Poszukiwanie odpowiedniego preparatu poprawiającego kondycję włosów i paznokci to cel wizyty w aptece wielu osób, szczególnie pań. Warto wiedzieć na co zwrócić szczególną uwagę, by wśród znacznej ilości preparatów, pomóc pacjentowi znaleźć specyfik, który faktycznie wpłynie na kondycję włosów i paznokci.
Na skórze głowy mamy przeciętnie 100 000 mieszków włosowych. Spośród nich 90% znajduje się w fazie anagenu czyli wzrostu, kiedy do wzrostu potrzebują niezbędnych substancji: aminokwasów, witamin i składników mineralnych.[1] Przyjrzyjmy się najpowszechniej stosowanym składnikom preparatów na włosy i paznokcie, oceniając potencjalną zasadność ich zastosowania.
Witaminy z grupy B
Kompleks witamin B zawiera 8 rozpuszczalnych w wodzie witamin. Niedobory czterech z nich – ryboflawiny, biotyny, folianów oraz witaminy B12 mogą powodować utratę włosów.[1]
Biotyna, inaczej witamina B7 lub witamina H, ma duże znaczenie dla funkcjonowania wielu procesów w ludzkim organizmie, jego wzrostu i rozwoju, jak również dla prawidłowego stanu skóry. Wystarczające spożycie (AI) biotyny u osób dorosłych to 30 µg/dzień.[2] Ponieważ witamina ta występuje powszechnie w żywności pochodzenia zwierzęcego (mięso, jaja, podroby, mleko), warzywach oraz drożdżach, a także częściowo jest wytwarzana przez bakterie przewodu pokarmowego, jej niedobory w organizmie są rzadkie.
Objawy niedoboru biotyny obejmują wypadanie włosów, wysypki skórne i skłonność do łamania się paznokci. Podawanie biotyny nie będzie skuteczne w każdym przypadku złego stanu włosów, skóry i paznokci, ale w przypadku jej niedoborów wpłynie korzystnie na zahamowanie wypadania włosów,[1] [3] może także poprawiać strukturę włosów i paznokci.[4] Wstępne wyniki badań wskazują, że doustna dawka biotyny 2,5 mg/dzień przyjmowana przez 1,5 – 15 miesięcy zwiększa grubość i zmniejsza rozdwajanie płytki paznokciowej u rąk i stóp.[5][6][7]
Większość suplementów znacznie przekracza zalecane dzienne dawki biotyny, jednak nie ma dowodów na toksyczność tej witaminy. Z drugiej strony warto zwrócić uwagę na fakt że, może ona zakłócić wyniki badań diagnostycznych np. poziomu hormonów tarczycy, estradiolu, progesteronu czy testosteronu, jak również markerów sercowych i nowotworowych.[1]
Witamina A
Witamina A, ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające oraz poprawiające wygląd skóry, często jest suplementowana. Warto pamiętać, że nadmiar witaminy A może prowadzić do utraty włosów,[1] zmian skórnych, a nawet powiększenia wątroby, nadmiernej pobudliwości, bólu głowy czy zmian w strukturze kości.[2] RDA , czyli zalecane spożycie witaminy A w przeliczeniu na μg równoważnika retinolu dziennie dla osób dorosłych to 700 dla kobiet i 900 dla mężczyzn.
Cynk
Niedobory cynku mogą prowadzić do wypadania włosów oraz powodować, że stają się one cienkie i łamliwe.[4] Zalecane dzienne spożycie cynku u dorosłych mężczyzn i kobiet w ciąży to 11 mg, u kobiet to 8 mg. W przypadku niedoborów rekomendowane dawki u dorosłych to 25-50 mg cynku. Mimo że cynk często stosowany jest w różnego typu kuracjach na włosy, jego wpływ na porost włosów, przy prawidłowym poziomie we krwi, nie został potwierdzony.[4]
Żelazo
Niedobory żelaza według WHO uznawane są za jedne z najczęstszych, mogą dotyczyć nawet 80% populacji.[4] Jako że komórki mieszka włosowego są jednymi z najszybciej dzielących się komórek w ciele, nawet niewielkie niedobory żelaza powodują upośledzenia w ich wzroście.[8] Charakterystyczne objawy niedoboru żelaza to: bladość powłok, szorstkość skóry, zajady w kącikach ust czy łamliwość włosów i paznokci. Zalecane spożycie u dorosłych mężczyzn to 10 mg. U kobiet zapotrzebowanie na żelazo uzależnione jest od wieku, do 50 r.ż. jest to 18 mg, natomiast po 50 r.ż. – 10 mg.[2]
Miedź
Miedź wymieniana jest jako składnik istotny do utrzymania prawidłowej wytrzymałości włókien keratynowych.[4] Jej niedobory objawiać się mogą obniżoną pigmentacją włosów, jednak występują rzadko. Zalecane dzienne spożycie miedzi dla osób dorosłych wynosi 900 μg.[2]
Selen
Niedobory tego pierwiastka, choć niezbyt częste, mogą prowadzić do hipopigmentacji włosów i skóry.[4] Zalecane dzienne spożycie selenu dla osób dorosłych wynosi 55 μg.[2]
Krzem
Krzem wpływa na zmniejszenie wypadania włosów oraz zwiększenie ich połysku. Jako jeden z głównych pierwiastków budujących płytkę paznokciową zmniejsza ich łamliwość oraz miękkość, a dodatkowo chroni przed infekcjami, które są zagrożeniem dla osłabionych paznokci.[9] Dostępne badania na temat skuteczności krzemu w odniesieniu do kondycji włosów i paznokci są obiecujące. Największą biodostępność wykazuje krzem w postaci kwasu ortokrzemowego stabilizowanego choliną.[9] Normy żywieniowe wystarczającego spożycia krzemu nie zostały ustalone, w badaniach wykazano pozytywny wpływ krzemu w dawce 10 mg dziennie na kondycję włosów i paznokci przez okres do 9 miesięcy.[9]
Białka i aminokwasy siarkowe
Cebulki włosów ze względu na aktywny metabolizm wymagają zapewnienia składników odżywczych i energii. Niedostateczna ilość białka prowadzi do niedożywienia cebulek. Powoduje to osłabienie włosa, spadek jego elastyczności, a nawet zmianę koloru na jaśniejszy.[4] W preparatach na włosy i paznokcie często występują L-metionina czy też L-cysteina, aminokwasy siarkowe będące budulcem włosów i paznokci. Trudno jednak o dane, które określają odpowiednią dawkę aminokwasów siarkowych.
Zobacz też: L-lizyna
Inne składniki obecne w preparatach na włosy i paznokcie
Wyciągi roślinne ze skrzypu polnego, pokrzywy, lnu, kiełków pszenicy czy też drożdży są częstymi składnikami preparatów na włosy i paznokcie. Przy wyborze preparatu zwróć jednak uwagę, jaką zawartość konkretnych mikroelementów deklaruje producent.
Preparaty na włosy i paznokcie mimo że powszechnie uważane są za bezpieczne, mogą powodować dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – zgłasza je nawet połowa stosujących.[10]
Z nielicznych badań na ten temat trudno jednoznacznie określić skład preparatu, który wydawałby się zapewniać odpowiednią zawartość witamin, minerałów, wyciągów roślinnych oraz aminokwasów, aby kompleksowo wzmocnić włosy i paznokcie. Z tego powodu o wyborze preparatu często decydujemy na podstawie subiektywnych doświadczeń pacjentów wracających do apteki ze swoją opinią.
W przypadku stwierdzonych niedoborów poszczególnych składników ich suplementacja może być kluczowa do poprawy stanu włosów i paznokci. W pozostałych przypadkach odpowiedniejsza wydaje się być zbilansowana dieta, obfitująca w witaminy z grupy B, żelazo, cynk czy też krzem.
Zobacz też: Minoksydyl – Ścieżka rekomendacji
Piśmiennictwo
- Almohanna HM, Ahmed AA, Tsatalis JP, Tosti A. The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review. Dermatol Ther (Heidelb). 2019;9(1):51-70. pełny tekst⬏⬏⬏⬏⬏
- Jarosz M.:Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia 2017⬏⬏⬏⬏⬏
- Patel DP, Swink SM, Castelo-Soccio L. A Review of the Use of Biotin for Hair Loss. Skin Appendage Disord. 2017;3(3):166-169.⬏
- Andreas M. Finner: Nutrition and Hair: Deficiencies and Supplements, Dermatologic Clinics, 31(1) 2013,167-172.⬏⬏⬏⬏⬏⬏⬏
- Hochman LG, Scher RK, Meyerson MS. Brittle nails: response to daily biotin supplementation. Cutis 1993;51:303-5. abstrakt⬏
- Colombo, V. E., Gerber, F., Bronhofer, M., and Floersheim, G. L. Treatment of brittle fingernails and onychoschizia with biotin: scanning electron microscopy. J Am.Acad.Dermatol. 1990;23(6 Pt 1):1127-1132. abstrakt⬏
- Lipner SR, Scher RK.: Biotin for the treatment of nail disease: what is the evidence? J Dermatolog Treat. 2018 Jun;29(4):411-414.⬏
- Goldberg L., Lenzy Y.: Nutrition and hair, Clinics in Dermatology 2010 (28)412–419⬏
- Araújo LA, Addor F, Campos PM. Use of silicon for skin and hair care: an approach of chemical forms available and efficacy. An Bras Dermatol. 2016 May-Jun;91(3):331-5.pełny tekst⬏⬏⬏
- Korzeniowska K., Pawlaczyk M., Jabłecka A.: Badanie pilotażowe oceniające stosowanie suplementów diety poprawiających stan skóry i jej przydatków. Farmacja Współczesna 2012; 5: 170-173 abstrakt⬏
Bardzo dobry i ciekawy artykuł 🙂