce zalecono częste kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi, gdyż lek może dodatkowo wpływać na jego obniżenie.

Następnie farmaceutka podjęła rozmowę z pacjentką dotyczącą jej diety. W oparciu o wytyczne Europejskiego Towarzystwa Urologicznego zaleciła pacjentce modyfikacje dietetyczne, takie jak:^[2]

• wypijanie minimum 2,5-3 litrów wody dziennie (lub innych płynów o pH neutralnym),
• ograniczenie spożycia kawy,
• stosowanie zbalansowanej diety, bogatej w warzywa i błonnik,
• ograniczenie spożycia soli do 5 g dziennie,
• rezygnację z produktów bogatych w kwas szczawiowy (czekolada, kakao, szczaw, szpinak, rabarbar, agrest, suszone śliwki).

Piśmiennictwo

1. Zhang, H. L., Huang, Z. G., Qiu, Y., Cheng, X., Zou, X. Q. i Liu, T. T. (2017). Tamsulosin for treatment of lower urinary tract symptoms in women: a systematic review and meta-analysis. International Journal of Impotence Research, 29(4), 148–156. https://doi.org/10.1038/ijir.2017.12⬏
2. EAU Guidelines. (2022). Urolithiasis. Pobrano z: https://uroweb.org/guidelines⬏