Pigułka „po” powinna być według Ciebie na receptę, czy bez recepty? A może nie dość, że bez recepty, to jeszcze za darmo? W skrócie na tym właśnie polega usługa w ramach opieki farmaceutycznej Emergency Hormonal Contraception (EHC) oferowana w brytyjskich aptekach.
Zobacz też: Czym różni się tabletka wczesnoporonna od antykoncepcji po stosunku? [Q&A]
Antykoncepcja awaryjna przybiera różne formy, jednak skupię się na Levonelle (lewonorgestrel 1500 mikrogramów, w Polsce Escapelle), czyli najpopularniejszej pigułce „po” – ang. morning after pill, ze względu na możliwość otrzymania jej bezpłatnie w ramach usługi. Sprawa nie jest jednak taka prosta, ponieważ nie wystarczy przyjść i poprosić o preparat. Aby dostać ją za darmo, trzeba przejść rozmowę z farmaceutą, co do której nie każdy jest przekonany. Jednak jeśli chce zaoszczędzić około 25 funtów – nie ma wyjścia.
Magister, aby móc prowadzić tę usługę, musi przejść specjalne szkolenie. Ze względu na mnogość kultur i religii wielu farmaceutów nie godzi się na wydawanie tej substancji, ponieważ jest to niezgodne z ich przekonaniami. Wydawałoby się, że Anglia jest taka wyzwolona… jednak ich nowoczesność polega też na tym, że nie można nikogo dyskryminować z powodów światopoglądowych, co oznacza, że nie da się zmusić farmaceuty do prowadzenia tej usługi. W związku z tym nie we wszystkich aptekach można otrzymać pigułkę „po”.
Pacjent zapraszany jest do pokoju konsultacyjnego, w którym musi odpowiedzieć na pytania zawarte w specjalnie przygotowanej w tym celu ankiecie. Dobrze, jeśli farmaceuta nie czyta pytań z monitora, ale umie poprowadzić to w formie rozmowy. Pacjent czuje się wtedy bardziej komfortowo. Na początku należy sprawdzić, czy jest on objęty programem, czy być może należy go odesłać do lekarza. W Anglii jest to proste – mamy wypisane sytuacje, w których trzeba to zrobić.
Odsyłamy pacjenta do lekarza, jeśli którykolwiek z poniższych warunków został spełniony:
- dziewczyna poniżej 13. roku życia (poniżej 16. r.ż. w pewnych przypadkach),
- nadwrażliwość na substancję czynną,
- ciąża lub spodziewana ciąża,
- od stosunku płciowego minęło więcej niż 72 godziny,
- zdiagnozowano nowotwór piersi,
- współistnieją choroby wątroby, porfiria, niewyjaśnione krwawienie z dróg rodnych, zespół metaboliczny,
- pacjentka stosuje leki będące induktorami enzymów wątrobowych, lub gdy
- zachodzi jakakolwiek interakcja z przyjmowanymi lekami.
Jeżeli żaden z tych warunków nie jest spełniony, należy wydać pacjentce lek oraz poinformować o:
- mechanizmie działania i działaniach ubocznych,
- oddziaływaniu na płód,
- skuteczności i postępowaniu w razie wymiotów (jeśli wystąpiły w ciągu 3 godzin należy wziąć jeszcze jedną tabletkę),
- postępowaniu w razie opóźniającej się miesiączki lub innych anomaliach z tym związanych,
- możliwości korzystania z różnych metod antykoncepcji (w tym darmowej prezerwatywy),
- postępowaniu w przypadku karmienia piersią,
- przypadkach, w których należy udać się do lekarza.
Powinno się również zaopatrzyć pacjenta w ulotkę na temat antykoncepcji i udzielić informacji na temat chorób przenoszonych drogą płciową. Następnie sprawdzamy, czy już wcześniej korzystał z usługi EHC. Farmaceuta musi też zaznaczyć, czy tabletka została przyjęta w aptece oraz dlaczego pacjent wybrał akurat jego aptekę. Taka ankieta nie pozostaje jedynie w aptece. Jest wysyłana poprzez specjalny serwis internetowy do NHS i na tej podstawie NHS oblicza, ile razy usługa została wykonana oraz jakie to niesie za sobą koszty.
Najbardziej zaskoczył mnie fakt, że można wydać Levonelle nawet, jeśli nie ma być przyjęty od razu. Nie wszyscy farmaceuci jednak zgadzają się na to. Tak samo większość nie wydaje leku, jeśli pacjent przychodzi po niego regularnie. Uznaje się, że bezpieczna dawka to maksymalnie 4 tabletki w ciągu cyklu. Raz byłam świadkiem sytuacji, kiedy do apteki wpadła dziewczyna. Był piątek, chwila przed zamknięciem. Chciała otrzymać pigułkę „po”, bo przecież „nigdy nie wiadomo, co wydarzy się w weekend, a większość aptek jest wtedy zamknięta”.
Edukacja seksualna jest bardzo rozwinięta w Wielkiej Brytanii. Niestety pracując w aptece, ciężko dostrzec, aby pacjenci byli szczególnie wyedukowani w tej dziedzinie. Więcej na temat antykoncepcji i edukacji w Anglii napiszę dla Was w kolejnych artykułach :).
Bardzo ciekawy artykuł ! Podoba mi się, że wywiad z pacjentką jest szczegółowy i przeprowadzony w bezpiecznym i komfortowym miejscu i w razie wątpliwości należy odesłać pacjentkę do lekarza. Ciekawe, czy w Polsce doczekamy się kiedyś takiego podejścia do sprawy antykoncepcji postkoitalnej… Obawiam się, że prędzej przejdę już na emeryturę 🙁