fbpx

Preparaty z oktenidyną – Porównanie

Autor:
mgr farm.
Dodano: 28/05/2022
Aktualizacja: 26/07/2023
Odkażanie rany preparatem z oktenidyną
Odkażanie rany preparatem z oktenidyną
Porównujemy preparaty z oktenidyną. Jakie formy preparatów z oktenidyną są dostępne i jak wybrać odpowiedni dla pacjenta? Octenisept, Oktaseptal, Octedin, Octenilin i Actisep – czym różnią się płyny z oktenidyną i czy możemy wydawać je zamiennie?

Oktenidyna jest związkiem antyseptycznym należącym do kationowych środków powierzchniowo czynnych. Wykazuje działanie wobec bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych, wirusów otoczkowych i grzybów. Wyróżnia się niską toksycznością, wysoką biozgodnością i stabilnością w szerokim zakresie pH, co jest szczególnie ważne w odniesieniu do różnych warunków gojenia się ran.[1]

Dostępne w obrocie aptecznym preparaty z oktenidyna różnią się przede wszystkim postacią oraz dodatkiem innych składników. Te dwie cechy znacząco wpływają na możliwość wykorzystania danego preparatu w określonych wskazaniach. Sprawdźmy zatem jakie są formy preparatów i jakie dodatkowe substancje się w nich znajdują.

Dostępne formy i połączenia preparatów z oktenidyną

Oktenidyna wchodzi w skład zarówno leków OTC, leku na receptę, kosmetyków jak i wyrobów medycznych. Dostępna jest w postaci płynów, kremów, żeli, emulsji oraz pastylek twardych. Dobór odpowiedniej postaci leku jest uzależniony od zastosowania preparatu. Oktenidyna występuje najczęściej w połączeniu z:

  • fenoksyetanolem,
  • alkoholami alifatycznymi
  • gliceryną

Zobacz też: Oktenidyna z fenoksyetanolem – Ścieżka rekomendacji

Podobieństwa i różnice

W obrocie aptecznym jest wiele preparatów zawierających oktenidynę, które różnią się m.in.:

  • Statusem – oktenidyna jest składnikiem zarówno leku na receptę (Octeangin), leków OTC (Oktaseptal, Octenisept), wyrobów medycznych (Octenilin, Octenisan md) jak i kosmetyków (Actisept, Octedin). Zauważ, że kosmetyki z oktenidyną w składzie nie są przeznaczone do stosowania bezpośrednio na rany, a co najwyżej do pielęgnacji skóry wokół niej.
  • Postacią farmaceutyczną – Preparaty z oktenidyną mają formę jako płynów, kremów, żeli, emulsji i pastylek twardych. Płyny zarejestrowane jako leki OTC są stosowane do odkażania ran, dezynfekcji przed zabiegami, ale mogą być również użyte do leczenia kandydozy pochwy czy płukania jamy ustnej. W obrocie aptecznym znajdują się specjalne aplikatory dopochwowe, np. do leku Octenisept. Z kolei przegląd systematyczny z 2022. roku wskazuje na skuteczność działania przeciwwirusowego płynów do płukania jamy ustnej z oktenidyną i fenoksyetanolem w stosunku do wirusa SARS-CoV-2.[2] Jedyne dostępne w obrocie pastylki twarde z oktenidyną są stosowane w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Kremy i żele, w zależności od statusu i składników dodatkowych mogą być stosowane na rany, do pielęgnacji skóry wokół ran czy do dekontaminacji przedsionków nosa. Emulsja myjąca z oktenidyną stosowana jest do odkażania skóry przed zabiegami chirurgicznymi.
  • Stężeniem – we wszystkich lekach OTC stężenie oktenidyny wynosi 1 mg/ml i jest to stężenie, dla którego działanie wobec bakterii, wirusów i grzybów zostało potwierdzone.[3] W przypadku kosmetyków i wyrobów medycznych producenci nie podają dokładnych stężeń oktenidyny.
  • Dodatkowymi składnikami – Oktenidyna w płynach do dezynfekcji ran łączona jest z fenoksyetanolem, z którym wykazuje synergistyczne działanie. Połączenie oktenidyny z fenoksyetanolem jest wysoce skuteczne oraz bezpieczne, co zostało potwierdzone w licznych badaniach.[4] Połączenie to jest polecane przede wszystkim w przypadku ostrych, zanieczyszczonych ran pourazowych.[5] Synergizm działania wykazuje również połączenie oktenidyny z alkoholami alifatycznymi, takimi jak propan-1-ol i propan-2-ol. Połączenie to również cechuje się wysoką skutecznością dezynfekcyjną.[6] Za połączeniem tym przemawia utrzymujące się długo działanie oktenidyny oraz szerokie i natychmiastowe działanie alkoholi. Połączenie oktenidyny z alkoholami alifatycznymi lub detergentami jest przeznaczone do antyseptyki skóry, na przykład przed zabiegami chirurgicznymi. Dodatek etyloheksylogliceryny, pełniącego funkcję surfaktantu jest szczególnie korzystne w przypadku lewaseptyków. Dodatek surfaktantu pozwala na zmniejszenie napięcia powierzchniowego w ranie co pozwala nadestabilizację biofilmu bakteryjnego. Z kolei dołączenie glicerolu może skutkować dłuższym czasem działania składnika aktywnego.[3] Glikol propylenowy dodawany do formulacji  wykazuje działanie zmiękczające i nawilżające naskórek. Hydroksyetyloceluloza pozwala na utworzenie na powierzchni rany stabilnego filmu i zapobiega utracie wody. Występujące w kosmetykach dodatki, takie jak wyciąg z nagietka, pantenol, bisabolol czy alantoina wykazują działanie przeciwzapalne, nawilżające i regenerujące.
  • Dolną granicą wieku – Płyny z oktenidyną i fenoksyetanolem o statusie leku posiadają informację w ChPL o ich możliwości zastosowania u dzieci bez ograniczeń wiekowych, w tym do pielęgnacji pępka u noworodków. Od urodzenia może być również zastosowany kosmetyk Actisept, a od 6 m.ż. krem Octenisept.

Zobacz też: Czy zaleca się stosowanie antyseptyku na kikut pępowinowy? – Wyjaśniamy!

Zestawienie tabelaryczne preparatów z oktenidyną

Porównanie preparatów zawierających oktenidynę możemy znaleźć w tabeli poniżej. Zestawiono w niej nazwę preparatu, status produktu, postać, dawkę lub stężenie oktenidyny, inne substancje w składzie, przykładowe zastosowanie oraz wiek od jakiego preparat może być zastosowany (jeśli producent podaje taką informację).

NazwaStatusPostać
Dawka/stężenie
oktenidyny
Inne substancje w składzieZastosowanieDolna granica wieku (jeśli podano)
OcteanginLek RpPastylki twardeleczenie zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i gardła z typowymi objawami, takimi jak ból, zaczerwienienie i obrzękPowyżej 12. r. ż.
2,6 mg
MaxisepticLek OTCPłynFenoksyetanolPielęgnacja ran, dezynfekcja przed zabiegami, grzybica międzypalcowa,Bez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
LinosepticLek OTCPłynFenoksyetanolLeczenie antyseptyczne małych ran powierzchniowychBez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
Help4Skin SEPTI-SPRAYLek OTCPłynFenoksyetanolKrótkotrwałe leczenie antyseptyczne w obrębie błon śluzowych i sąsiadujących tkanekBez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
OctedinKosmetykPłynWyciąg z nagietkaPielęgnacja i ochrona naskórka, łagodzenie podrażnieńBez ograniczeń wiekowych
Brak danych
SeptisseLek OTCPłynFenoksyetanolPielęgnacja ran, dezynfekcja przed zabiegami, grzybica międzypalcowa, dezynfekcja jamy ustnej, stany zapalne pochwyBez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
ActiseptKosmetykPłynGlicerynaPrzeznaczony do skóry podrażnionej, po ukąszeniach, depilacji, w przypadku trądziku, opryszczki, czy potówekOd 1. dnia życia
Brak danych
OktaseptalLek OTCPłynFenoksyetanolPielęgnacja ran, dezynfekcja przed zabiegami, grzybica międzypalcowa, dezynfekcja jamy ustnej, stany zapalne pochwyBez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
OcteniseptLek OTCPłynFenoksyetanolPielęgnacja ran, dezynfekcja przed zabiegami, grzybica międzypalcowa, dezynfekcja jamy ustnej, stany zapalne pochwyBez ograniczeń wiekowych
1 mg/ml
Octenisept repair cremekosmetykKremPantenolPielęgnacja skóry wokół rany, po radioterapii, laseroterapii, po wykonaniu tatuażu, pieluszkowe zapalenie skóry, AZS, oparzeniaW pieluszkowym zapaleniu skóry – od 6. m. ż.
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
Bisabolol
Wazelina
Octenisept gelWyrób medycznyŻelHydroksyetylocelulozaRany powierzchowne, oparzenia, podrażnienia okolic intymnych, zabiegi medycyny estetycznej i tatuażeBrak danych
Krem
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
OctenilinWyrób medycznyRoztwór do irygacji ranEtyloheksyloglicerynaOczyszczanie, utrzymywanie nawilżenia ran, zdejmowanie opatrunkówBrak danych
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
Glicerol
Octenilin gelWyrób medycznyŻelGlikol propylenowyDo nawilżania i oczyszczania skolonizowanych,
skontaminowanych i zakażonych ran przewlekłych, w tym oparzeniowych
Brak danych
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
OctenidermLek OTCPłyn na skóręPropan-1-olDezynfekcja skóry przed: zabiegami operacyjnymi,
cewnikowaniem żył, pobieraniem krwi oraz płynów
ustrojowych
Brak danych
1 mg/mlPropan-2-ol
Octenisan wash lotionkosmetykEmulsja myjącaAlantoinaDo pielęgnacyjnego mycia oraz dekontaminacji ciała i
włosów, również przed zabiegami chirurgicznymi
Brak danych
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
Gliceryna
"Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1"
Kwas mlekowy
Octenisan mdWyrób medycznyŻelGlikol propylenowyNawilżanie, oczyszczanie i dekontaminacja przedsionków nosaOd 1. r. ż.
Stężenie %:
>= 0,025 - < 0,1
hydroksyetyloceluloza
Octenisept oral monoLek OTCRoztwór do stosowania w jamie ustnej
1 mg/ml
Makrogologlicerolu hydroksystearynianCzasowe zmniejszenie liczby bakterii w jamie ustnej oraz czasowe zahamowania tworzenia się płytki nazębnejod 18. r.ż.
IladiamedLek OTCŻel
1 mg/g
FenoksyetanolStany zapalne pochwy i żołędzi prącia, antyseptyka przed i po procedurach diagnostycznych w obrębie narządów płciowych i sromu, w tym cewnikowaniuod 12. r.ż.
Dentosept A Mini spraykosmetykSprayCytrynian cynku, pantenol, witaminy B2 i B3, ksylitolPielęgnacja błony śluzowej jamy ustnej i dziąsełBez ograniczeń wiekowych
Brak danych
Mucovagin FizjoemulsjakosmetykEmulsjaOlej z orzechów makadamia, gliceryna, pantenol, alantoina, kwas hialuronowy, kwas mlekowyPielęgnacja okolic intymnych po zabiegach ginekologicznych, po porodzieBrak danych
Brak danych

Piśmiennictwo:

  1. Rzycki, M., Drabik, D., Szostak-Paluch, K., Hanus-Lorenz, B., & Kraszewski, S. (2021).: Unraveling the mechanism of octenidine and chlorhexidine on membranes: Does electrostatics matter? Biophysical Journal, 120(16), 3392–3408. https://doi.org/10.1016/j.bpj.2021.06.027
  2. Mendoza, J., Ubillús, B., Bolívar, G., Palacios, R., Lopez, P., Rodríguez, D., & Koecklin, K. (2022). Antiviral effect of mouthwashes against SARS-CoV-2: A systematic review. The Saudi dental journal, 10.1016/j.sdentj.2022.01.006. Advance online publication. https://doi.org/10.1016/j.sdentj.2022.01.006
  3. Hübner, N.-O., Siebert, J., & Kramer, A. (2010).: Octenidine Dihydrochloride, a Modern Antiseptic for Skin, Mucous Membranes and Wounds. Skin Pharmacology and Physiology, 23(5), 244–258.
  4. Junka, A., Bartoszewicz, M., Smutnicka, D., Secewicz, A., & Szymczyk, P. (2014).: Efficacy of antiseptics containing povidone-iodine, octenidine dihydrochloride and ethacridine lactate against biofilm formed by Pseudomonas aeruginosa and Staphylococcus aureus measured with the novel biofilm-oriented antiseptics test. International wound journal, 11(6), 730–734. https://doi.org/10.1111/iwj.12057
  5. Kramer, A., Dissemond, J., Kim, S., Willy, C., Mayer, D., Papke, R., Tuchmann, F., & Assadian, O. (2018).: Consensus on Wound Antisepsis: Update 2018. Skin pharmacology and physiology, 31(1), 28–58. https://doi.org/10.1159/000481545
  6. Engelhart, S., Exner, M., & Simon, A. (2015).: In vitro study on the disinfectability of two split-septum needle-free connection devices using different disinfection procedures. GMS hygiene and infection control, 10, Doc17. https://doi.org/10.3205/dgkh000260

Czy ten materiał był przydatny?
Czy przedstawiony materiał był przydatny?
Hidden
Podziel się:
Subskrybuj
Powiadom o
2 komentarzy
Najwyżej oceniane
Nowsze Najstarsze
Inline Feedbacks
View all comments
Magdalena Michniewska

Warto dodać, że Octenilin roztwór do przemywania ran zawiera ethyloheksyloglicerynę, czyli substancję należącą do tzw. surfaktantów, które obniżają napięcie powierzchniowe w ranie i ułatwiają usuwanie biofilmu bakteryjnego. Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran z 2020 r. do oczyszczania ran przewlekłych preferowane są obecnie zawierające surfaktant preparaty oktenidyny lub poliheksanidyny (np. Prontosan) oraz podchloryny, które nie zawierają surfaktantów.
https://ptlr.org/wp-content/uploads/2020/09/Konsensus-Antyseptyka.pdf

Przeczytaj najnowszy numer Gońca Aptecznego:

2
0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x
Scroll to Top

Zaloguj się

Zgłoś problem/błąd

Przepraszam. Musisz być zalogowany, aby zobaczyć ten formularz.