Magnez, obok potasu, jest głównym kationem wewnątrzkomórkowym w organizmie człowieka.Pełni funkcję niezbędnego katalizatora reakcji przemiany węglowodanowej, białkowej i tłuszczowej. Bierze udział w syntezie wiązań wysokoenergetycznych oraz stabilizuje materiał genetyczny. Wpływa również na przewodnictwo nerwowe, kurczliwość mięśni oraz układ sercowo – naczyniowy.
Zobacz też: Magnez – Ścieżka rekomendacji
Wskazaniami do stosowania preparatów magnezowych wymienianymi przez producentów w Charakterystykach Produktów Leczniczych są między innymi:
- kurcze mięśni, mrowienie, drganie powiek,
- nerwowość, drażliwość, wahania nastroju,
- ospałość, przejściowe uczucie zmęczenia,
- zaburzenia snu o niewielkim nasileniu.[1]
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów magnezowych. Jakie są między nimi różnice i jak dobrać odpowiedni preparat dla pacjenta?
Dostępne formy i połączenia preparatów magnezowych
Preparaty magnezowe występują pod różnymi postaciami takimi jak: tabletki, tabletki powlekane, tabletki dojelitowe, kapsułki, syropy oraz saszetki z proszkiem. Taka mnogość form pozwala na dobranie takiego preparatu, który będzie najbardziej odpowiadał potrzebom pacjenta. Najczęstszym dodatkiem do preparatów magnezowych jest witamina B6, czyli chlorowodorek pirydoksyny.
W dostępnych na rynku preparatach, magnez występuje pod postacią różnych związków chemicznych. Są to między innymi:
- sole organiczne (cytrynian, mleczan, asparaginian),
- sole nieorganiczne (chlorek, węglan),
- chelaty (diglicynian magnezu),
- tlenek magnezu.
Zobacz też: Kalkulator magnezu – przelicz ile magnezu znajduje się w jego soli
Podobieństwa i różnice
Dostępne w aptece preparaty magnezowe różnicują aspekty takie jak:
- Postać. Liczne postaci preparatów magnezowych dostępnych na rynku umożliwiają dobranie preparatu pod konkretne potrzeby pacjenta. Preparaty w postaci syropu można polecić do stosowania u dzieci (Magnefar B6 Junior od 3. roku życia). Według informacji zawartych w Charakterystyce Produktu Leczniczego preparatu Laktomag B6, może on być podany dzieciom już powyżej 1. roku życia, po uprzednim rozgnieceniu i zmieszaniu z wodą. Tabletki te mogą być również rozgryzane. Taka możliwość podania może okazać się pomocna w przypadku pacjentów mających problem z połykaniem. Dobrą alternatywą dla pacjentów mających problemy z połykaniem mogą być preparaty magnezowe w formie saszetek do rozpuszczania w wodzie (Daymag B6). Pacjentom z chorobą wrzodową polecać można preparaty w postaci tabletek dojelitowych (leki: Slow-mag, Slow-mag B6, Magvit B6), których tabletki powlekane są otoczką nierozpuszczalną w soku żołądkowym, a rozpuszczalną w soku jelitowym, co chroni błonę śluzową żołądka przed podrażnieniem.
- Rodzaj związku magnezu i jego biodostępność. W dostępnych na rynku preparatach magnez występuje najczęściej jako: sole organiczne (cytrynian, mleczan, asparaginian), sole nieorganiczne (chlorek, węglan), chelaty (diglicynian magnezu) oraz tlenek magnezu.
Jak dotąd nie opracowano jednoznacznej klasyfikacji soli magnezu w zależności od jego biodostępności. W przeglądzie z 2017 roku wykazano, że głównym czynnikiem kontrolującym wchłanianie magnezu jest jego dawka. Badacze doszli do wniosku, że więcej magnezu wchłaniane jest do organizmu, gdy zażywany jest on w kilku mniejszych dawkach w ciągu dnia w porównaniu do jednorazowego przyjęcia dużej dawki. Jak się okazuje preparaty z typu max czy forte wcale nie sprawią, że organizm przyswoi większą dawkę magnezu. Na wchłanianie magnezu większy wpływ ma więc sposób jego przyjmowania niż rodzaj soli jaki występuje w zażywanym preparacie.[2]
Według wyników dwóch badań klinicznych cytrynian, mleczan, asparaginian oraz chlorek magnezu, wykazują lepszą przyswajalność niż tlenek magnezu.[3][4]
W badaniu klinicznym z randomizacją, grupie uczestników podawano 300 mg magnezu w postaci: chelatu, cytrynianu oraz tlenku przez 60 dni. Na podstawie 24-godzinnej oceny wydalania magnezu z moczem, wykazano, że organiczne sole: chelat i cytrynian cechują się lepszym wchłanianiem niż tlenek magnezu przy przewlekłym (60 dni) podawaniu. Z kolei cytrynian magnezu prowadził do największego stężenia magnezu w surowicy przy przewlekłej suplementacji w porównaniu do dwóch pozostałych związków. Średnie stężenie magnezu w erytrocytach nie wykazywało istotnych różnic pomiędzy grupami. Przewlekła suplementacja cytrynianem magnezu przekładała się na najwyższe średnie stężenie w ślinie w porównaniu do dwóch pozostałych. Suplementacja tlenkiem magnezu nie spowodowała istotnych różnic w poziomie magnezu w porównaniu do placebo.[5]
W badaniu klinicznym z randomizacją z 2017 roku wykazano, że cytrynian magnezu ma większą biodostępność niż tlenek magnezu. Porównywane stężenia magnezu w surowicy dla punktów 2, 3, 4, 5 i 6 godzin po podaniu wykazały statystycznie istotne różnice. W każdym z tych punktów stężenie magnezu w surowicy było wyższe po podaniu cytrynianu.[6] - Dawka. Dawki magnezu w dostępnych na rynku preparatach są zróżnicowane. Zazwyczaj znajdują się w przedziale od ok. 50 – 100 mg w jednej dawce. Dzienne zapotrzebowanie na magnez u osób dorosłych wynosi: 310-320 mg u kobiet (także podczas karmienia piersią), 350-360 mg u kobiet w ciąży, 400-420 mg u mężczyzn. U dzieci zapotrzebowanie na magnez rośnie wraz z wiekiem i wynosi: 80 mg u dzieci od 1. do 3. r.ż., a 240 mg u dzieci między 9. a 13 r.ż.[7]
- Składniki dodatkowe. Najczęstszym ze składników dodatkowych, jaki można spotkać w preparatach magnezowych jest chlorowodorek pirydoksyny, czyli witamina B6. Według informacji zawartych w Charakterystykach Produktów Leczniczych: witamina B6 zwiększa wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego o 20-40% i ułatwia jego transport do komórek organizmu.[8]
Jak dotąd nie potwierdzono jednoznacznie, że witamina B6 rzeczywiście znacząco zwiększa przyswajanie magnezu. W starszych badaniach można odnaleźć informacje potwierdzające to stwierdzenie, jednak dotyczą one dawek znacznie wyższych niż te, które znajdują się w preparatach magnezowych dostępnych w Polsce.[9][10] (Patrz: “Czy witamina B6 faktycznie zwiększa przyswajanie magnezu? – Wyjaśniamy!”.)
Na rynku dostępne są również preparaty zawierające połączenie: węglanu magnezu z witaminą B6 oraz witaminą D3 (NeoMag Forte D3), cytrynianu magnezu z witaminą B6 oraz wyciągiem z korzenia ashwagandhy (Magne- B6 Zmęczenie i Stres), wodoroasparaginianu magnezu z wodoroasparaginianem potasu (lek: Aspargin), węglanu magnezu z witaminą B6 oraz wyciągiem z ziela melisy i szyszek chmielu (NeoMag Stres) czy węglanu magnezu z witaminą B6, glukonianem i węglanem potasu oraz wyciągiem z owocu głogu (NeoMag Cardio). - Składniki pomocnicze. Warto zwrócić uwagę, że niektóre z dostępnych w aptekach preparatów magnezowych jako substancje pomocnicze zawierają np. laktozę (Magne B6 Forte, Asmag, Asmag Forte), co może mieć istotny wpływ na dobór preparatu dla pacjentów z nietolerancją laktozy. W przeglądzie systematycznym z 2010 roku zauważono, że większość pacjentów toleruje laktozę w dawkach do 15 g.[11] W badaniu porównującym podanie preparatu zawierającego 400 mg laktozy do placebo u osób z nietolerancją laktozy wykazano, że dawka ta nie powoduje nasilenia objawów ze strony przewodu pokarmowego u tej grupy osób.[12] Odnosząc się do tych badań, w przypadku preparatów magnezowych zawierających laktozę, takich jak: Magne B6 Forte, Asmag i Asmag Forte, zakładając maksymalny schemat dawkowania wskazany w ChPL, pacjent przyjmie kolejno: 202,68 mg, 600 mg i 120 mg laktozy. Odpowiedź organizmu na laktozę jest kwestią indywidualną, jednak przy doborze preparatu magnezowego dla pacjenta z nietolerancją laktozy warto wziąć to pod uwagę. Kolejną grupą składników pomocniczych, są substancje słodzące, które nie podnoszą gwałtownie poziomu cukru we krwi: ksylitol i sukraloza (Daymag B6), aspartam (Laktomag B6).
Zobacz też: Preparaty zawierające kwasy omega-3 – Porównanie
W przeglądzie Cochrane z 2020 roku wykazano, że istnieje małe prawdopodobieństwo, by skuteczność suplementacji magnezu u osób starszych cierpiących na skurcze mięśni szkieletowych była istotna klinicznie.[13] W badaniu klinicznym z randomizacją z 2018 roku wykazano, że suplementacja magnezu w dawce 300 mg łagodziła stres u zdrowych osób dorosłych z niskim poziomem magnezu. Nie wykazano natomiast istotnej statystycznie różnicy pomiędzy suplementacją magnezu w dawce 300 mg a magnezu z dodatkiem witaminy B6 (60 mg). Jedynie w odniesieniu do grupy osób doświadczających silnego stresu wyniki przemawiały na korzyść suplementacji magnezu z dodatkiem witaminy B6.[14] (Patrz: “Magnez nieskuteczny w leczeniu skurczy”.)
Zestawienie tabelaryczne preparatów magnezowych dostępnych na rynku
W poniższej tabeli umieszczono porównanie przykładowych preparatów magnezowych dostępnych w aptekach z wyróżnieniem, jaka forma soli magnezu znajduje się w konkretnym preparacie. Dla suplementów diety podano sugerowaną zawartość soli magnezu mg/1 tabletkę.
Nazwa handlowa | Postać | Status | Dawka Mg2+/1tabl. [mg]* | Związek magnezu | Składniki dodatkowe | Składniki pomocnicze |
---|---|---|---|---|---|---|
Magne B6 | tabletki powlekane | OTC | 48 | mleczan | wit. B6 | sacharoza |
Magne B6 Forte | tabletki powlekane | OTC | 100 | cytrynian | wit. B6 | laktoza |
Magne B6 Max | tabletki powlekane | suplement diety | 100 | cytrynian | wit. B6 | - |
Maglek B6 | tabletki | OTC | 51 | mleczan | wit. B6 | - |
Magmisie | żelki | suplement diety | 28.5 | cytrynian | wit. B6 | syrop glukozowy, cukier |
Slow-mag B6 | tabletki dojelitowe | OTC | 64 | chlorek | wit. B6 | - |
Laktomag B6 | tabletki | OTC | 70 | wodoroasparaginian | wit. B6 | aromat bananowy, aspartam |
Asmag | tabletki | OTC | 20 | wodoroasparaginian | - | laktoza |
Asmag Forte | tabletki | OTC | 34 | wodoroasparaginian | - | laktoza |
Aspargin | tabletki | OTC | 17 | wodoroasparaginian | - | sacharoza |
Chellaflex Magnez B6 | kapsułki | suplement diety | 94 | diglicynian magnezu – chelat magnezu, tlenek magnezu | wit. B6 | - |
Daymag B6 | saszetki | suplement diety | 375 (w 1 saszetce) | cytrynian | wit. B6 | ksylitol, sukraloza – subst. słodząca, aromat pomarańczowy |
NeoMag Forte | tabletki | suplement diety | 120 | węglan | wit. B6 | - |
NeoMag Forte D3 | tabletki | suplement diety | 120 | węglan | wit. B6, wit. D3 | - |
NeoMag Stres | tabletki | suplement diety | 60 | węglan | wit. B6, wyciąg z ziela melisy i chmielu | - |
NeoMag Cardio | tabletki | suplement diety | 35 | węglan | wit. B6, potas, wyciąg z głogu | - |
Magvit B6 | tabletki dojelitowe | OTC | 48 | mleczan | wit. B6 | sacharoza |
Chela-Mag B6 | kapsułki | suplement diety | 100 | diglicynian magnezu (chelat aminokwasowy magnezu ALBION) | wit. B6 | - |
Magnefar B6 Bio | tabletki powlekane | OTC | 60 | cytrynian | wit. B6 | - |
Magnefar B6 Forte | tabletki powlekane | OTC | 100 | cytrynian | wit. B6 | - |
Magnefar B6 Junior | syrop | suplement diety | 90 (w 10ml) | glukonian, cytrynian | wit. B6 | aromat malinowy |
Magnezin Comfort | tabletki | suplement diety | 125 | węglan | - | - |
Magnez B6 cytrynian Doppelherz Aktiv | tabletki | suplement diety | 150 | cytrynian | wit. B6 | - |
Zdrovit Skurcz | tabletki powlekane | suplement diety | 50 | tlenek magnezu | wit. B6, potas, wit. E, | - |
Zdrovit Skurcz Plus | tabletki powlekane | suplement diety | 187.5 | tlenek magnezu | wit. B6, potas, wit. D3, | ekstrakt z ruszczyka kolczastego |
Zdrovit Magnum Forte | tabletki musujące | suplement diety | 375 | węglan | wit. B6 | cyklaminiany, sacharyny, sukraloza, neohesperydyna DC – subst. słodzące |
Piśmiennictwo
- ChPL Magne B6 Forte⬏
- Schuchardt, J. P., Hahn, A. (2017). Intestinal Absorption and Factors Influencing Bioavailability of Magnesium-An Update. Current nutrition and food science, 13(4), 260–278. abstrakt⬏
- Firoz, M., Graber, M. (2001). Bioavailability of US commercial magnesium preparations. Magnesium research, 14(4), 257–262⬏
- Walker, A. F., Marakis, G., et al. (2003). Mg citrate found more bioavailable than other Mg preparations in a randomised, double-blind study. Magnesium research, 16(3), 183–191.⬏
- Walker, A. F., Marakis, G., Christie, S., & Byng, M. (2003). Mg citrate found more bioavailable than other Mg preparations in a randomised, double-blind study. Magnesium research, 16(3), 183–191⬏
- Kappeler, D., Heimbeck, I., Herpich, C. et al. Higher bioavailability of magnesium citrate as compared to magnesium oxide shown by evaluation of urinary excretion and serum levels after single-dose administration in a randomized cross-over study. BMC Nutr 3, 7 (2017). pełny tekst⬏
- National Institutes of Health: Magnesium Fact Sheet for Health Professionals. pełny tekst⬏
- ChPL Magne B6⬏
- Eisinger, J., & Dagorn, J. (1986). Vitamin B6 and magnesium.Magnesium,5(1), 27–32⬏
- Abraham, G. E., Schwartz, U. D., & Lubran, M. M. (1981). Effect of vitamin B-6 on plasma and red blood cell magnesium levels in premenopausal women. Annals of clinical and laboratory science,11(4), 333–336⬏
- Shaukat A, Levitt, Taylor BC, MacDonald R, Shamliyan TA, Kane RL, Wilt TJ.: Systematic review: effective management strategies for lactose intolerance, Ann Intern Med. 2010.⬏
- Montalo M et al.: Low‐dose lactose in drugs neither increases breath hydrogen excretion nor causes gastrointestinal symptoms, Aliment Pharmacol Ther. 2008⬏
- Garrison, S. R., Korownyk, C. S., Kolber, M. R. et al. (2020). Magnesium for skeletal muscle cramps. The Cochrane database of systematic reviews, 9(9), CD009402. pełny tekst⬏
- Pouteau, E., Kabir-Ahmadi, M., Noah, L., et al. (2018). Superiority of magnesium and vitamin B6 over magnesium alone on severe stress in healthy adults with low magnesemia: A randomized, single-blind clinical trial. PloS one, 13(12), e0208454. pełny tekst⬏
“W badaniu klinicznym z randomizacją wykazano, że cytrynian, mleczan, asparaginian oraz chlorek magnezu, wykazują lepszą przyswajalność niż tlenek magnezu.[3]”
W tym badaniu nie porównywano cytrynianu. Był jedynie mleczan, asparaginian, chlorek i tlenek.
Dziękuję za czujność. W akapicie cytowano dwa badania – błąd edytorski.