fbpx

Placebo

Autor:
Publikacja: 31/03/2019

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Termin placebo określa lek, która jest pozbawiony substancji o aktywności farmakologicznej, podawany w celu “oszukania” odbiorcy i sprawienia wrażenia, że jest to leczenie aktywne, które przyniesie oczekiwany efekt terapeutyczny.

Zastosowanie placebo nie oznacza jednak braku jakiegokolwiek wpływu na stan osoby badanej. Efekt placebo dotyczy wszystkich elementów leczenia, nie tylko działania substancji. Jest to wynik oddziaływania czynników psychologicznych i biologicznych. Istnieją sytuacje, gdzie sam kontakt z lekarzem może skutkować poprawą stanu zdrowia. Nie jest łatwo stwierdzić jaki jest tak naprawdę udział efektu placebo w ostatecznej poprawie zdrowia pacjenta [1].

Dokonano rozróżnienia na dwa rodzaje efektów placebo:

  • dostrzegany (perceived) – to ogólnie reakcje obserwowane w grupie badanych otrzymujących placebo (samoistna remisja choroby może być jednym z czynników wywołujących ten rodzaj efektu),
  • rzeczywisty (true) – właściwy efekt placebo: efekt dostrzegany minus inne efekty, które mogą być odpowiedzialne za uzyskany rezultat (dotyczą także grupy, która otrzymują aktywną substancję).[2]

W celu kontroli naturalnego przebiegu choroby, należałoby uwzględnić także grupę, która nie jest poddawana żadnym interwencjom. Jest to w praktyce trudne do zrealizowania, ponieważ tak naprawdę sam kontakt z lekarzem lub terapeutą i udział w badaniu już może przyczynić się do efektu placebo,[3] dlatego taka grupa może być określona raczej jako grupa minimalizująca efekt placebo.[4]

Efekt placebo dotyczy także formy podawanej substancji. Zaobserwowano, że zastrzyki wywołują silniejszy efekt niż forma doustna, znaczenie może mieć również kolor i kształt tabletki.[5]

Aby uniknąć sytuacji, w której zarówno osoby badane jak i badacze mogą domyślić się, kto otrzymuje aktywną substancję, a kto placebo, np. na podstawie różnic w reakcjach, czy działań niepożądanych, stosuje się tzw. aktywne placebo. W takiej sytuacji, może dojść do wywołania efektów ubocznych podobnych do efektów substancji aktywnej, bez działania farmakologicznego placebo w określonym schorzeniu (na przykład użycie atropiny do wywołania suchości w ustach właściwej lekom przeciwdepresyjnym).

Piśmiennictwo

  1. Batrett B., Muller D., et al.: Placebo, Meaning & Health. Perspectives in Biology and Medicine, 2006
  2. Ernst E., Resch K.L.: Concept of true and perceived placebo effects. BMJ, 1995; 311(7004): 551–553
  3. Brody H., Waters D.B.: Diagnosis is the treatment. Journal of Family Practice, 1980; 10: 445-449
  4. Hjóbjartsson A.: The uncontrollable placebo effect. European Journal of Clinical Pharmacology, 1996; 50: 345-349
  5. Siwiak-Kobayashi M.: Psychologiczne mechanizmy efektu placebo. Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurobiologii, 2000; 2: 107-113
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

Inne o zagadnieniu:

0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x

Zaloguj się