Synonimy: pektyna jabłkowa, pektyna cytrusowa, pektyna grejpfrutowa
Pektyna jest rozpuszczalnym błonnikiem zawartym w owocach, głównie cytrusach i jabłkach. Naturalnie rolą pektyny jest zapewnienie sztywności ścianom komórkowym roślin. Pektyna stanowi składnik preparatów mających na celu regulację pasażu jelitowego.
Działanie i zastosowanie pektyny
Pektyna może zwiększać wchłanianie wody w jelitach i spowalniać motorykę jelit, co z kolei może być korzystne w czasie biegunki. Uważa się, że pektyna redukuje wchłanianie cholesterolu z jelit i zwiększa wytwarzanie z niego żółci. Spożywanie pektyny może opóźniać opróżnianie żołądka i zmniejszać apetyt. Przeprowadzone badania kliniczne wykazały skuteczność pektyny w hipercholesterolemii. Potencjalnie pektyna może redukować biegunkę u dzieci, zmniejszać objawy choroby refluksowej przełyku oraz poprawiać wyniki laboratoryjne u mężczyzn z rakiem prostaty. Pektyna jest prawdopodobnie nieskuteczna w poprawie glikemii i poziomu lipidów u pacjentów z zaburzeniami tolerancji glukozy oraz nie wpływa na nawroty wrzodów dwunastnicy.
Skuteczność pektyny potwierdzona badaniami klinicznymi
Badania kliniczne wykazały, że pektyna jest prawdopodobnie skuteczna w leczeniu:
- Hipercholesterolemii – liczne pojedyncze badania kliniczne wskazują, że suplementacja pektyny przyczynia się do zmniejszenia stężenia cholesterolu. Badania wykazały, że skuteczność pektyny w tym wskazaniu zależy od jej postaci. Prawdopodobnie najbardziej korzystne jest przyjmowanie pektyny o wysokiej masie cząsteczkowej i wyższym stopniu estryfikacji.[1] Jedno badanie kliniczne wykazało, że stosowanie preparatu złożonego zawierającego pektynę, gumę guar i błonnik nierozpuszczalny zmniejsza poziom cholesterolu całkowitego i LDL, lecz nie HDL i trójglicerydów.[2]
Niewystarczające dowody na skuteczność pektyny
Według wstępnych badań klinicznych dodanie do posiłku pektyny wpływało na skrócenie czasu trwania przewlekłej biegunki i wymiotów u dzieci w wieku 5–12 miesięcy z krajów o niskim statusie socjoekonomicznym.[3] Podwójnie zaślepione badanie kliniczne wykazało, że stosowanie preparatu zawierającego pektynę jabłkową i ekstrakt z rumianku u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6 lat zmniejszało częstość wypróżnień w przebiegu ostrej biegunki.[4]
Wstępne badania kliniczne wskazują, że dodatek pektyny do żywienia dojelitowego u dzieci z porażeniem mózgowym wpłwał na zmniejszenie objawów choroby refluksowej przełyku i redukcję wymiotów i kaszlu.[5]
Badanie kliniczne II fazy wykazało, że stosowanie produktu z pektyną cytrusową w ilości 4,8 g 3 razy na dobę wydłuża czas do wzrostu poziomu antygenu sterczowego (PSA) u mężczyzn z rakiem prostaty.[6]
Brak dowodów na skuteczność pektyny
Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją wykazało, że picie napoju zawierającego pektynę przez 12 tygodni nie wpływa na stężenie glukozy we krwi ani poziom lipidów u pacjentów z zaburzeniami tolerancji glukozy.[7]
Badanie z udziałem pacjentów z wrzodami dwunastnicy wykazało, że stosowanie 2 razy dziennie 10 g pektyny jabłkowej przez 6 miesięcy nie wpływa na redukcję częstości nawrotów wrzodów względem placebo.[8]
Bezpieczeństwo stosowania pektyny
Pektyna jest określana jako GRAS (ang. Generally Recognized As Safe), gdy jest stosowana w żywności. W badaniach klinicznych u niektórych pacjentów występowały zaburzenia żołądkowo-jelitowe, biegunka i wzdęcia.
Pektyna w ciąży i podczas laktacji
Przyjmowanie pektyny w ilościach występujących w żywności jest uważane za bezpieczne. Krótkotrwałe stosowanie pektyny w większych ilościach jest prawdopodobnie bezpieczne.
Interakcje pektyny
Przyjmowanie pektyny wraz z niektórymi lekami, np. digoksyną, lowastatyną i/lub tetracyklinami, może przyczyniać się do zmniejszenia ich wchłaniania.
Preparaty dostępne na rynku zawierające pektynę
Preparaty z pektyną mają status suplementów diety lub dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego. Przykładowe preparaty zostały przedstawione w tabelach poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające pektynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość pektyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Błonnik Solgar | 200 mg pektyny jabłkowej, 200 mg pektyny grejpfrutowej
Pozostałe składniki: Otręby owsiane, zmielone siemię lniane, łuski babki płesznik |
Suplement diety wspomagający trawienie. |
| Swanson Grapefruit Pectin | 1 g pektyny grejpfruta | Suplement diety korzystnie wpływający na pracę układu pokarmowego oraz wspomagający odchudzanie. |
Wybrane dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego zawierające pektynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość pektyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Laximama | 300–900 mg pektyny jabłkowej
Pozostałe składniki: Sproszkowane łuski nasion babki jajowatej |
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego do stosowania w celu łatwiejszego pasażu jelitowego u kobiet w ciąży. |
Piśmiennictwo
- Brouns, F., Theuwissen, E., Adam, A., Bell, M., Berger, A., Mensink, R. P. (2012). Cholesterol-lowering properties of different pectin types in mildly hyper-cholesterolemic men and women. European journal of clinical nutrition, 66(5), 591–599. https://doi.org/10.1038/ejcn.2011.208⬏
- Knopp, R. H., Superko, H. R., Davidson, M., Insull, W., Dujovne, C. A., Kwiterovich, P. O., Zavoral, J. H., Graham, K., O’Connor, R. R., Edelman, D. A. (1999). Long-term blood cholesterol-lowering effects of a dietary fiber supplement. American journal of preventive medicine, 17(1), 18–23. https://doi.org/10.1016/s0749-3797(99)00039-2⬏
- Rabbani, G. H., Teka, T., Zaman, B., Majid, N., Khatun, M., Fuchs, G. J. (2001). Clinical studies in persistent diarrhea: dietary management with green banana or pectin in Bangladeshi children. Gastroenterology, 121(3), 554–560. https://doi.org/10.1053/gast.2001.27178⬏
- Becker, B., Kuhn, U., Hardewig-Budny, B. (2006). Double-blind, randomized evaluation of clinical efficacy and tolerability of an apple pectin-chamomile extract in children with unspecific diarrhea. Arzneimittel-Forschung, 56(6), 387–393. https://doi.org/10.1055/s-0031-1296739⬏
- Miyazawa, R., Tomomasa, T., Kaneko, H., Arakawa, H., Shimizu, N., Morikawa, A. (2008). Effects of pectin liquid on gastroesophageal reflux disease in children with cerebral palsy. BMC gastroenterology, 8, 11. https://doi.org/10.1186/1471-230X-8-11⬏
- Guess, B. W., Scholz, M. C., Strum, S. B., Lam, R. Y., Johnson, H. J., Jennrich, R. I. (2003). Modified citrus pectin (MCP) increases the prostate-specific antigen doubling time in men with prostate cancer: a phase II pilot study. Prostate cancer and prostatic diseases, 6(4), 301–304. https://doi.org/10.1038/sj.pcan.4500679⬏
- Schwab, U., Louheranta, A., Törrönen, A., Uusitupa, M. (2006). Impact of sugar beet pectin and polydextrose on fasting and postprandial glycemia and fasting concentrations of serum total and lipoprotein lipids in middle-aged subjects with abnormal glucose metabolism. European journal of clinical nutrition, 60(9), 1073–1080. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1602421⬏
- Kang, J. Y., Tay, H. H., Guan, R., Math, M. V., Yap, I., Labrooy, S. J. (1988). Dietary supplementation with pectin in the maintenance treatment of duodenal ulcer. A controlled study. Scandinavian journal of gastroenterology, 23(1), 95–99. https://doi.org/10.3109/0036552880909385⬏
